Συνθήκη του Γουαϊτάνγκι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|5|06|2023}}

Η Συνθήκη Γουαϊτάνγκι (Αγγλικά: Teaty of Waitangi, Μαορί: Te Tiriti o Waitangi) υπεγράφη στις 6 Φεβρουαρίου 1840 στο Γουαϊτάνγκι στον Κόλπο των Νησιών στη Νέα Ζηλανδία. Υπεγράφη από αντιπροσώπους του Βρετανικού Στέμματος και τους αρχηγούς από το βόρειο Βόρειο Νησί συμπεριλαμβανομένων και των αρχηγών αυτών που ο Βρετανός Αρμοστής Τζέιμς Μπάσμπι είχε νωρίτερα παρακινήσει να διεκδικήσουν ανεξαρτησία ως Ομοσπονδία των Ηνωμένων Φυλών της Νέας Ζηλανδίας.

Από την Βρετανική πλευρά, η Συνθήκη, όπως συχνά την αποκαλούν οι Νεοζηλανδοί, έδινε τη δικαιολογία για να καταστεί η Νέα Ζηλανδία Βρετανική αποικία. Σήμερα θεωρείται γενικά ως το ιδρυτικό σημείο της Νέας Ζηλανδίας ως κράτος. Ωστόσο, έχουν προκύψει σημαντικά θέματα που αφορούν την αρχική μετάφραση της συνθήκης από τα Αγγλικά στα Μαορί. Ένα παράδειγμα είναι ο όρος kawanatanga, μια μετάφραση που μεταφυτεύτηκε από τα αγγλικά, η οποία παρουσιάστηκε στην γλώσσα των Μαορί για πρώτη φορά στην Συνθήκη. Χρησιμοποιήθηκε εκεί για να μεταφράσει την έννοια της αυτονομίας. Συχνά αναφέρεται πως οι Μαορί δεν είχαν καμία λέξη για την έννοια αυτονομία στη γλώσσα τους εκείνη την εποχή, αν και μερικοί απαντούν πως η Μαορί "mana" είχε χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει την αυτονομία Μαορί στην Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας το 1835. Η λέξη αποτελείται από το kawana, απόδοση στα Μαορί της αγγλικής λέξης governor (κυβερνήτης), και την υπάρχουσα Μαορί κατάληξη -tanga, παρόμοια με τα αγγλικά -ship ή -dom. Επομένως μια κυριολεκτική μετάφραση της λέξης θα ήταν στα αγγλικά governorship (διακυβέρνηση). Άλλες Μαορί λέξεις με την κατάληξη -tanga είναι οι rangatiratanga, "αρχηγεία", και kingitanga, "βασιλεία".

Το νόημα που προσάπτεται στη λέξη, και ιδιαίτερα πώς σχετίζεται με το rangatiratanga, είναι ζωτικής σημασίας στην συζήτηση για τη Συνθήκη Γουαϊτάνγκι. Η συνθήκη αυτή είναι ακόμη εξαιρετικά σημαντική στη σύγχρονη Νέα Ζηλανδία, και παραμένει αντικείμενο μεγάλης αμφισβήτησης και πολιτικών συζητήσεων.

Κείμενο της Συνθήκης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

 Αυτό το λήμμα αποτελεί προσεγγιστική μετάφραση. Μπορεί να συντάχθηκε αυτόματα από υπολογιστή ή από μεταφραστή με περιορισμένη γνώση της ελληνικής ή της γλώσσας προέλευσης. Παρακαλούμε βοηθήστε στην βελτίωση της μετάφρασής του. Ενδεικτικά, το αρχικό λήμμα μπορεί να εμφανίζεται στη λίστα «άλλες γλώσσες».

Προοίμιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγγλικά Μετάφραση
HER MAJESTY VICTORIA Queen of the United Kingdom of Great Britain and Ireland regarding with Her Royal Favor the Native Chiefs and Tribes of New Zealand and anxious to protect their just Rights and Property and to secure to them the enjoyment of Peace and Good Order has deemed it necessary in consequence of the great number of Her Majesty's Subjects who have already settled in New Zealand and the rapid extension of Emigration both from Europe and Australia which is still in progress to constitute and appoint a functionary properly authorised to treat with the Aborigines of New Zealand for the recognition of Her Majesty's Sovereign authority over the whole or any part of those islands – Her Majesty therefore being desirous to establish a settled form of Civil Government with a view to avert the evil consequences which must result from the absence of the necessary Laws and Institutions alike to the native population and to Her subjects has been graciously pleased to empower and to authorise me William Hobson a Captain in Her Majesty's Royal Navy Consul and Lieutenant-Governor of such parts of New Zealand as may be or hereafter shall be ceded to her Majesty to invite the confederated and independent Chiefs of New Zealand to concur in the following Articles and Conditions. Η ΑΥΤΗΣ ΜΕΓΑΛΕΙΟΤΗΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑ η βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας όσον αφορά την Βασιλική Φιλοδωρή της για τους Ιθαγενείς Αρχηγούς και Φυλές της Νέας Ζηλανδίας και επιθυμώντας να προστατεύσει τα Δικαιώματά τους και την Ιδιοκτησία τους και να τους εξασφαλίσει την απόλαυση της Ειρήνης και της Καλής Τάξης, θεώρησε αναγκαίο λόγω του μεγάλου αριθμού των υπηκόων της Αυτού Μεγαλειότητας που έχουν ήδη εγκατασταθεί στη Νέα Ζηλανδία και της ταχείας επέκτασης της Αποδημίας τόσο από την Ευρώπη όσο και από την Αυστραλία, που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, να δεσμοθετήσει και να διορίσει λειτουργό εξουσιοδοτημένο να συνδιαλλαγεί με τους Αβορίγινες της Νέας Ζηλανδίας για την αναγνώριση της εξουσίας της Κυριαρχίας της Αυτής Μεγαλειότητας για το σύνολο ή για μέρος αυτών των νησιών - η Αυτής Μεγαλειότης επιθυμεί λοιπόν να εγκαθιδρύσει μια σταθερή μορφή Πολιτικής Διακυβέρνησης με σκοπό να αποτρέψει τις κακές συνέπειες που δύναται να προκύψουν από την απουσία των αναγκαίων Νόμων και Θεσμών στον γηγενή πληθυσμό αλλά και τους υπηκόους Της· με ευγνωμοσύνη και ευχαρίστηση εξουσιοδότησε εμένα, τον Γουίλλιαμ Χόμπσον, Πλοίαρχο του Βασιλικού Ναυτικού της Αυτής Μεγαλειότητας, Πρόξενο και Αντικυβερνήτη τμημάτων της Νέας Ζηλανδίας που θα μπορούσαν ή θα παραχωρηθούν στην Αυτής Μεγαλειότητα, να καλέσω τους συνομόσπονδους και τους ανεξάρτητους Αρχηγούς της Νέας Ζηλανδίας να συναινέσουν στα ακόλουθα Άρθρα και Συνθήκες.

Πρώτο άρθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγγλικά Μετάφραση
The Chiefs of the Confederation of the United Tribes of New Zealand and the separate and independent Chiefs who have not become members of the Confederation cede to Her Majesty the Queen of England absolutely and without reservation all the rights and powers of Sovereignty which the said Confederation or Individual Chiefs respectively exercise or possess, or may be supposed to exercise or to possess over their respective Territories as the sole sovereigns thereof. Οι Αρχηγοί της Συνομοσπονδίας των Ηνωμένων Φυλών της Νέας Ζηλανδίας και οι διακριτοί και ανεξάρτητοι Αρχηγοί που δεν έγιναν μέλη της Συνομοσπονδίας παραχωρούν στην Αυτής Μεγαλειότητα τη Βασίλισσα της Αγγλίας απολύτως και χωρίς επιφυλάξεις όλα τα δικαιώματα και τις εξουσίες της Κυριαρχίας που η εν λόγω Συνομοσπονδία ή οι μεμονωμένοι Αρχηγοί ασκούν ή κατέχουν, ή ενδεχομένως υποτίθεται ότι ασκούν ή κατέχουν επί των αντίστοιχων Εδαφών ως εκ τούτου αποκλειστικούς κυρίαρχους.

Δεύτερο άρθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγγλικά Μετάφραση
Her Majesty the Queen of England confirms and guarantees to the Chiefs and Tribes of New Zealand and to the respective families and individuals thereof the full exclusive and undisturbed possession of their Lands and Estates Forests Fisheries and other properties which they may collectively or individually possess so long as it is their wish and desire to retain the same in their possession; but the Chiefs of the United Tribes and the individual Chiefs yield to Her Majesty the exclusive right of Preemption over such lands as the proprietors thereof may be disposed to alienate at such prices as may be agreed upon between the respective Proprietors and persons appointed by Her Majesty to treat with them in that behalf. Η Αυτής Μεγαλειότης η Βασίλισσα της Αγγλίας εκ τούτου επιβεβαιώνει και εγγυάται στους Αρχηγούς και Φυλές της Νέας Ζηλανδίας και στις αντίστοιχες οικογένειες και άτομα, την πλήρως αποκλειστική και αδιατάρακτη κατοχή των Εκτάσεων και Κτημάτων, Δασών και χώρων Αλιείας και άλλων ιδιοκτησιών, τις οποίες μπορεί συλλογικά ή μεμονωμένα να κατέχουν, εφόσον εύχονται και επιθυμούν να τις διατηρήσουν στην κατοχή τους· αλλά οι Αρχηγοί των Ηνωμένων Φυλών και οι μεμονωμένοι Αρχηγοί παραχωρούν στην Αυτής Μεγαλειότητα το αποκλειστικό δικαίωμα της Προτίμησης σε τέτοιες Εκτάσεις, καθώς οι ιδιοκτήτες τους μπορούν να τις διαθέσουν προς απαλλοτρίωση σε τιμές που δύναται να συμφωνηθούν μεταξύ των αντίστοιχων ιδιοκτητών και ατόμων διορισμένων από την Αυτής Μεγαλειότητα για να συνδιαλλαγούν μαζί τους για τα εν προκειμένω.

Τρίτο άρθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αγγλικά Μετάφραση
In consideration thereof Her Majesty the Queen of England extends to the Natives of New Zealand Her royal protection and imparts to them all the Rights and Privileges of British Subjects.

(signed) William Hobson, Lieutenant-Governor.

Now therefore We the Chiefs of the Confederation of the United Tribes of New Zealand being assembled in Congress at Victoria in Waitangi and We the Separate and Independent Chiefs of New Zealand claiming authority over the Tribes and Territories which are specified after our respective names, having been made fully to understand the Provisions of the foregoing Treaty, accept and enter into the same in the full spirit and meaning thereof in witness of which we have attached our signatures or marks at the places and the dates respectively specified.

Done at Waitangi this Sixth day of February in the year of Our Lord one thousand eight hundred and forty.

Με γνώμονα τα ως εκ τούτου, η Αυτής Μεγαλειότητα η Βασίλισσα της Αγγλίας επεκτείνει στους Ιθαγενείς της Νέας Ζηλανδίας τη βασιλική της προστασία και τους προσδίδει όλα τα Δικαιώματα και τα Προνόμια των Βρετανών Υπηκόων.

(υπογεγραμμένο) Γουίλλιαμ Χόμπσον, Αντικυβερνήτης.

Τώρα, λοιπόν, Εμείς, οι αρχηγοί της Συνομοσπονδίας των Ηνωμένων Φυλών της Νέας Ζηλανδίας συγκεντρωθήκαμε στο Συνέδριο στη Βικτώρια του Γουαϊτάνγκι και Εμείς, οι Διακριτοί και Ανεξάρτητοι Αρχηγοί της Νέας Ζηλανδίας αξιώνοντας την εξουσία επί των Φυλών και των Εδαφών που καθορίζονται με τα αντίστοιχα ονόματά μας, έχοντας κατανοήσει πλήρως τις Διατάξεις της προηγούμενης Συνθήκης, την αποδεχόμαστε και εισερχόμαστε στο πλήρες πνεύμα και νόημά της· ως μαρτυρία του γεγονότος αυτού υπογράψαμε ή επισυνάψαμε τα σημάδια μας στα μέρη και τις ημερομηνίες που καθορίζονται αντιστοίχως.

Τελέσθηκε στο Γουαϊτάνγκι την έκτη Φεβρουαρίου του έτους Κυρίου μας χίλια οκτακόσια σαράντα.

Η συνθήκη σήμερα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξαιτίας του μικρού μεγέθους και της περιορισμένης εμβέλειας της Συνθήκης, δεν είναι κατάλληλο έγγραφο για να καταστεί σύνταγμα και δεν αναγνωρίζεται ως τέτοιο. Ωστόσο, είναι η βάση για τον ιδρυτικό μύθο της Νέας Ζηλανδίας και εξαιτίας αυτού είναι έγγραφο ζωτικής σημασίας.

Συχνά οι άνθρωποι μιλούν για τις αρχές ή το πνεύμα της Συνθήκης, αλλά δεν υπάρχει καθαρή ομοφωνία για τη φύση αυτών. Για μερικούς το πνεύμα είναι η ένωση δύο λαών σε έναν, ή όπως ο Χόμπσον το είχε θέσει τη μέρα της πρώτης υπογραφής, "Τώρα είμαστε ένας λαός". Για άλλους το πνεύμα είναι αυτό του συνεταιρισμού μεταξύ του Στέμματος και των Μαορί. Η τελευταία αυτή θεώρηση τείνει να επικρατεί στους επίσημους κύκλους, ιδιαίτερα μετά από μια δειρά σημαντικών δικαστικών αποφάσεων στη δεκαετία του 1980.

Ανεξαρτήτως της πολιτικής αμφισβήτησης που συνεχίζει να υπάρχει γύρω από το νόημα της συνθήκης, παραμένει ένα αυνήθιστο έγγραφο όταν θεωρείται στο ιστορικό περιβάλλον της εποχής. Η διαφορά ανάμεσα στη Συνθήκη και στη μεταχείριση ιθαγενών πληθυσμών από Ευρωπαίους αποίκους σε περισσότερα άλλα μέρη του κόσμου είναι εντυπωσιακή.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Συνθήκη_του_Γουαϊτάνγκι&oldid=9755457"