Υποτραχήλιο (αρχιτεκτονική)

Υποτραχήλιο σε δωρικό κίονα στον Παρθενώνα, Αθήνα

Το υποτραχήλιο είναι το άνω τμήμα ή αυλάκωση στον άξονα μιας δωρικής στήλης, κάτω από το τραχήλιο. Η ελληνική μορφή είναι υποτραχήλιο.

Στην κλασική αρχιτεκτονική, είναι ο χώρος μεταξύ του δακτυλίου του εχίνου και της άνω κλίνης των αξόνων, συμπεριλαμβανομένων, σύμφωνα με τον Τσαρλς Ρόμπερτ Κόκρελ, των τριών αυλακώσεων ή βυθίσεων που βρέθηκαν σε μερικά από τα παλαιότερα παραδείγματα, όπως στο ναό του Ποσειδώνα στην Ποσειδωνία και ο ναός της Αφαίας στην Αίγινα. Υπάρχει μόνο ένα αυλάκι στον Παρθενώνα, το Θησείο και μεταγενέστερα παραδείγματα. Στο ναό της Κέρες και στη λεγόμενη Βασιλική στην Ποσειδωνία το υποτραχήλιο αποτελείται από μια κοίλη βύθιση σκαλισμένη με κάθετες γραμμές που υποδηλώνουν φύλλα, οι κορυφές των οποίων προεξέχουν προς τα εμπρός. Παρόμοιος διάκοσμος βρίσκεται στο κιονόκρανο των κιόνων που πλαισιώνουν τον τάφο του Αγαμέμνονα στις Μυκήνες, αλλά εδώ το υποτραχήλιο προεξέχει προς τα εμπρός με καλούπι κυρτό και είναι σκαλισμένο με τριπλά φύλλα σαν μπουμπούκια τριαντάφυλλου.

Στον δωρικό ρυθμό ο όρος χρησιμοποιήθηκε μερικές φορές σε αυτό που είναι γενικά γνωστό ως «λαιμός».

Το υποτραχήλιο ονομαζόταν επίσης collarino, ή colarino, ή colarin.