Φορεσιά της Βεργίνας
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Στο Μουσείο Μπενάκη διασώζεται μέχρι σήμερα μια φορεσιά με το όνομα της Βεργίνας, η φορεσιά της Βεργίνας, της περιοχής στο νομό Ημαθίας που βρίσκεται 11 χλμ. από τη Βέροια. Η παραπάνω ονομασία σίγουρα δεν είναι αυθαίρετη αφού από την αγορά της εμφανίζεται έτσι σε όλα τα μητρώα (Αριθμός φορεσιάς 171, αγοράστηκε στις 28 Αυγούστου 1939).
Τα κομμάτια που απαρτίζουν τη φορεσιά της Βεργίνας είναι:
- το ποκάμισο,
- η τραχηλιά,
- τα πρόσθετα μανίκια,
- το καβάδι,
- ο σαγιάς,
- το γιλέκι,
- η ποδιά,
- το ζουνάρι,
- οι κάλτσες.
Από τη φορεσιά που βρίσκεται στο Μουσείο Μπενάκη λείπουν ο κεφαλόδεσμος, τα κοσμήματα και τα παπούτσια.
Το ποκάμισο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ποκάμισο είναι ραμμένο με βαμβακερό ύφασμα του αργαλειού, ενώ στα στριφώματα έχει κόκκινο γαϊτάνι, βαμβακερό, στερεωμένο με κίτρινη, μεταξωτή κλωστή. Στην τραχηλιά, μέσα από το στρίφωμα έχει τριπλή σειρά τετραγωνάκια με κίτρινο, κρεμεζί, σκούρο και μαύρο μετάξι, κεντημένο με τη βελονιά ζικ- ζακ. Παρόμοιο κέντημα βρίσκουμε και στον όρθιο γιακά του. Τα κεντήματα του ποκαμίσου της φορεσιάς της Βεργίνας, που αναφέρονται με λεπτομέρεια από τη λαογράφο Αγγελική Χατζημιχάλη στο βιβλίο της «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΑΪΚΗ ΦΟΡΕΣΙΑ» ΤΟΜΟΣ 2, είναι καταστάλαγμα συμβολικών καταβολών και ιστορικών επιδράσεων της περιοχής. Η τραχηλιά ήταν ξεχωριστή και φορέθηκε πάνω από το ποκάμισο, όμως αυτή που βρίσκουμε σήμερα είναι μεταγενέστερη αυτής που φορέθηκε με το ποκάμισο της προαναφερθείσας φορεσιάς που διασώθηκε.
Το καβάδι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το καβάδι έμπαινε πάνω από το ποκάμισο και κάτω από το σαγιά. Ήταν ραμμένο με άσπρο ύφασμα του αργαλειού και αυτό, ενώ στα μέρη που αποκαλύπτονταν κάτω από το σαγιά είχε μεταξωτό, κόκκινο, ριγωτό ύφασμα, το ικάτ, αγορασμένο από τη Θεσσαλονίκη.
Ο σαγιάς και τα πρόσθετα μανίκια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σαγιάς, που έμπαινε πάνω από το καβάδι, είναι ραμμένος με τον ίδιο τρόπο όπως και η σαγκία της φορεσιάς της Επισκοπής. Τα μανίκια του είχαν στην εσωτερική τους μεριά ένα κατακόρυφο άνοιγμα και ήταν φοδραρισμένα με κόκκινο μπουχασί, ώστε όταν αναδιπλώνονταν σχημάτιζαν τα μανικέτια. Στο τελείωμα του λαιμού, ο σαγιάς ήταν ρελιασμένος στο μπροστινό του άνοιγμα μ’ ένα κρεμεζί γαϊτάνι, που στην τραχηλιά σχημάτιζε θηλιές. Και εδώ συναντούμε την αναδίπλωση του ποδόγυρου του σαγιά και έτσι βρίσκουμε περίτεχνα σχέδια. Τα πρόσθετα μανίκια έμπαιναν κάτω από το σαγιά και ήταν ραμμένα με ύφασμα από τον αργαλειό άσπρο, σκεπασμένο με σταμπωτό βελούδο στο μεγαλύτερο μέρος τους. Είχαν κέντημα στο εξωτερικό τους άνοιγμα από ζικ- ζικ ασημί σειρήτι και μαύρο γαϊτάνι με θηλιές, και ανάμεσά τους σφαιρικές μεταλλικές χάντρες που χρησίμευαν και ως κουμπιά.
Το γιλέκι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το γιλέκι που φορούσαν το χειμώνα οι γυναίκες της Βεργίνας, πάνω από το σαγιά, ήταν ραμμένο με μαύρο, μάλλινο ύφασμα, χωρίς μανίκια, σταυρωτό. Το διπλό κλείσιμο του (και προς τα αριστερά και προς τα δεξιά) μας παραπέμπει στην εικασία ότι ίσως φοριόταν και από γυναίκες και από άντρες.
Η ποδιά, το ζουνάρι και οι κάλτσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ποδιά ήταν μάλλινη, πολύχρωμη, ριγωτή με μαύρο στημόνι και χρώματα που σχημάτιζαν ρίγες, ενώ την έσφιγγαν στη μέση, σουρώνοντάς την πάνω από το καβάδι και σπανιότερα πάνω από το σαγιά. Το μάλλινο υφαντικό ζουνάρι που κρατούσε την ποδιά ήταν μια στενή, ριγωτή λωρίδα σε μαύρο κάμπο. Οι κάλτσες ήταν επίσης μαύρες, μάλλινες, ριγωτές πλεγμένες πάντα στο χέρι και ανάμεσα παό τις ρίγες είχαν περίτεχνα σχέδια (πουλάκια, λουλούδια κτλ). Κατέληγαν, κάτω από το γόνατο σε θηλιές για να δένονται στα πόδια.
Από τη φορεσιά αυτή δεν διασώζονται δυστυχώς τα παπούτσια, ο κεφαλόδεσμος και τα κοσμήματα.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η Ελληνική Λαϊκή Φορεσιά (Τόμοι Πρώτος & Δεύτερος) Αγγελική Χατζημιχάλη, Μουσείο Μπενάκη, Εκδόσεις "Μέλισσα"