Τεβφίκ Εσέντς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τεβφίκ Εσέντς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Tevfik Esenç (Τουρκικά)
Γέννηση1904
Hacıosman
Θάνατος7  Οκτωβρίου 1992
Hacıosman
ΚατοικίαHacıosman
Χώρα πολιτογράφησηςΟθωμανική Αυτοκρατορία
Τουρκία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςγλώσσα Ούμπιχ[1]
γλώσσα Αντίγκε
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταγλωσσολόγος
πολιτικός
δημόσιος υπάλληλος

Ο Τεβφίκ Εσέντς (τουρκικά: Tevfik Esenç, 1904 – 7 Οκτωβρίου 1992) ήταν Κιρκασσιανός εξόριστος στην Τουρκία και ο τελευταίος γνωστός πλήρης ομιλητής της γλώσσας Ουμπίχ.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Εσέντς ανετράφη από τους παππούδες του που ομιλούσαν τα Ουμπίχ για ένα χρονικό διάστημα στο χωριό Χατσί Οσμάν στην Τουρκία, και υπηρέτησε για ένα διάστημα ως μουχτάρ (δήμαρχος) του χωριού, πριν λάβει μια θέση στη δημόσια υπηρεσία της Κωνσταντινούπολης. Εκεί, ήταν σε θέση να κάνει μεγάλες δουλειές με τον γάλλο γλωσσολόγο Ζωρζ Ντουμέζιλ, και ο συνεργάτης του Ζωρζ Τσαρατσιντζέ βοήθησε στη καταγραφή της γλώσσας του.[2] Δεν έχουν δημοσιευτεί όλα τα γραπτά του Τσαρατσιντζέ (1930-2010). Άλλους που γνώρισε ο Εσέντς και παρήγαγε έργο για τα Ουμπίχ είναι οι: ο νορβηγός Χανς Φογκτ (1911-92) (βλ. το Dictionnaire de la Langue Oubykh", το 1963, Universitetsvorlaget). Ο Βρετανός Τζορτζ Χιούιτ, επισκέφθηκε το 1974 το Χάτσι Οσμάν Κογιού και έκανε ηχογραφήσεις με τον Εσέντς στην Κωνσταντινούπολη (οι εγγραφές είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο, και οι συζητήσεις του έχουν δημοσιευτεί στο — 'Encounterng Ubykh(s)", στο Arxeologija i ètnografija pontijsko-kavkazskogo regiona 5, 195-204, 2016: Κρασνοντάρ. Επίσης εργασία έχει δημοσιευτεί στο Revue des Etudes Géorgiennes et Caucasiennes, 2, 1986, 21-30). Επίσης ο Αμπχάζιος Βιατσεσλάβ Τσιρίκμπα, έγραψε για τους οικισμούς των Ουμπίχ και επώνυμα των Ουμπίχ.

Έχοντας μια εξαιρετική μνήμη και την κατανοώντας γρήγορα τους στόχους των Ντουμεζίλ και των άλλων γλωσσολόγων που ήρθαν να τον επισκεφθούν, ήταν η πρωταρχική πηγή όχι μόνο για την γλώσσα Ουμπίχ, αλλά και για τη μυθολογία, πολιτισμό και έθιμα των Ουμπίχ. Δεν μιλούσε μόνο τα Ουμπίχ, αλλά και τη διάλεκτο Χακούτσι των Αντίγκε, επιτρέποντας συγκριτική δουλειά που θα έπρεπε να γίνει σε αυτές τις δύο γλώσσες της Βορειοδυτικής Καυκάσιας οικογένειας. Μιλούσε επίσης άπταιστα τουρκικά. Ήταν πουριστής και το ιδιόλεγμά του στην γλώσσα Ουμπίχ θεωρήθηκε από τον Ντουμεζίλ ως το πιο κοντινό πράγμα σε μια πρότυπη "λογοτεχνική" γλώσσα Ουμπίχ που υπήρχε. Είναι ίσως ο μόνος υπεύθυνος για το ότι η παγκόσμια τρέχουσα γνώση για την Ουμπίχ είναι πολύ πιο εκτεταμένη και λεπτομερή από ότι θα ήταν διαφορετικά.

Ο Εσέντς πέθανε το 1992 σε ηλικία 88 ετών. Η επιγραφή που ήθελε στην ταφόπλακα του ήταν ως εξής:

Αυτός είναι ο τάφος του Τεβφίκ Εσέντς. Ήταν ο τελευταίος άνθρωπος που μπορούσε να μιλήσει μια γλώσσα που την έλεγαν Ουμπίχ.

— Ταφόπλακα, επιγραφή

Το 1994, ο Α. Σουμρού Οζρόι οργάνωσε μια διεθνής διάσκεψη, το Συνέδριο της Βορειοδυτικής Καυκάσιας Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, στη μνήμη των Ντουμεζίλ και Εσέντς.[3]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]