Φαινόμενο της βουτυρωμένης φρυγανιάς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μια φρυγανιά που έχει κολλήσει με την βουτυρωμένη πλευρά προς τα κάτω. Προηγουμένως θεωρούταν ότι ήταν απλώς μια απαισιόδοξη πεποίθηση, οι μελέτες για αυτό το φαινόμενο απέδωσαν διάφορα αποτελέσματα. Ο Ρόμπερτ Μάθιους κέρδισε το βραβείο Ιγκ Νόμπελ φυσικής το 1996 για την εργασία του πάνω σε αυτό το θέμα.

Ως φαινόμενο της βουτυρωμένης φρυγανιάς έχει καταγραφεί η παρατήρηση ότι η βουτυρωμένη φρυγανιά τείνει να προσγειώνεται με την πλευρά του βουτύρου, αφού πέσει. Στις αγγλοσαξωνικές χώρες χρησιμοποιείται ως ιδιωτισμός για τις απαισιόδοξες προοπτικές.[1]

Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρχική καταγραφή και οι αρχικές παρατηρήσεις του φαινόμενου δεν έχουν με ακρίβεια ξεκαθαριστεί, ενώ γραπτές αναφορές υπάρχουν από τα μέσα του 19ου αιώνα και έπειτα. Μια καταγραφή της παρατήρησης βρίσεκται σε ένα ποίημα του Τζέιμς Πέιν από το 1884: [2] [3]

I never had a slice of bread, (ποτέ δεν είχα φέτα από ψωμί)

Particularly large and wide, (σημαντικά μεγάλη και πλατιά)
That did not fall upon the floor, (που δεν έπεσε στο πάτωμα)
And always on the buttered side! (από τη βουτυρωμένη της πλευρά)

Μια μελέτη του 1991 από την τηλεοπτική σειρά QED του BBC διαπίστωσε ότι όταν η φρυγανιά πετιέται στον αέρα, προσγειώνεται με το βούτυρο προς τα κάτω μόλις τις μισές φορές (όπως θα προβλεπόταν τυχαία).[4] Ωστόσο, αρκετές επιστημονικές μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι όταν το τοστ πέφτει από ένα τραπέζι (σε αντίθεση με το να πετιέται στον αέρα), πέφτει πιο συχνά με την πλευρά του βουτύρου.[5][6][7] Μια μελέτη για αυτό το θέμα από τον Robert Matthews κέρδισε το βραβείο Ig Nobel για τη φυσική το 1996.[8][9]

Εξήγηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όταν το τοστ πέφτει από το χέρι κάποιου, το κάνει υπό γωνία, λόγω της φύσης του να έχει γλιστρήσει από την προηγούμενη θέση του, τότε το τοστ περιστρέφεται. Δεδομένου ότι τα τραπέζια είναι συνήθως μεταξύ δύο και έξι ποδιών (0,7 έως 1,83 μέτρα), υπάρχει αρκετός χρόνος για το τοστ να περιστραφεί περίπου μισή στροφή και έτσι να προσγειωθεί ανάποδα σε σχέση με την αρχική του θέση. Δεδομένου ότι η αρχική θέση είναι συνήθως με την πλευρά του βουτύρου προς τα πάνω, το τοστ προσγειώνεται με την πλευρά του βουτύρου προς τα κάτω.[10] Ωστόσο, εάν το τραπέζι έχει ύψος πάνω από 10 πόδια (3,0 m), το τοστ θα περιστραφεί πλήρως κατά 360 μοίρες και θα προσγειωθεί με την πλευρά του βουτύρου προς τα πάνω. Επίσης, εάν το τοστ ταξιδεύει οριζόντια με πάνω από 3,6 μίλια την ώρα (1,6m/s), το τοστ δε θα περιστρέφεται αρκετά, ώστε να προσγειωθεί με την πλευρά του βουτύρου προς τα κάτω.[4] Στην πραγματικότητα, το φαινόμενο προκαλείται από θεμελιώδεις φυσικές σταθερές.[8]

Άλλοι παράγοντες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρόσθετο βάρος του βουτύρου έχει επίδραση στη διαδικασία πτώσης,[11] αφού το βούτυρο απλώνεται σε όλη τη φέτα.[4] Ένα κομμάτι φρυγανιάς έχει αδράνεια, καθώς γυρίζει προς το πάτωμα, εμποδίζοντας το γύρισμά του να σταματήσει εύκολα. Συνήθως, σταματά μόνο χτυπώντας στο πάτωμα. Αυτή η στιγμή αδράνειας καθορίζεται από την ταχύτητα με την οποία γυρίζει το τοστ, σε συνδυασμό με το μέγεθος και τη μάζα του τοστ. Επειδή τα περισσότερα τοστ και φρυγανιές είναι σχετικά ομοιόμορφα, συχνά προσγειώνονται με παρόμοιο τρόπο.[12]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Martin, Gary. «'Why does bread always fall buttered side down?' - the meaning and origin of this phrase». Phrasefinder (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2017. 
  2. ↑ Apperson, George Latimer (2005). Dictionary of Proverbs. Ware: Wordsworth Editions Ltd. σελίδες 69–70. ISBN 978-1840223118. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2015. 
  3. ↑ Manser, Martin H. (2007). The Facts on File Dictionary of Proverbs (στα Αγγλικά). Infobase Publishing. ISBN 9780816066735. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Stewart, Ian (1995). «The Anthropomurphic Principle». Why Do Math?. Society for Industrial and Applied Mathematics. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2012. 
  5. ↑ Matthews, Robert (27 May 2001). «Breakfast at Murphy's (or why the toast lands butter-side down)». The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1331810/Breakfast-at-Murphys-or-why-the-toast-lands-butter-side-down.html. Ανακτήθηκε στις 19 December 2012. 
  6. ↑ Matthews, R. A. J. (1995). «Tumbling toast, Murphy's Law and the fundamental constants» (στα αγγλικά). European Journal of Physics 16 (4): 172–176. doi:10.1088/0143-0807/16/4/005. ISSN 0143-0807. Bibcode: 1995EJPh...16..172M. 
  7. ↑ Bacon (2001). «A closer look at tumbling toast». American Journal of Physics 69 (1): 38–43. doi:10.1119/1.1289213. Bibcode: 2001AmJPh..69...38B. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 August 2017. https://web.archive.org/web/20170808060421/https://space.umd.edu/dch/p405s04/AJP00038.pdf. Ανακτήθηκε στις 21 November 2017. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Matthews, R A J (18 July 1995). «Tumbling toast, Murphy's Law and the fundamental constants». European Journal of Physics 16 (4): 172–176. doi:10.1088/0143-0807/16/4/005. Bibcode: 1995EJPh...16..172M. 
  9. ↑ Inglis-Arkell, Esther (13 Δεκεμβρίου 2011). «An Experiment That Solves The World's Most Important Question: How to Keep Toast from Landing Buttered-Side Down». io9. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012. 
  10. ↑ Devlin, Keith (Ιουλίου 1998). «Buttered Toast and Other Patterns». Mathematical Association of America. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012. 
  11. ↑ Wollard, Kathy (17 Αυγούστου 2009). «Why does a falling piece of toast always seem to land on the buttered side?». How Come?. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2012. 
  12. ↑ «Mythbusters Museum». Mythbusters Museum (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2017. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φαινόμενο_της_βουτυρωμένης_φρυγανιάς&oldid=10236185"