Τιμητικά επιθήματα στα Ιαπωνικά

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η ιαπωνική γλώσσα χρησιμοποιεί τιμητικά επιθήματα όταν γίνεται αναφορά σε άλλα πρόσωπα σε μια συνομιλία. Αυτά τα επιθήματα επισυνάπτονται στο τέλος των ονομάτων και είναι συχνά ανάλογα με το φύλο. Τα τιμητικά επιθήματα δείχνουν επίσης το επίπεδο της σχέσης του ομιλητή και του ατόμου που αναφέρεται και χρησιμοποιούνται συχνά μαζί με άλλα στοιχεία της ιαπωνικής τιμητικής ομιλίας, που ονομάζεται Κέιγκο (敬語).

Χρήση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και τα τιμητικά επιθήματα δεν είναι απαραίτητα για την γραμματική της Ιαπωνικής γλώσσας, είναι ένα θεμελιώδες μέρος της της κοινωνιογλωσσολογίας, και η ορθή χρήση τους κρίνεται απαραίτητη για προοδευμένο και κατάλληλο λόγο.

Μπορούν να εφαρμοστούν είτε στο όνομα είτε στο επώνυμο, ανάλογα με ποιο δίνεται. Σε καταστάσεις όπου δίνονται τόσο το όνομα όσο και το επώνυμο, το επίθημα επισυνάπτεται σε όποιο είναι τελευταίο κατά τη σειρά λέξεων. Τα ιαπωνικά ονόματα ακολουθούν παραδοσιακά την ανατολική σειρά ονομάτων.

Ένα τιμητικό επίθημα χρησιμοποιείται γενικά γίνεται στο άτομο με το οποίο κάποιος μιλά, ή όταν γίνεται αναφορά σε άσχετο τρίτο μέρος στην ομιλία. Παραλείπεται, ωστόσο, από ορισμένους ανωτέρους, όταν αναφέρεται σε κάποιο άτομο στην ομάδα, ή στην ανεπίσημη γραφή, και δεν χρησιμοποιείται ποτέ για να αναφερθεί κάποιος στον εαυτό, εκτός από το για να προστεθεί δραματικό εφέ ή από ορισμένες εξαιρετικές περιπτώσεις.

Η παράλειψη του τιμητικού επιθήματος όταν γίνεται αναφορά στον συνομιλητή κάποιου, κάτι το οποίο είναι γνωστό ως yobisute (呼び捨て), υποδηλώνει υψηλό βαθμό οικειότητας και προορίζεται γενικά για τον σύζυγο κάποιου, τα νεότερα μέλη της οικογένειας, τους κοινωνικά κατώτερους (όπως π.χ. ένας δάσκαλος που απευθύνεται σε μαθητές παραδοσιακών τεχνών), τους στενούς φίλους και τους έμπιστους. Εντός αθλητικών ομάδων ή μεταξύ συμμαθητών, όπου οι συνομιλητές είναι περίπου της ίδιας ηλικίας, μπορεί να γίνει αποδεκτό να χρησιμοποιηθούν οικογενειακά ονόματα χωρίς τιμητικά. Μερικοί άνθρωποι της νεότερης γενιάς, γεννημένοι περίπου από το 1970, προτιμούν να αναφέρονται χωρίς τιμητικό. Ωστόσο, η απόρριψη των τιμητικών επιθημάτων αποτελεί ένδειξη ανεπίσημης αξίας ακόμη και με περιστασιακούς γνωστούς.

Όταν γίνεται αναφορά στο τρίτο πρόσωπο, χρησιμοποιούνται τιμητικά εκτός από όταν γίνεται αναφορά σε μέλη της οικογένειάς του ομιλητή ενώ συνομιλεί με άτομα εκτός οικογενείας, ή όταν αναφέρεται σε μέλος της εταιρείας του, ενώ μιλάει σε πελάτη ή κάποιον από άλλη εταιρεία - αυτό είναι η διάκριση uchi-soto ( εντός της ομάδας/ εκτός της ομάδας). Τα τιμητικά δεν χρησιμοποιούνται για να αναφερθεί κάποιος στον εαυτό του, εκτός εάν γίνεται προσπάθεια αλαζονείας (ore-sama), γλυκύτητας (-chan) ή μερικές φορές όταν μιλάει κάποιος σε μικρά παιδιά για να τους διδάξει πώς να απευθύνονται στον ομιλητή.

Η χρήση τιμητικών συνδέεται με άλλες μορφές τιμητικής ομιλίας στα Ιαπωνικά, όπως η χρήση της ευγενικής μορφής (-masu, desu) έναντι της απλής μορφής - δηλαδή, η χρήση της απλής μορφής με ένα ευγενές τιμητικό επίθημα (-san, -sama) μπορεί να είναι αταίριαστη.

Ενώ αυτά τα τιμητικά χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε κύρια ονόματα, αυτά τα επιθήματα μπορούν να μετατρέψουν τα κοινά ουσιαστικά σε κύρια ουσιαστικά όταν συνδέονται με το τέλος τους. Αυτό μπορεί να φανεί σε λέξεις όπως το neko-chan (猫ちゃん) που μετατρέπει το κοινό ουσιαστικό neko (γάτα) σε ένα κύριο ουσιαστικό που αναφέρεται αποκλειστικά στη συγκεκριμένη γάτα, ενώ προσθέτοντας το τιμητικό -chan μπορεί επίσης να σημαίνει χαριτωμένο.