Το νησί των σκλάβων
 Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης, 1725 | |
| Συγγραφέας | Πιέρ Καρλέ ντε Σαμπλαίν ντε Μαριβώ |
|---|---|
| Επιμελητής | Pierre Duviquet |
| Τίτλος | L'Île des esclaves |
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1725 |
| Μορφή | θεατρικό έργο |
| δεδομένα () | |
Το νησί των σκλάβων (γαλλικός τίτλος: L'Île des esclaves) είναι μονόπρακτη κωμωδία του Μαριβώ. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 5 Μαρτίου 1725 από από τους Ιταλούς Κωμικούς.[1]
Το έργο χαρακτηρίζεται από ανάμειξη ειδών: Έλληνες πρωταγωνιστές, ναυάγιο που τείνει προς την τραγωδία και κοινωνική κριτική. Ωστόσο, περιλαμβάνει τυπικά στοιχεία κωμωδίας: σύγχυση συναισθημάτων, ανταλλαγή εξουσίας μεταξύ αφεντικών και υπηρετών και κυρίως η αποφασιστικά κωμική πτυχή του παραδοσιακού χαρακτήρα της κομέντια ντελ άρτε, του Αρλεκίνου.
Σχολιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε μια εποχή που ο Διαφωτισμός βρισκόταν ακόμη σε αρχικό στάδιο, ο Μαριβώ καταγγέλλει τη συμπεριφορά των αριστοκρατών προς τους υπηρέτες τους και αμφισβητεί την προέλευση και τη νομιμότητα των διαφόρων μορφών εξουσίας, ηχώντας σαν μια προειδοποίηση για την άρχουσα τάξη, σαν μια πρόγευση εξέγερσης, αν και καταλήγει σε μια ηθική ιδεολογικού «συμβιβασμού»: το καθήκον του έντιμου ανθρώπου, ένα επίθετο που αναφέρεται συνεχώς από όλους τους χαρακτήρες, είναι να συμπεριφέρεται με γενναιοδωρία και όχι να ανατρέπει την κατεστημένη τάξη.
Η δράση μετακινείται μακριά από τη Γαλλία, στα ανοιχτά της αρχαίας Ελλάδας, για να μην εξοργίσει πολύ πρόσωπα της αυλής του Λουδοβίκου ΙΕ', ωστόσο όλοι αναγνώρισαν τον εαυτό τους. Ο Μαριβώ χρησιμοποιεί τον όρο σκλάβοι για να δηλώσει τους υπηρέτες, για να ενισχύσει την ιδέα της υποδούλωσής τους.[2]
Περίληψη υπόθεσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένα πλοίο που μεταφέρει αριστοκράτες και τους υπηρέτες τους ναυαγεί στο νησί των σκλάβων, ένα νησί όπου βρήκαν καταφύγιο, χρόνια νωρίτερα, εξεγερμένοι σκλάβοι που έφυγαν από τα αφεντικά τους, επειδή δεν άντεχαν άλλο την καταπίεση.
Από τότε, μόλις γίνει μια νέα άφιξη στο νησί, αυτοί οι κυρίαρχοι του νησιού επιφέρουν μια αντιστροφή κοινωνικών ρόλων στους ναυαγούς, οι σκλάβοι γίνονται κύριοι και οι κύριοι γίνονται σκλάβοι που θα τους υπηρετούν για να πάρουν ένα μάθημα δικαιοσύνης και ανθρωπιάς και «να νοιώσουν τι σημαίνει πόνος».[3]
Έτσι οι ναυαγοί Ιφικράτης, ο κύριος, και ο υπηρέτης του Αρλεκίνος καθώς και η Ευφροσύνη και ο υπηρέτης της Κλεάνθης θα βιώσουν μια αντιστροφή ρόλων που τους επιβάλλει ο Τριβελίνος, πρώην σκλάβος και νυν κυβερνήτης του νησιού, ο οποίος θεωρεί το νησί ως τόπο λύτρωσης: οι ευγενείς αφέντες πρέπει να μετανοήσουν για τη σκαιότητα και αλαζονεία τους, ενώ οι υπηρέτες πρέπει να απελευθερωθούν από τη μνησικακία που τρέφουν προς τους κυρίους. Όταν πραγματοποιηθεί αυτή η λύτρωση, όλοι θα ξαναπάρουν το ρόλο τους και όλοι θα επιστρέψουν στον παλιό τους κόσμο. Υπηρέτες και κύριοι ανταλλάσσουν όχι μόνο ρόλους, αλλά και ρούχα και ονόματα.[4]
Αυτό είναι φυσικά το πρόσχημα για πολλές κωμικές σκηνές, αλλά τόσο ο Αρλεκίνος όσο και ο Κλεάνθης εκμεταλλεύονται την κατάσταση για να αποκαλύψουν την αλαζονεία και τη βαρβαρότητα των κυρίων τους και ότι οι πλούσιοι και οι ευγενείς, με το χρυσάφι, το ασήμι και την αξιοπρέπειά τους δεν αξίζουν περισσότερο από τους άλλους.
Οι πρώην υπηρέτες αρχίζουν να τυραννούν τους πρώην αφέντες τους, εκτονώνοντας έτσι όλο τον καταπιεσμένο θυμό τους. Ωστόσο, ο μεγαλόψυχος Αρλεκίνος συγκινείται τελικά από τα δάκρυα της Ευφροσύνης, η οποία υποφέρει από ταπείνωση στα χέρια του Κλεάνθη. Ο Αρλεκίνος και ο Ιφικράτης κάνουν ειρήνη, ο καθένας αναλαμβάνει το ρόλο, το ντύσιμο και το όνομά του, και θέτουν τα θεμέλια για μια νέα σχέση αφέντη-υπηρέτη, που βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό και στοργή και δεν ρυθμίζεται από τις άκαμπτες κοινωνικές συμβάσεις. Στην ίδια αλλαγή συμμετέχει και το ζεύγος Ευφροσύνη - Κλεάνθης. Η λύτρωση επήλθε, οι τέσσερις επιζώντες ναυαγοί άλλαξαν, κατάλαβαν ότι πρέπει να απαλλαχθούν από τους ρόλους που επιβάλλει η κοινωνία και ως εκ τούτου είναι έτοιμοι να επιστρέψουν στον παλιό τους κόσμο. Η ουτοπική εμπειρία των τεσσάρων πρωταγωνιστών τελειώνει με την επιστροφή τους στην Αθήνα και άρα στην «πραγματική» κοινωνία όπου ο καθένας παίρνει τη θέση του.
Ο Τριβελίνος αποκαλύπτει ότι δεν εκπλήσσεται και ότι αν οι υπηρέτες δεν είχαν συγχωρήσει τους αφέντες τους, αυτοί θα είχαν τιμωρηθεί.[5]
Μετάφραση στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Το νησί των σκλάβων, μετάφραση: Ζωή Σαμαρά, εκδόσεις University studio press, 2001 [6]
- Το νησί των σκλάβων, μετάφραση: Μαριάννα Κάλμπαρη, εκδόσεις Κάπα Εκδοτική, 2015 [7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ . «babelio.com/livres/Marivaux-Lle-des-esclaves/».
- ↑ . «commentairecompose.fr/l-ile-des-esclaves-marivaux/».
- ↑ . «theatro-technis.gr/Το Νησί των Σκλάβων».
- ↑ . «theatre-classique.fr/pages/pdf/MARIVAUX_ILEDESESCLAVES.pdf» (PDF).
- ↑ . «eduscol.education.fr/odysseum/marivaux-lile-des-esclaves-les-themes-cles».
- ↑ . «politeianet.gr/books/-marivaux-pierre-university-studio-press-to-nisi-ton-sklabon».
- ↑ . «politeianet.gr/books/9786188166943-marivaux-pierre-kapa-ekdotiki-to-nisi-ton-sklabon».
|