Χρήστης:Βιβλιοθήκη Γυμνασίου Ψαχνών/πρόχειρο

== Μονή Καλυβίτη - (Αγίου Ιωάννη του Καλυβίτη) == Η μονή Καλυβίτη βρίσκεται σε απόσταση 3χλμ. από τα Ψαχνά.

Τμήμα του παλιού ναού βρίσκεται στο βάθος του περιβόλου. Στο παλιό κομμάτι του ναού και γύρω από αυτόν ο επισκέπτης με την πρώτη ματιά μπορεί να παρατηρήσει κομμάτια από αρχαία γλυπτά εκ των οποίων άλλα είναι εντοιχισμένα στα παράθυρα του Ιερού και άλλα είναι σκόρπια. Σύμφωνα με τον ερευνητή Θόδωρο Σκούρα έχουμε να κάνουμε με μια εξαφανισμένη παλαιοχριστιανική εκκλησία, που έδωσε τη θέση της στο βυζαντινό ναό του Ιωάννη του Καλυβίτη, ο οποίος αργότερα μετετράπη στον σημερινό.

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του ερευνητή Γίαγκου Τσαούση γύρω απ’ τον ναό υπάρχουν πολλά κυονόκρανα, επιστύλια, βάσεις κιόνων και άλλα μαρμάρινα λείψανα, που μαρτυρούν την ύπαρξη προχριστιανικού ναού. Στα θεμέλια του ειδωλολατρικού ναού ανεγέρθηκε ο πρώτος βυζαντινός ναός του Ε’ αιώνα, για την ανέγερση του οποίου χρησιμοποιήθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη του προχριστιανικού ναού. Αυτός καταστράφηκε άγνωστο πότε. Ανοικοδομήθηκε το 1245, στα πρώτα χρόνια της Φραγκοκρατίας, καθώς μαρτυρεί η υπάρχουσα κτητορική επιγραφή. Αργότερα κατεστράφη και πάλι.

Ο ναός εσωτερικά ήταν όλος αγιογραφημένος με αγιογραφίες εξαιρετικής τέχνης, με επιγραφές, που αναφέρονται σε χωρία της Αγίας Γραφής και σε αγώνες θρησκευτικούς της βυζαντινής εποχής. Μια από αυτές είναι του Πρωτοδιάκονου Στεφάνου, που φέρει την επιγραφή «Στέφανος ο Πρωτομάρτυρας». Οι τοιχογραφίες αποδίδονται στον Αθηναίο ζωγράφο Ιωάννη, που υπογράφεται «ο εξ Αθηνών».

Υπήρχαν περίφημα γλυπτά του 11ου και 12ου αιώνα, ειδωλολατρικού και χριστιανικού ναού, των οποίων δυστυχώς η τύχη δεν είναι γνωστή.

Η εκκλησία είναι τρίκλιτη βασιλική, χωρίς αγιογραφίες, με στέγη ξύλινη κεραμοσκεπή. Το δάπεδό της είναι σύγχρονο με μωσαϊκό. Τα κιονόκρανα των δύο μπροστινών κιόνων, καθώς και οι μαρμάρινες παραστάδες της εισόδου, είναι από αρχαίο μνημείο.

Το Ιερό είναι το μόνο μέρος που σώζεται από τον αρχικό ναό και διασώζονται σπαράγματα τοιχογραφιών στην Πρόθεση, την Πλατυτέρα και το Διακονικό. Σκεπάζεται δε από μεγάλη λιθόκτιστη καμάρα. Δίπλα από τον ναό σώζονται κομμάτια μαρμάρινων κιόνων και γωνιόλιθων από τον Παλαιοχριστιανικό και ειδωλολατρικό ναό.

===== Ο ΌΣΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΚΑΛΥΒΙΤΗΣ

=

Ο Όσιος Ιωάννης ο Καλυβίτης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στο τέλος του 4ου αιώνα. Ήταν γιος του συγκλητικού Ευτραπίου και της Θεοδώρας, που καταγόταν από τη Ρώμη. Σε ηλικία 12 ετών αναχώρησε κρυφά και μόνασε στη μονή Ακοιμήτων, διακριθείς για την αυστηρή άσκηση και αρετή. Ύστερα από 6 χρόνια γύρισε στο πατρικό του σπίτι, αγνώριστος και σαν ζητιάνος. Κοντά στην πόρτα του σπιτιού του έφτιαξε μια καλύβα στην οποία έμενε και ονομάστηκε από αυτό «Καλυβίτης». Στο διάστημα αυτό εμπαιζόταν ακόμα και από τους δικούς του. Προαισθανθείς το θάνατο του, αποκαλύφθηκε στους γονείς του και μετά από μικρό διάστημα πέθανε (γύρω στο 450 μΧ.)