Σφαγή της Λίμνης Ματζόρε

Λίθοι Μνήμης στη Μέινα

Ως Σφαγή της Λίμνης Ματζόρε (στα ιταλικά: Eccidio del Lago Maggiore) είναι γνωστή η εκτέλεση δεκάδων Εβραίων, κυρίως Ιταλών και Ελλήνων, το φθινόπωρο του 1943, από άνδρες των SS, σε διάφορες πόλεις και χωριά δίπλα στη λίμνη Ματζόρε, στο Πεδεμόντιο, τη βορειοδυτική Ιταλία. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων δεν είναι γνωστός αλλά υπολογίζεται ότι οι εκτελεσθέντες ήταν τουλάχιστον 50.

Το 1968 πέντε μέλη των SS καταδικάστηκαν από δικαστήριο της Δυτικής Γερμανίας για το ρόλο τους στις συγκεκριμένες εκτελέσεις αλλά τελικά οι ποινές ανατράπηκαν από το Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας (Bundesgerichtshof), που έκρινε ότι το έγκλημα είχε παραγραφεί.

Οι εκτελέσεις

Στις 8 Αυγούστου 1943 η 1η Μεραρχία Πάντσερ SS «Σωματοφυλακή Αδόλφος Χίτλερ» έφτασε από το Ανατολικό Μέτωπο στην Ιταλία και έλαβε εντολή για τη φύλαξη οδικών και σιδηροδρομικών κόμβων ζωτικής σημασίας στη κοιλάδα του Πάδου. Ένα μήνα αργότερα, όταν υπογράφηκε η Ανακωχή του Καζάμπιλε, στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, και η Ιταλία συνθηκολόγησε, η μεραρχία έλαβε διαταγή να προχωρήσει σε αφοπλισμό των ιταλικών μονάδων που βρίσκονταν στη περιοχή. Ο αφοπλισμός τους ολοκληρώθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου. Στο πλαίσιο της επιχείρησης αφοπλισμού ιταλικών δυνάμεων, ένα τάγμα της εν λόγω μεραρχίας βρέθηκε στη δυτική όχθη της λίμνης Ματζόρε, στη βόρεια Ιταλία. Εκεί, σε διάφορες πόλεις και χωριά, είχαν καταφύγει Έλληνες και Ιταλοί Εβραίοι προκειμένου να γλυτώσουν από τους Ναζί αλλά τελικά πολλοί συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό κράτηση σε ξενοδοχεία της περιοχής.

Μεταξύ 14 και 22 Σεπτεμβρίου 14 Εβραίοι εκτελέστηκαν στο Μπαβένο (Baveno) ενώ στις 15 Σεπτεμβρίου δύο εκτελέστηκαν στο Pian Di Nava, δίπλα στο Premeno. Την επόμενη ημέρα έγιναν 9 εκτελέσεις στην Αρόνα, 3 στο Mergozzo και δύο στο Orta San Giulio. Ακολούθησαν στις 17 άλλες τέσσερις εκτελέσεις στη Stresa. Το βράδυ της 22ας προς 23η Σεπτεμβρίου εκτελέστηκαν σε δάσος της περιοχής 16 Εβραίοι, που κρατούνταν στο ξενοδοχείο Meina, στην ομώνυμη κοινότητα. Επρόκειτο για μέλη της οικογένειας του Ντίνο Φερνάντεζ Ντίαζ, από τη Θεσσαλονίκη (βλ. Κάζα Μπιάνκα). Τα πτώματά τους τοποθετήθηκαν σε σάκους με πέτρες και ρίχθηκαν στη λίμνη. Ο Εβραίος ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου και η οικογένεια του κατάφεραν να διαφύγουν στην Ελβετία, με τη βοήθεια του Τούρκου προξένου, στο Μιλάνο, Niebil Hertok, καθώς είχαν τουρκικά διαβατήρια.Τον Οκτώβριο του 1943 δολοφονήθηκε από τους Ναζί ο Εβραίος τραπεζίτης Ettore Ovazza και τρία μέλη της οικογένειάς του στην Intra, δίπλα στη Verbania.

Οι εκτελέσεις στη λίμνη Ματζόρε έγιναν γνωστές όταν μια τοπική ελβετική εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο με σχετικές πληροφορίες αφού προηγουμένως η σωρός ενός από τους θύματα είχε εκβρασθεί στην όχθη της λίμνης, στην Ελβετία. Τότε οι επικεφαλής της μεραρχίας υποχρεώθηκαν να διενεργήσουν έρευνα η οποία όμως δεν έφερε κάποιο αποτέλεσμα και λίγο μετά η μεραρχία επέστρεψε στο Ανατολικό Μέτωπο.