Τάτομιρ Άντζελιτς
| Τάτομιρ Άντζελιτς | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 11 Νοεμβρίου 1903 Bečanj |
| Θάνατος | 7 Αυγούστου 1993 Βελιγράδι |
| Χώρα πολιτογράφησης | Σερβία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Σερβικά[1][2] Γερμανικά[1] |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου[3] |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός κοσμήτορας[4] διδάσκων πανεπιστημίου[4] |
Ο Τάτομιρ Π. Άντζελιτς (σερβικά: Татомир П. Анђелић, λατινικά: Tatomir P. Anđelić) (11 Νοεμβρίου 1903, χωριό Μπούκοβατς, Μπετσάνι, Σερβία - 7 Αυγούστου 1993, Βελιγράδι, Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας) ήταν Σέρβος μαθηματικός.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Άντζελιτς γεννήθηκε στο μικρό χωριό Μπούκοβατς, ανάμεσα στο Τσάτσεκ και το Κράλιεβο του δήμου Μρτσαγέβτσι της κομητείας Κράλιεβο, σε οικογένεια έξι παιδιών[5]. Οι γονείς του ήταν ο Πάβελ Άντζελιτς και η Ντμίτρα Άντζελιτς, το γένος Σιμιτσέβιτς. Η μητέρα του ήταν αναλφάβητη και ο πατέρας του ήταν γαιοκτήμονας με στοιχειώδη εκπαίδευση από το τότε γυμνάσιο και επίσης ήταν αντιπρόσωπος της λαϊκής δημοκρατίας. Ο Τάτομιρ είχε πέντε αδελφές.
Τελείωσε το δημοτικό σχολείο στο Μρτσαγέβτσι το 1914 και ολοκλήρωσε τις σπουδές του μόλις το 1919, μετά το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου[6]. Σε ένα χρόνο ολοκλήρωσε έξι τάξεις του γυμνασίου και τις επόμενες δύο τάξεις τις παρακολούθησε κανονικά. Τον Ιούνιο του 1922 πέρασε τις εξετάσεις για τα ανώτερα μαθήματα στο Γυμνάσιο του Τσάτσεκ. Σήμερα, το Γυμνάσιο του Τσάτσεκ τον τιμά ως έναν από τους πιο διάσημους μαθητές του.
Σπούδασε μαθηματικά, φυσική και αστρονομία στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης από το 1922 έως το 1927[7] και στη συνέχεια πέρασε το ακαδημαϊκό έτος 1927/28 στη Σχολή Τεχνών του Βελιγραδίου, από όπου αποφοίτησε το 1928 από την ομάδα μαθηματικών επιστημών. Οι Μιχάιλο Πέτροβιτς Άλας (1868-1943), Μιλούτιν Μιλανκόβιτς (1879-1958) και Άντον Ντιμίτροβιτς Μπιλίμοβιτς (1879-1970) τον βοήθησαν ιδιαίτερα να διαμορφωθεί ως επιστήμονας.
Από τον Οκτώβριο του 1928 έως τον Σεπτέμβριο του 1945, ο Τάτομιρ ήταν καθηγητής μαθηματικών σε γυμνάσιο, κυρίως στο 2ο Γυμνάσιο του Βελιγραδίου, που τότε ονομαζόταν Δεύτερο Πραγματικό Γυμνάσιο Αρρένων. Παράλληλα, παρακολούθησε μαθήματα ορθολογικής μηχανικής με τον καθηγητή Μπιλίμοβιτς στη Σχολή, ως επίτιμος βοηθός. Πέρασε τις εξετάσεις για καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το 1932.
Η διδακτορική του διατριβή υποστηρίχθηκε τον Φεβρουάριο του 1946. Μετά τη διάσπαση της Φιλοσοφικής Σχολής το 1947[8], εντάχθηκε στη νέα Σχολή Φυσικών Επιστημών και Μαθηματικών, όπου επιλέχθηκε το 1948 ως επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικής και Αστρονομίας. Από την 1η Ιουλίου 1951 ήταν αναπληρωτής καθηγητής μηχανικής και από την 1η Μαΐου 1957, τακτικός καθηγητής στη Σχολή Φυσικών Επιστημών και Μαθηματικών. Ήταν επικεφαλής του Τμήματος Μηχανικής και Αστρονομίας από το 1954 έως το 1962 και, μετά τη διαίρεσή του, ήταν επικεφαλής του Τμήματος Μηχανικής από το 1964 έως το 1971. Όταν η έδρα μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Μηχανικής του ΠΜΦ στο Βελιγράδι το 1971 στο πλαίσιο της αναδιοργάνωσης του ΠΜΦ (ПМФ), ανέλαβε τη διοίκηση του Ινστιτούτου. Μεταξύ 1958 και 1962 ήταν πρύτανης της Σχολής Φυσικών Επιστημών και Μαθηματικών. Συνταξιοδοτήθηκε το 1974.
Στις 17 Δεκεμβρίου 1959 εξελέγη αντεπιστέλλον μέλος της Σερβικής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (SANU/САНУ) και στις 21 Μαρτίου 1974 τακτικό μέλος. Από το 1969 έως το 1978 ήταν επικεφαλής του Μαθηματικού Ινστιτούτου της SANU.
Από το 1969 ήταν αντεπιστέλλον μέλος της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής (IAA) στο Παρίσι και από το 1975 της JAZU.
Παντρεύτηκε την Brana, γεννηθείσα Πεκόβιτς το 1907 στο Νις. Απέκτησαν δύο γιους, τον Μπορίσλαβ (γεννηθείς το 1943) και μια κόρη, τη Νάντα (γεννηθείσα το 1950), αρχιτέκτονα[9].
Πέθανε στο Βελιγράδι στο 90ό έτος της ηλικίας του.
Επιστημονική εργασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο καθηγητής Άντζελιτς ήταν ο πρώτος που εισήγαγε τον τανυστικό λογισμό στην πρώην Γιουγκοσλαβία και ο πρώτος που δίδαξε τους νέους που άρχισαν να χρησιμοποιούν αυτό το ισχυρό εργαλείο των μηχανικών επιστημών.
Δημοσίευσε πολλά βιβλία για την ορθολογική μηχανική και τη γεωμετρία Riemann (Ρίμαν). Έγραψε αρκετά εγχειρίδια για το λύκειο και το πανεπιστήμιο. Σε ηλικία 80 ετών έγραψε το τελευταίο του βιβλίο, Εισαγωγή στην Αστροδυναμική.
Βιβλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ćirković, Simo C. (2009), Ko je ko u Nedićevoj Srbiji 1941-1944, Beograd: Prosveta, ISBN 978-86-7274-388-3
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0248777. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ CONOR.SI. 7691107.
- ↑ (Αγγλικά) Mathematics Genealogy Project.
- ↑ 4,0 4,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0248777. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ superweb· Nikitovic, Vladimir. «Tatomir Anđelić - Čačanin koji je posadu Apola 11 doveo u Beograd» (στα Σερβικά). Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Татомир Анђелић». www.osmrcajevci.edu.rs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020.
- ↑ superweb· Nikitovic, Vladimir. «Tatomir Anđelić - Čačanin koji je posadu Apola 11 doveo u Beograd» (στα Σερβικά). Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ http://www.math.rs/files/Tatomir_Andjelic.pdf
- ↑ Ćirković (2009), »Anđelić, Tatomir P.«, str. 15.
|