Τάγης

Ερείπια ναού της Ταρκυνίας που σχετίζονται με την λατρεία του Τάγη

Ο Τάγης θεωρείται ένας μυθικός Προφήτης που ίδρυσε την Ετρουσκική θρησκεία, έμεινε γνωστός από Λατίνους συγγραφείς που έγραψαν στην μετέπειτα Ρωμαϊκή Δημοκρατία και στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στην διδασκαλία του καθόριζε τον τρόπο με τον οποίο η παγκόσμια θεότητα επεμβαίνει στα δημόσια γεγονότα, την ίδρυση της θρησκείας ανέλαβαν ανώτεροι Ρωμαίοι αξιωματούχοι που πήραν τον τίτλο "ιερείς των αστραπών". Το Ιερό κείμενο του Τάγητος πήρε στα μετέπειτα χρόνια της Δημοκρατίας τον τίτλο "Ετρουσκική Μαθητεία". Το κείμενο συνεγράφη στην Ετρουσκική γλώσσα παρά τους Λατινικούς τίτλους, δεν σώθηκε τίποτα. Ο τελευταίος συγγραφέας που ισχυρίστηκε ότι κατέχει στοιχεία της Μαθητείας ήταν ο Ιωάννης Λαυρέντιος ο Λυδός, έγραψε στην Κωνσταντινούπολη τον 6ο αιώνα μ.Χ. Ο Λυδός έγραψε με βάση τους συγγραφείς της Κλασσικής Αρχαιότητας τονίζοντας ότι ο Τάγης δεν ήταν υπαρκτό πρόσωπο αλλά ιστορικός μύθος.

Μύθος

Ο μύθος του Τάγητος κυκλοφορεί σε πολλές εκδόσεις, εμφανίζεται να βγαίνει μέσα από την γη και κατόπιν να συγκεντρώνει και να διδάσκει τους Ετρούσκους, μερικές φορές αναφέρεται ως εγγονός του Γιούπιτερ. Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων έγραψε:

"Μια μέρα ενώ η γη της Ταρκυνίας οργωνόταν από τα άροτρα άνοιξε ένα πολύ βαθύ αυλάκι, μεγαλύτερο από τα συνηθισμένα. Σε κάποια στιγμή ξεπήδησε μέσα από το αυλάκι ο Τάγης και άρχισε να μιλά στον κατάπληκτο οδηγό σε Ετρουσκική γλώσσα, είχε κεφάλι μικρού παιδιού αλλά γνώσεις σοφού. Ο οδηγός αποσβολωμένος έβγαλε δυνατές κραυγές με αποτέλεσμα να καλέσει γύρω του όλους τους Ετρούσκους. Ο Τάγης ζήτησε από τον Ετρουσκικό λαό που είχε συγκεντρωθεί σε εκείνο το σημείο να γράψει αυτά που θα τους πει. Ο Τάγης προφήτευσε σημαντικά μελλοντικά γεγονότα θέτοντας τις βάσεις για την επιστήμη της μαντικής, τα γεγονότα αυτά ακολούθησαν άλλα, όταν επαληθεύτηκαν δημιούργησαν την Ετρουσκική Μαθητεία."

Ο Οβίδιος με την σειρά του γράφει ότι την ώρα που ένας Τυρρηνός αγρότης όργωνε το χωράφι είδε τον απέναντι λόφο να μεταμορφώνεται σε άνθρωπο, συγκέντρωσε όλους τους Τυρρηνούς γύρω του και τους είπε τις προφητείες του μέλλοντος. Ο Λυδός έζησε τον 6ο αιώνα μ.Χ., βασίστηκε σε έργα της κλασσικής περιόδου αλλά είναι αρκετά αξιόπιστος σε σχέση με τις πηγές. Η "Ετρουσκική Μαθητεία" βασίστηκε στα "κείμενα των Ετρούσκων", ανάμεσα τους ο τρόπος που έμαθε ο Τυρρηνός στον Τάρχωνα την τέχνη της μαντείας και οι διάλογοι του Τάρχωνα με τον Τάγη. Η γλώσσα ήταν η Τυρρηνική η "αρχαία γλώσσα των Ιταλών" την οποία ο Λυδός δεν γνώριζε, αναγκάστηκε να εργαστεί με μεταφράσεις για να αντλήσει τις πηγές του.

Απεικονήσεις του Τάγη

Οι απεικονίσεις του Τάγη από τους Ετρούσκους είναι σπάνιες, δεν είναι εξακριβωμένη η μορφή του. Πολλές παραστάσεις μορφών που εξετάζουν τα εντόσθια και φοράνε το μαγικό καπέλλο είναι συνηθισμένες αλλά δεν είναι βέβαιο ότι παριστάνουν τον Τάγη, το ίδιο και με τις φτερωτές θεικές μορφές των τάφων της Ταρκυνίας. Οι απεικονίσεις είναι σχεδόν όλες φανταστικές, ο κάθε καλλιτέχνης απεικονίζει τον Τάγη με βάση το προσωπικό του κέρδος. Μια σκηνή σε σφραγίδα του 4ου αιώνα π.Χ. φαίνεται ότι απεικονίζει τον Τάγη, μια γενειοφόρος μορφή πιθανότατα ο Τάρχων σκύβει να ακούσει μια άλλη μορφή χωρίς γενειάδα που βγαίνει από το έδαφος. Σε ένα άλλο χάλκινο αγαλματίδιο του 3ου αιώνα π.Χ. από την Ταρκυνία με μήκος 1.07 πόδια παριστάνει ένα βρέφος να κοιτάζει προς τα πάνω με το πρόσωπο και το βλέμμα ενός ενήλικα.

Πηγές

• De Grummond, Nancy Thomson (2006). Etruscan myth, sacred history, and legend. Philadelphia, PA: University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology.
• Pallottino, Massimo (1930). "Uno Specchio di Tuscania E la leggenda di Tarchon". Rend. Acc. Real. 6: 49–87
• Schmitz, Leonhard (2009) [1867]. "Tages". In Smith, William (ed.). Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology.