Συνεταιριστική Πλατφόρμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Μια ψηφιακή συνεταιριστική πλατφόρμα ή ψηφιακός συνεταιρισμός, είναι μια ομότιμα και δημοκρατικά διοικούμενη επιχείρηση που χρησιμοποιεί ένα πρωτόκολλο, έναν ιστότοπο ή μια εφαρμογή σε κινητά για να διευκολύνει την ψηφιακή αγοροπωλησία αγαθών και υπηρεσιών. Σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική, τα συνεταιρικά ή και συνεργατικά αυτά δίκτυα δεν επιτρέπουν την απαλλοτρίωση του μετοχικού τους κεφαλαίου με την συμμετοχή σε αυτό κερδοσκόπων, ανώνυμων εταιριών ή κεφαλαίων επιχειρηματικού ρίσκου (Venture Capital). Σκοπός των συνεταιρικών εγχειρημάτων είναι να διατηρήσουν το συλλογικό, κοινωνικό και αλληλέγγυο χαρακτήρα της πλατφόρμας τους θέτοντας στο επίκεντρο της δράσης τους όχι την υψηλή κερδοφορία αλλά το κοινωνικοοικονομικό ή και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Οι ψηφιακοί συνεταιρισμοί έρχονται να ολοκληρώσουν τα επιχειρηματικά μοντέλα της οικονομίας διαμοιρασμού (share economy) εκτοπίζοντας τους ανώνυμους κερδοσκόπους ή και ιδιώτες διαμεσολαβητές από τη θέση των μεσαζόντων. Κατά αυτό τον τρόπο επιδιώκεται να μεγιστοποιηθεί το ευρύτερο συλλογικό και κοινωνικό συμφέρον και να δημιουργηθούν συνθήκες για την ασφαλέστερη, οικονομικότερη και δικαιότερη ψηφιακή διασύνδεσή μας. Οι πλατφόρμες συνεταίρων διαφέρουν από τους παραδοσιακούς συνεταιρισμούς λόγω της χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών τόσο ως μέσων αλλά και ως σκοπών για την προώθηση ενός δικαιότερου κοινωνικού και οικονομικού τοπίου. 

Οι συνεταιριστικές πλατφόρμες έχουν την βάση τους σε άλλες προσπάθειες ψηφιακής διαμεσολάβησης, συμπεριλαμβανομένου του κινήματος ομότιμης παραγωγής, με επικεφαλής τον Michel Bauwens και το Ίδρυμα P2P.[1] Το κίνημα αυτό υποστηρίζει «νέες μορφές δημοκρατικής και οικονομικής συμμετοχής»[2] με ελεύθερη συμμετοχή ισότιμων εταίρων που ασχολούνται με την παραγωγή κοινών πόρων, καθώς και τους μη εμπορικούς μηχανισμούς δικτυωμένης ομότιμης παραγωγής που προωθούνται από τον Yochai Benkler.[3] Επίσης, το βιβλίο της Marjorie Kelly «Owning Our Future» συνέβαλε πολύ στη συζήτηση για τη διάκριση μεταξύ δημοκρατικά και εξορυκτικά σχεδιασμένης ιδιοκτησίας.[4]

Τυπολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παρόλο που δεν υπάρχει τυπολογία στις συνεταιριστικές πλατφόρμες, οι ερευνητές συχνά τις κατηγοριοποιούν βάσει των κλάδων εξειδίκευσής τους. Κάποιες πιθανές κατηγορίες περιλαμβάνουν: τη μετακίνηση, την εξ αποστάσεως εργασία κατά παραγγελία, τη δημοσιογραφία, τη μουσική, τα δημιουργικά έργα, τις τράπεζες χρόνου, την υγειονομική περίθαλψη, τους συνεταιρισμούς δεδομένων, τις ψηφιακές λαϊκές αγορές, κ.α.[5] Άλλες προσεγγίσεις θα επιθυμούσαν ίσως να τις κατηγοριοποιήσουν βάσει κοινωνικοοικονομικών χαρακτηριστικών όπως το εταιρικό σχήμα τους, την αναδιανομή του πλούτου τους ή τη μορφή της διακυβέρνησής τους.

Παραδείγματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλές πλατφόρμες συνεταίρων χρησιμοποιούν επιχειρηματικά μοντέλα παρόμοια με τις πιο δημοφιλής εταιρείες στο διαδίκτυο αλλά με καθαρά συνεταιριστική δομή. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολυάριθμες εφαρμογές ταξί παρόμοιες με το Uber οι οποίες ανήκουν όμως στους ίδιους τους οδηγούς.[6][7]

Ο ιστότοπος «Internet of Ownership» περιλαμβάνει έναν κατάλογο του ψηφιακού συνεταιριστικού οικοσυστήματος.[8]

Η Fairmondo είναι μια ηλεκτρονική αγορά αγαθών (marketplace). Ιδρύθηκε στη Γερμανία και επέκτεινε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η εγγραφή ως μετόχου στο εταιρικό κεφάλαιο της εταιρίας είναι ανοικτή για όλους και το ελάχιστο μερίδιο περιορίζεται σε ένα προσιτό ποσό. Οι μετόχοι δε, δύναται να ασκούν δημοκρατικό έλεγχο δια της αρχής ένα μέλος - μία ψήφος.[9] Προφανώς, το μοντέλο αυτό προωθείται ως μια εναλλακτική πρόταση συνεργασίας σε σχέση με το Amazon και το Ebay.[10]

H Green Taxi Cooperative είναι η μεγαλύτερη εταιρεία ταξί στην περιοχή του Ντένβερ.[11] Οργανώθηκε από τους Communications Workers of America Local 7777 και τα μέλη της εγγράφονται με μια εφάπαξ συνδρομή ύψους $2000. Στη συνέχεια καταβάλουν κόμιστρα που αντιστοιχούν μόλις σε ένα «κλάσμα» εκείνων που επιβάλουν οι μεγάλες επιχειρήσεις στους οδηγούς.[12] Μέσω μια εφαρμογής κινητής τηλεφωνίας από την οποία οι χρήστες μπορούν να προγραμματίσουν δρομολόγια], ανταγωνίζονται επάξια εταιρείες όπως η Uber και η Lyft, κατέχοντας μάλιστα το 37% της αγοράς στο Ντένβερ (Νοέμβριος 2016).[13]

ToLoconomics είναι μια συνεργατική αγορά (marketplace) στις ΗΠΑ, η οποία επιτρέπει στους πελάτες της να εργολαμβάνουν μικρές καθημερινές εργασίες, όπως η φροντίδα μωρών ή κατοικίδιων ζώων. Αντί να χρεώνει προμήθεια στις υπηρεσίες της, επιτρέπει στους χρήστες της την ανοιχτή συμμετοχή τους στο μετοχικό της κεφάλαιο ως ομότιμου ιδιοκτήτη με την καταβολή μηνιαίας συνδρομής.[14]

To Midata είναι μια συνεργατική πλατφόρμα με έδρα τη Ζυρίχη που επιδιώκει να υπηρετήσει ως κέντρο ανταλλαγής ιατρικών δεδομένων για τους συνδρομητές της. Χρησιμοποιώντας μια εφαρμογή ανοιχτού κώδικα, τα μέλη της μπορούν να μοιράζονται με ασφάλεια τα ιατρικά τους δεδομένα με γιατρούς, συγγενείς και φίλους και να έχουν πρόσβαση σε εργαλεία ανάλυσης, απεικόνισης και ερμηνείας των δεδομένων αυτών. Επίσης, αν το επιθυμούν, μπορούν να τα παρέχουν σε ερευνητές για κλινικές δοκιμές ή να συναινέσουν για συμμετοχή σε πιλοτικά ερευνητικά προγράμματα και κλινικές δοκιμές. Σκοπός είναι να αποφευχθεί η διαμεσολάβηση κερδοσκόπων στον ευαίσθητο αυτό τομέα και να επωφεληθούν τα μέγιστα οι ίδιοι οι ασθενείς.[15]

To Stocksy United είναι ψηφιακός συνεταιρισμός με έδρα τη Victoria, British Columbia που δημιουργεί μια αποκλειστική συλλογή φωτογραφιών και βίντεο χωρίς δικαιώματα χρήσης .[16] Όπως αναφέρουν στην ιστοσελίδα, «Πιστεύουμε στη δημιουργική ακεραιότητα, τη δίκαιη νομή των κερδών και την κοινοκτημοσύνη με όλες τις φωνές να ακούγονται».[17] Αποδίδεται έτσι «τιμή στο λειτουργικό ήθος οποιουδήποτε συνεργατικής πλατφόρμας».[18] Το 2015, η Stocksy κέρδισε 7,9 εκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις - διπλασιάζοντας τα έσοδά της από το προηγούμενο έτος - και μοίρασε στα μέλη της ένα μέρισμα 200.000 δολαρίων.[19]

Το RChain  είναι ένας ψηφιακός συνεταιρισμός στην πολιτεία της Ουάσιγκτον που σχηματίστηκε για να σχεδιάσει και να αναπτύξει την ανοιχτού κώδικα Blockchain 3.0 πλατφόρμα RChain, και την Γλώσσα Προγραμματισμού Έξυπνων Συμβόλαιο (smart contract) Rholang. Η διακυβέρνηση του συνεταιρισμού, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων που αφορούν την πλατφόρμα και τα κουπόνια (token) αυτής, καθορίζονται μέσα από ένα απλό σύστημα 1 Μέλος - 1 Ψήφος καθώς και μια Διοικητική Επιτροπή Διεύθυνσης και Διακυβέρνησης που προς το παρόν πειραματίζεται με το μοντέλο της κοινωνοκρατίας (sociocracy).

Το Up & Go είναι μια ψηφιακή αγορά επαγγελματικών υπηρεσιών που επιτρέπει στους χρήστες να προγραμματίζουν εργασίες όπως οικιακό καθαρισμό ή περίπατο σκύλων με επιχειρήσεις που ανήκουν σε εργαζόμενους και έχουν δίκαιες πρακτικές εργασίας.[20][21] Η πλατφόρμα έχει σκοπό να βοηθήσει τους συνεταιρισμούς «να οικοδομήσουν την κρίσιμη μάζα των μελών που απαιτείται για να δημιουργήσουν μια βιώσιμη συνεταιριστική οργάνωση».[22] Αναπτύχθηκε από το Κέντρο Οικογενειακής Ζωής στο Sunset Park, σε συνεργασία με το Colab Cooperative, το Ίδρυμα Robinhood, New York City Worker Cooperatives, και Barclay Bank. Τελικά, το Up & Go είναι μια συνεργασία μεταξύ κοινοτικών οργανώσεων, τεχνολόγων, φιλανθρωπικών χρηματοδοτών και συνεταιρισμών εργαζομένων.[23]

Το Ψηφιακό Συνεταιρίζεσθαι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

To Ψηφιακό Συνεταιρίζεσθαι (platform cooperativsm) αποτελεί ένα ιδεολογικό πλαίσιο και ένα κίνημα που υποστηρίζει την παγκόσμια ανάπτυξη των συνεταιρισμών πλατφόρμας. Οι υποστηρικτές του αντικρούουν το σύγχρονο ισχυρισμό ότι η τεχνολογία είναι εξ ορισμού, η απάντηση σε όλα τα κοινωνικά προβλήματα.[24][25][26] Σε αντίθεση υποστηρίζουν ότι απαιτούνται δεοντολογικές δεσμεύσεις όπως η οικοδόμηση των παγκόσμιων κοινών αγαθών, η προώθηση της οικολογικής βιωσιμότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, για την ανάπτυξη μιας νέας, πιο δίκαιης, κοινωνικής οικονομίας.[27] Το Ψηφιακά Συνεταιρίζεσθαι επιθυμεί τη συνύπαρξη των νέων ανοιχτών επιχειρηματικών μοντέλων με τα γνωστά κερδοσκοπικά με στόχο τη δημιουργία ενός πλουραλιστικού και υγειούς ψηφιακού εργασιακού τοπίου.[28]

Πέρα από τις πλατφόρμες συνεταίρων οι οποίες έχουν συνεταιριστική εταιρική μορφή, υπάρχει ένα οικοσύστημα από μορφώματα κάθε είδους (π.χ. μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις, ιδρύματα, κ.α.) τα οποία στηρίζουν το συνεταιρίζεσθαι και βοηθούν τους εργαζομένους αλλά και τους χρήστες να αναπτύξουν και να διατηρήσουν τις συλλογικές πρωτοβουλίες τους. Εξάλλου, όσο διαδίδεται η νέα επιχειρηματική αυτή πρακτική τόσο αναπτύσσεται και το οικοσύστημά της, προωθώντας και καθιερώνοντας νέες πολιτικές και πολιτισμικές στάσεις, νέες μορφές χρηματοδότησης και νομικής κατοχύρωσης. Συνεπώς κάθε πρόσωπο ή επιχείρηση που στηρίζει την ανάπτυξη πιο δημοκρατικών και δίκαιων διαδικτυακών επιχειρήσεων βοηθά το κίνημα του ψηφιακού συνεταιρισμού.[29]

Ιστορία του όρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο όρος Συνεταιρισμός Πλατφόρμας (Platform Cooperativism) επινοήθηκε από τον Καθηγητή το New School, Trebor Scholz σε άρθρο του 2014 με τίτλο, "Συνεταιρισμός Πλατφόρμας εναντίον της Οικονομίας Διαμοιρασμού" (Platform Cooperativism vs. the Sharing Economy), στην οποία επέκρινε τις δημοφιλείς πλατφόρμες διαμοιρασμού και έκανε έκκληση για δημιουργία δημοκρατικών συνεργατικών εναλλακτικών λύσεων οι οποίες να «επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ανταλλάσσουν τη δουλειά τους χωρίς τη χειραγώγηση του μεσάζοντος». [30] Λίγο αργότερα, ο δημοσιογράφος Nathan Schneider δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο "Owning Is The New Sharing", στο οποίο κατέγραφε μια ποικιλία επιχειρηματικών πρωτοβουλιών που δραστηριοποιούνται στο ηλεκτρονικό μεσολαβητικό εμπόριο με χρήση ανοιχτών συνεργατικών μοντέλων. Επίσης, κατέγραφε διαδικτυακά μοντέλα κατανεμημένης χρηματοδότησης που θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα χρηματοδοτικά κεφάλαια επενδυτικού ρίσκου (Venture Capital) που κυριαρχούν στον τομέα της τεχνολογίας. [31]Τόσο ο Scholz όσο και ο Schneider αργότερα απέδωσαν την έμπνευσή τους στα έργα και τις προτροπές άλλων ερευνητών και υπερασπιστών της δίκαιης εξ αποστάσεως εργασίας, συμπεριλαμβανομένης, μεταξύ άλλων, της δικηγόρου Janelle Orsi, η οποία "κάλεσε τις ψηφιακές πλατφόρμες διαμοιρασμού να μοιραστούν την εταιρική ιδιοκτησία και τα κέρδη με τους χρήστες τους". Ανάλογα η Kristie Milland αναρωτήθηκε σε ένα συνέδριο για την ψηφιακή εργασία το Νοέμβρη του 2014: «Γιατί δεν φτιάχνουμε την δική μας πλατφόρμα;». Η ίδια εργαζόταν στη πλατφόρμα πληθοπορισμού Amazon Mechanical Turk και είχε έρθει αντιμέτωπη με την αισχροκέρδεια εις βάρος των εξ αποστάσεως εργαζομένων.[32][33]

Φυσικά, υπάρχουν αρκετοί άλλοι πρόδρομοι του ψηφιακού συνεταιρίζεσθαι. Το 2012, η ιταλική ομοσπονδία συνεταιρισμών Legacoop εξέδωσε ένα μανιφέστο στο “Cooperative Commons”, το οποίο καλούσε να εφαρμοστούν οι αρχές και η εμπειρία από το συνεταιριστικό κίνημα στον έλεγχο των ηλεκτρονικών δεδομένων[34] Την ίδια χρονιά, ο Mayo Fuster Morell δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο "Ορίζοντας Ψηφιακών Κοινών" στο οποίο επεσήμανε την εξέλιξη της ομότιμης παραγωγής και της συγχώνευσης αυτής με τον συνεργατισμό και την κοινωνική οικονομία.[35] Το άρθρο αντικατοπτρίζει μια εκδήλωση με τίτλο Building Digital Commons, η οποία έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2011 με στόχο να συνδεθεί περαιτέρω η συνεταιριστική παράδοση και η συνεργατική παραγωγή. Άλλοι προηγούμενοι παρόμοιοι όροι σχετικά με τις νέες μορφές συνεργασίας, όπως ο «ανοικτός συνεταιρισμός»,[36] καθώς και μελέτες για το πώς το ψηφιακό περιβάλλον ανοίγει νέες δυνατότητες για τη συνεταιριστική παράδοση[37] σχετίζονται άμεσα με την διαμόρφωση του νέου όρου Συνεταιρισμός Πλατφόρμας (platform cooperativism).

ΤΤο 2015, ο Scholz δημοσίευσε ένα άρθρο για το ψηφιακά συνεταιρίζεσθαι με τίτλο "Συνεταιρισμός Πλατφόρμας: Προκαλώντας της ιδιωτική Οικονομία Διαμοιρασμού" (Platform Cooperativism: Challenging the Corporate Sharing Economy), το οποίο δημοσιεύθηκε σε πέντε γλώσσες[38] και συνέβαλε στη διεθνοποίηση της έννοιας.[39] Το 2016, δημοσίευσε το «Uberworked and Underpaid: Πώς οι εργάτες διαταράσσουν την ψηφιακή οικονομία»,[40] το οποίο ανέπτυξε περαιτέρω την έννοια. Μαζί, οι Scholz και Schneider συνοργάνωσαν μια εκδήλωση με θέμα «Συνεταιρισμός Πλατφόρμας. Το διαδίκτυο. Ιδιοκτησία. Δημοκρατία» στο New School τον Οκτώβριο του 2015 ,[41] και έγραψαν ένα βιβλίο με τίτλο: "Ours to Hack and to Own: The Rise of Platform Cooperativism, a New Vision for the Future of Work and a Fairer Internet."[42].

Η έννοια του ψηφιακού συνεταιρισμού προέκυψε στα τέλη της προηγούμενης χιλιετίας και τις αρχές της επόμενης μέσα από συζήτηση και έντονη κριτική στην εξ αποστάσεως εργασία που, δημιουργώντας μια παράλληλη ψηφιακή αγορά, απέφευγε την εργασιακή νομοθεσία.[43] Οι πρώτες μελέτες της ψηφιακής εργασίας, χρησιμοποιώντας τις θεωρίες των Ιταλών Εργαζομένων (Ιtalian Workerist), εστίασαν στο «ελεύθερο» και «άυλο» έργο που πραγματοποιούν οι χρήστες στις Web2.0 ψηφιακές πλατφόρμες (το έργο αυτή αποκαλείται και playbor [παιχνιέργο]). Ωστόσο, οι μεταγενέστερες αναλύσεις εστίασαν περισσότερο την κριτική τους στην μαζική εκμετάλλευση "[44][45] των εξ αποστάσως εργαζομένων από πλατφόρμες πληθοπορισμού μικροέργων τύπου Amazon Mechanical Turk και Crowdflower.[46]

Το 2014, η συζήτηση για την ηλεκτρονική αγορά εργασίας, υπηρεσιών και αγαθών μετατοπίζεται προς τη λεγόμενη «οικονομία διαμοιρασμού» με αυξημένο πλέον ενδιαφέρον τόσο από την ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και από τα μέσα ενημέρωσης.[47] Ερευνητές και εργατολόγοι υποστηρίζουν ότι πλατφόρμες όπως η Uber και η TaskRabbit ορίζουν τους χρήστες που εκμεταλλεύονται ως «ανεξάρτητους εργολάβους» και όχι ως εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης όπως θα έπρεπε. Αποφεύγουν έτσι την προστασία της νομικά κατοχυρωμένη οκτάωρης εργασίας τους, την καταβολή κατώτατου μισθού [48][49][50]], το δικαίωμα τους να ενταχθούν σε Ενώσεις και να διαπραγματευτούν συλλογικές συμβάσεις,[51] και άλλες υποχρεώσεις όπως η ασφάλιση και η υγειονομική περίθαλψη.[52]

Άλλες έρευνες επικεντρώθηκαν στον αυτοματοποιημένο έλεγχο του ψηφιακού χώρου εργασίας με αλγόριθμους. Για παράδειγμα, ο μισθός που καταβάλει η Uber ανά χιλιομετρική διαδρομή στους οδηγούς της ελέγχεται ανά πάσα στιγμή με ένα αλγόριθμο τιμολόγησης,[53][54] και οι οδηγοί μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους αν δεν εκπληρώσουν τα κριτήρια συγκεκριμένων ψηφιακών μετρήσεων όπως το ποσοστό αποδοχής (τουλάχιστον 90%) και βαθμολογίας των πελατών (4,7 στα 5).[55] Όσοι οδηγοί διαμαρτυρήθηκαν για την αλγοριθμική μεταχείρισή τους συχνά αγνοήθηκαν, (π.χ. μια συζήτηση στο φόρουμ TaskRabbit απλά έκλεισε εξαιτίας της αναταραχής που προκάλεσε στους εργαζομένους)[56] Καθόσον όμως οι εταιρείες τεχνολογίας δεν κάνουν επίσημες προσλήψεις στο εργατικό δυναμικό που πάραυτα δεσμεύουν με συμβάσεις καταλήγουν να αποποιούνται την οποιαδήποτε διαχειριστική τους ευθύνη.[57][58]

Στο βαθμό λοιπόν που οι εκάστοτε συνεταιρισμοί πλατφόρμας παρέχουν στους εργαζόμενους τους μεγαλύτερο μερίδιο ιδιοκτησίας και εταιρικού ελέγχου φαίνεται να προσφέρουν μια ηθικότερη εναλλακτική πρόταση για μια ειλικρινέστερη οικονομία διαμοιρασμού.[59]

Δημόσια Πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το κίνημα του ψηφιακού συνεταιρισμού έχει ήδη υποβάλει πολλές προτάσεις και καταφέρει πολλές επιτυχίες.

Η Βαρκελώνη έχει μακρά παράδοση σύνδεσης του συνεταιρισμού με την πραγματική συνεργατική παραγωγή.[60] Ήδη στις 30 Οκτωβρίου 2011, γιορτάστηκε μια εκδήλωση για την «Προώθηση του διαλόγου μεταξύ της συνεταιριστικής παράδοσης και των ψηφιακών κοινών».[61]

Η Επιτροπή Κοινωνικής Οικονομίας και Κατανάλωσης του Δημοτικού Συμβουλίου της Βαρκελώνης ξεκίνησε το 2015 ένα πρόγραμμα για το ψηφιακό συνεταιρισμό.[62] Σε αυτό υπήρχε ως σχέδιο η παροχή χρηματοδότησης στο πρόγραμμα "La Communificadora” για την στήριξη και κατάρτιση στην ψηφιακή συνεργατική επιχειρηματικότητα.[63]

Μια διεθνής εκδήλωση το Μάρτιο του 2016 από την BarCola (κόμβος για τη συνεργατική οικονομία και την κοινοτική παραγωγή ομοτίμων στη Βαρκελώνη) παρήγαγε ένα σύνολο 120 προτάσεων πολιτικής για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Ενσωματωμένες ως συγκεκριμένες δράσεις για τη Βαρκελώνη αλλά και για άλλες τοπικές αρχές στην Ισπανία, το έγγραφο επέκρινε την οργανωτική λογική των πολυεθνικών εταιρειών της Silicon Valley, η οποία, παρά τις ομοιότητες με τα οικονομικά πρότυπα του συνεργατισμού, συμπεριφέρονται με το ήθος του κυρίαρχου παγκοσμιοποιημένου καπιταλιστικού μοντέλου. 

Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση πρότειναν τη δημιουργία ευνοϊκών κανονισμών για πραγματικά συνεργατικά οικονομικά μοντέλα με μέτρα όπως η χρηματοδότηση ενός φυτώριου νέων έργων με βάση τη κοινωνική οικονομία και του ψηφιακού συνεταιρισμού, καθώς και την ανακατανομή δημόσιων χώρων για την από κοινού διαχείριση εργασίας και παραγωγής. Ενσωματώνοντας ένα ευρύτερο πλαίσιο έρευνας δράσης για τον συν-σχεδιασμό των δημόσιων πολιτικών, κατάφεραν να λάβουν την υποστήριξη μελών της κυβέρνησης της πόλης της Βαρκελώνης. Τα αποτελέσματα αυτής της διαδικασίας έχουν οδηγήσει σε συγκεκριμένα μέτρα όπως η επώαση νέων πρωτοβουλιών της συνεργατικής οικονομίας ή η δυνατότητα ανάπτυξης νέων χρηματοδοτικών σχημάτων μέσω διαφανούς "match funding". 

Ηνωμένες Πολιτείες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

ΝO Μπραντ Λάντερ, μέλος του Συμβουλίου της πόλης της Νέας Υόρκης, εξέδωσε το 2016 έκθεση με τίτλο: “Raising the Floor for Workers in the Gig Economy: Tools for NYC & Beyond,”[64] στο οποίο ανέλυε τον τομέα της εργασίας στη Νέα Υόρκη και παρουσίαζε τα εργαλεία πολιτικής για τις πόλεις που επιθυμούν να προστατεύσουν τους ελευθέρους επαγγελματίες της νέας «gig» οικονομίας από την κλοπή των μισθών και τις διακρίσεις.[65] Υπό την ηγεσία του, το Συμβούλιο της πόλης ψήφισε ομόφωνα το "Freelance Is not Free Act", το οποίο διασφαλίζει στους εργαζομένους τα δικαιώματα της πλήρους και έγκαιρης πληρωμής μαζί με νέα εργαλεία για την επιβολή τους αλλά και τροποποιήσεις του νόμου της Νέας Υόρκης για τα ανθρώπινα δικαιώματα.[66] Στην έκθεσή του αυτή, ο βουλευτής Μπραντ Λάντερ, παρουσίασε τη συνεταιριστική πλατφόρμα ως πρότυπο για να βοηθήσει τους εργάτες στην ψηφιακή οικονομία.[67][68]

Το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ φάνηκε να προσφέρει την στήριξή του στο κίνημα του ψηφιακού συνεταιρισμού πλατφόρμας μέσω από μια χαρακτηριστική αναφορά στο τεύχος (Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου 2016) του περιοδικού του Αγροτικοί Συνεταιρισμοί.[69]

"Οι Αμερικανοί αγρότες έχουν οργανώσει συνεταιρισμούς για να αναπτύξουν αντισταθμιστική οικονομική δύναμη έναντι των μεγαλύτερων ανώνυμων εταιρειών για περισσότερο από έναν αιώνα. Αυτό το συνεταιριστικό κίνημα έχει πλέον μεταφερθεί στην αναπτυσσόμενη οικονομία διαμοιρασμού. Όπου κι αν οι ιδιωτικές ψηφιακές πλατφόρμες ικανοποιούν τις ανάγκες της αγοράς και των χρηστών, η οικονομία διαμοιρασμού θα είναι ευπρόσδεκτη. Ωστόσο, όταν προκύπτει ανάγκη, οι συνεταιριστικές ψηφιακές πλατφόρμες αποδεικνύονται βιώσιμες εναλλακτικές λύσεις».

Ισπανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2016, ο Jeremy Corbyn, ηγέτης του Εργατικού Κόμματος και της αντιπολίτευσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημοσίευσε ένα μανιφέστο ψηφιακής δημοκρατίας στο οποίο ζητούσε, μεταξύ άλλων προοδευτικών πολιτικών, την προώθηση της «συνεταιριστικής ιδιοκτησίας ψηφιακών πλατφορμών για τη κατανεμημένη εργασία και την πώληση υπηρεσιών». Πρότεινε, η Εθνική Τράπεζα Επενδύσεων, καθώς και οι περιφερειακές τράπεζες, να «χρηματοδοτήσουν κοινωνικές επιχειρήσεις των οποίων οι ιστοσελίδες και οι εφαρμογές έχουν σχεδιαστεί για να ελαχιστοποιούν το κόστος σύνδεσης των παραγωγών με τους καταναλωτές στις μεταφορές, τη διαμονή, τον πολιτισμό, την εστίαση και άλλους σημαντικούς τομείς της Βρετανικής οικονομίας."[70]

Εξωτερικές συνδέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οργανώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κοινοπραξία Συνεταιρισμού Πλατφόρμας  (PCC)

Το PCC είναι ένα "think-and-do tank" [71] του ψηφιακού συνεταιρίζεσθαι με έδρα το New School στη Νέα Υόρκη[72] Πρόκειται για ένα παγκόσμιο δίκτυο ερευνητών, συνεργατικών πλατφορμών, ανεξάρτητων μηχανικών λογισμικού, καλλιτεχνών, σχεδιαστών, δικηγόρων, ακτιβιστών, εκδοτικών οίκων και χρηματοδοτών[73], που συμμετέχουν σε ερευνητικά, δικηγορικά, εκπαιδευτικά και τεχνολογικά έργα. Ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2016 με την ευκαιρία της διάσκεψης "Χτίζοντας το Συνεργατικό Διαδίκτυο (Building the Cooperative Internet)".[74]

Το Διαδίκτυο της Ιδιοκτησίας

Πρόκειται για έναν ιστότοπο που διατηρεί έναν παγκόσμιο κατάλογο ψηφιακών συνεταιρισμών[75] και ένα ημερολόγιο των εκδηλώσεων[76] σχετικά με το κίνημα. Συντηρείται από τους Nathan Schneider και Devin Balkind.[77]

Τον Σεπτέμβριο του 2016, ο Nathan Schneider έγραψε το άρθρο «Ορίστε το σχέδιό μου για να σώσω το Twitter: ας το αγοράσουμε»[78] , στο οποίο ρώτησε «Τι θα συνέβαινε εάν οι χρήστες συνενώνονταν και αγόραζαν το Twitter για τον εαυτό τους; Μόλις περάσει στα χέρια των χρηστών, πρότεινε η Schneider, το Twitter θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα ψηφιακό συνεταιρισμό.

Επικρίσεις για τη βιωσιμότητα των Ψηφιακών Συνεταιρισμών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κυριαρχία των Καθιερωμένων Παικτών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

στο οποίο ρώτησε «Τι θα συνέβαινε εάν οι χρήστες συνενώνονταν και αγόραζαν το Twitter για τον εαυτό τους; Μόλις περάσει στα χέρια των χρηστών, πρότεινε η Schneider, το Twitter θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα ψηφιακό συνεταιρισμό.[79] Ο Evgeny Morozov γράφει ότι «οι προσπάθειες στις πλατφόρμες συνεταίρων αξίζουν. Κατά περιπτώσεις, παράγουν εντυπωσιακά και ηθικά τοπικά σχέδια. Δεν υπάρχει λόγος, ένας συνεταιρισμός οδηγών σε μια μικρή πόλη να μην μπορεί να χτίσει μια εφαρμογή που θα του επιτρέψει να ξεπεράσει την Uber σε τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, δεν υπάρχει επίσης κανένας καλός λόγος να πιστεύουμε ότι αυτός ο τοπικός συνεταιρισμός μπορεί πραγματικά να οικοδομήσει ένα αυτοκατευθυνόμενο αυτοκίνητο. Κάτι τέτοιο απαιτεί μια υπέρογκη επένδυση και μια ειδική υποδομή για την συλλογή και ανάλυση όλων των δεδομένων. Κάνει βέβαια μπορεί επίσης να δημιουργήσει συνεταιρισμούς ιδιοκτησίας δεδομένων, αλλά είναι μάλλον απίθανο να ανταγωνίζεται κάποτε τη Google ή την Amazon."[80]

Αν και αυτό μπορεί να ισχύει σε ορισμένους τομείς, ο Arun Sundararajan ισχυρίζεται ότι «η οικονομική θεωρία υποδηλώνει ότι οι συνεταιρισμοί των εργαζομένων είναι πιο αποδοτικοί από τις εταιρείες μετόχων όταν δεν υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση στα επίπεδα συμβολής μεταξύ των εργαζομένων, ο εξωτερικός ανταγωνισμός είναι χαμηλός αλλά και όταν δεν υπάρχει ανάγκη για συχνές επενδύσεις ως ανταπόκριση στις τεχνολογικές μεταβολές.» Χρησιμοποιώντας την Uber ως παράδειγμα μιας κυρίαρχης πλατφόρμας, συνεχίζει: «Οι οδηγοί ταξί προσφέρουν, λίγο ή πολύ μια ομοιόμορφη υπηρεσία σε μια βιομηχανία μεταφορών με περιορισμένο ανταγωνισμό. Μόλις η τεχνολογία που σχετίζεται με το ηλεκτρονικό χαλάζι (e-hail) εμπορευματοποιηθεί, φαίνεται να δημιουργείτε το δυναμικό για έναν συνεταιρισμό εργαζομένων, δεδομένου ότι κάθε τοπική αγορά παραμένει αμφισβητήσιμη».[81]

Εν πάσει περιπτώσει, είναι πάντα μια πρόκληση η δυνατότητα που έχουν οι κυρίαρχες πλατφόρμες να μετατρέψουν τις ροές δεδομένων που συλλέγουν στις τεράστιες βάσεις τους, σε τεχνολογικές καινοτομίες και να διασφαλίζουν έτσι το μερίδιο στην αγορά. Για παράδειγμα, η Uber επιδιώκει να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα που συλλέγει από τους οδηγούς της για να αυτοματοποιήσει τη βιομηχανία ταξί σε βαθμό που να εξαλείφεται παντελώς η ανάγκη για εργατικό δυναμικό. Έτσι όμως μειώνεται η αξία μιας ταρίφας κάτω από εκείνη για την οποία μπορεί να εργαστεί και να επιβιώσει ένας άνθρωπος.

Δυσκολία Εξασφάλισης Πρώιμων Επενδυτικών Κεφαλαίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αν και η Sundararajan πιστεύει ότι υπάρχουν αγορές στις οποίες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν πλατφόρμες συνεταιριστών, θεωρεί πως το κύριο εμπόδιο για την είσοδο σε αυτές είναι η εξασφάλιση των αρχικών επενδυτικών κεφαλαίων εξαιτίας της ιδεολογικής περιφρόνησής προς την ανάγκη δημιουργίας χρηματικών κερδών για τους επενδυτές. Σημειώνει, ωστόσο, ότι ορισμένα εναλλακτικά μοντέλα συλλογής κεφαλαίων μπορούν να προετοιμάσουν το έδαφος για την ευρεία εισαγωγή των συνεταιρισμών πλατφόρμας στην αγορά. Μεταξύ αυτών αναφέρει το Fairshare, ένα μοντέλο συμμετοχών που διαφοροποιεί τους ιδρυτές, τους εργαζόμενους, τους χρήστες και τους επενδυτές, τον καθένα με διαφορετικά δικαιώματα ψήφου, μερίσματα και άδειες για δοσοληψίες μετοχών. Άλλα μοντέλα που αναφέρει περιλαμβάνουν το crowdfunding κρυπτονομισμάτων, τις φιλανθρωπικές επενδύσεις και τα "προγράμματα ιδιοκτησίας χρηματιστηριακών εταιρειών" που μιμούνται την παραδοσιακή μορφή συμμετοχής των "προγραμμάτων ιδιοκτησίας μετοχών εργαζομένων".[82]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ρίζες στην Κριτική της Οικονομίας Διαμοιρασμού [Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ P2P Foundation http://p2pfoundation.net/. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  2. ↑ «Our Story». P2P Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  3. ↑ Scholz, Trebor (5 Δεκεμβρίου 2014). «Platform Cooperativism vs. the Sharing Economy». Medium. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  4. ↑ Kelly, Marjorie (2012). Owning Our Future. Berrett-Koehler Publishers. ISBN 1605093106. 
  5. ↑ Scholz, Trebor (4 Δεκεμβρίου 2016). «The Prospects of Platform Cooperativism». Slideshare. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  6. ↑ «Profile of People's Ride: a co-operative, driver-owned alternative to Uber». 10 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2016. 
  7. ↑ Schneider, Nathan. «Denver Taxi Drivers Are Turning Uber's Disruption on Its Head». The Nation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2016. 
  8. ↑ «The Internet of Ownership: Directory». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  9. ↑ «Welcome to Fairmondo». Fairmondo. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  10. ↑ Scholz, Trebor (2016). Platform Cooperativism: Challenging the Sharing Economy (PDF). New York: Rosa Luxemburg Stiftung. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  11. ↑ Schneider, Nathan (7 Σεπτεμβρίου 2016). «Denver Taxi Drivers Are Turning Uber's Disruption on Its Head». The Nation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  12. ↑ Kenny, Andrew (8 Δεκεμβρίου 2016). «A third of Denver's taxi drivers have joined Green Taxi Cooperative to fight Uber». Denverite. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  13. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Green Taxi Co-op. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  14. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Loconomics. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  15. ↑ MIDATA https://www.midata.coop/. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  16. ↑ Pontefract, Dan (1 Οκτωβρίου 2016). «Platform Cooperatives Like Stocksy Have A Purpose Uber And Airbnb Never Will». Forbes. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  17. ↑ «Raising the bar—and the industry's expectations—of stock photography and cinematography». Stocksy. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  18. ↑ Pontefract, Dan (1 Οκτωβρίου 2016). «Platform Cooperatives Like Stocksy Have A Purpose Uber And Airbnb Never Will». Forbes. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  19. ↑ Pontefract, Dan (1 Οκτωβρίου 2016). «Platform Cooperatives Like Stocksy Have A Purpose Uber And Airbnb Never Will». Forbes. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  20. ↑ Up & Go http://www.upandgo.coop/. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  21. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  22. ↑ Quart, Alissa (18 Απριλίου 2016). «Can A new Worker-Owned Platform Create A More Equitable Sharing Economy?». Fast Co.Exist. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  23. ↑ «What is Up & Go?». Up & Go. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  24. ↑ Scholz, Trebor (5 Απριλίου 2015). «Think Outside the Boss: Cooperative Alternatives to the Sharing Economy». Public Seminar. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  25. ↑ Schneider, Nathan (7 Δεκεμβρίου 2016). «An Internet of ownership: democratic design for the online economy». The Internet of Ownership. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  26. ↑ O’Dwyer, Rachel (2016). Scholz, Trebor, επιμ. Ours To Hack and Own: The Rise of Platform Cooperativism, a New Vision for the Future of Work and a Fairer Internet. New York: OR Books. σελ. 237. 
  27. ↑ «Mission». Platform Cooperativism Consortium. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  28. ↑ Scholz, Trebor (2016). Uberworked and Underpaid: How Workers Are Disrupting the Digital Economy. New York City: Polity. 
  29. ↑ Schneider, Nathan· Scholz, Trebor (2016). «Introduction». Στο: Scholz, Trebor. Ours To Hack and Own: The Rise of Platform Cooperativism, a New Vision for the Future of Work and a Fairer Internet. New York: OR Books. 
  30. ↑ Scholz, Trebor (5 Δεκεμβρίου 2014). «Platform Cooperativism vs. the Sharing Economy». Medium. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  31. ↑ Schneider, Nathan (21 Δεκεμβρίου 2014). «Owning is the New Sharing». Shareable. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  32. ↑ Schneider, Nathan (2016). «The Meanings of Words». Στο: Scholz, Trebor. Ours To Hack and Own: The Rise of Platform Cooperativism, a New Vision for the Future of Work and a Fairer Internet. New York: OR Books. 
  33. ↑ Sifry, Micah L. (25 Οκτωβρίου 2016). «A Conversation with Trebor Scholz on the Rise of Platform Cooperativism». Civic Hall. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  34. ↑ «Digital Commons: Manifesto». Legacoop. 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  35. ↑ Fuster Morell, Mayo (Σεπτεμβρίου 2012). «Horizontes del procomún digital» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 13 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2017. 
  36. ↑ Bauwens, M.,, Kostakis, V. (2014). «From the communism of capital to capital for the commons: Towards an open co-operativism.». tripleC: Communication, Capitalism & Critique. Open Access Journal for a Global Sustainable Information Society. 12 (1): 356. http://www.triple-c.at/index.php/tripleC/article/view/561. 
  37. ↑ De Peuter & Dyer-Witheford, G. (2010). «Commons and cooperatives.». Affinities: a journal of radical theory, culture, and action 4 (1). 
  38. ↑ «The Platform Cooperativism Primer». platform.coop. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  39. ↑ «Contributors». Platform Cooperativism Consortium. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  40. ↑ Scholz, Trebor (2016). Uberworked and Underpaid: How Workers Are Disrupting the Digital Economy. New York City: Polity. 
  41. ↑ «Platform Cooperativism. The Internet. Ownership. Democracy». platform.coop. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  42. ↑ Scholz, Trebor, επιμ. (2016). Ours To Hack and Own: The Rise of Platform Cooperativism, a New Vision for the Future of Work and a Fairer Internet. New York: OR Books. 
  43. ↑ Sifry, Micah L. (25 Οκτωβρίου 2016). «A Conversation with Trebor Scholz on the Rise of Platform Cooperativism». Civic Hall. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  44. ↑ Scholz, Trebor (2016). «Chapter 4». Uberworked and Underpaid: How Workers Are Disrupting the Digital Economy. New York City: Polity. 
  45. ↑ Terranova, Tiziana (2004). Network Culture: Politics for the Information Age. Pluto Press. ISBN 0-7453-1748-0. 
  46. ↑ Scholz, Trebor (2016). «How Platform Cooperativism Can Unleash the network». Στο: Scholz, Trebor. Ours To Hack and Own: The Rise of Platform Cooperativism, a New Vision for the Future of Work and a Fairer Internet. New York: OR Books. σελ. 23. 
  47. ↑ Scholz, Trebor (5 Δεκεμβρίου 2014). «Platform Cooperativism vs. the Sharing Economy». Medium. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  48. ↑ Cheng, Denise (Οκτωβρίου 2014). Is sharing really caring? A nuanced introduction to the peer economy (PDF). 
  49. ↑ «Sharing Economy 2.0: Can Innovation and Regulation Work Together?». Knowledge@Wharton. 5 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  50. ↑ Bauwens, Michel (29 Οκτωβρίου 2014). «How Uber drivers, making less than the minimum wage, are organizing with assistance of taxi drivers». P2P Foundation. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  51. ↑ Smith, Rebecca· Leberstein, Sarah (Σεπτεμβρίου 2015). Rights on Demand: Ensuring Workplace Standards and Worker Security In the On-Demand Economy (PDF). National Employment Law Project. σελ. 5. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  52. ↑ Smith, Rebecca· Leberstein, Sarah (Σεπτεμβρίου 2015). Rights on Demand: Ensuring Workplace Standards and Worker Security In the On-Demand Economy (PDF). National Employment Law Project. σελ. 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Απριλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  53. ↑ Rosenblat, Alex· Stark, Luke (15 Οκτωβρίου 2015). Uber's Drivers: Information Asymmetries and Control in Dynamic Work (PDF). Data & Society. σελ. 5. [νεκρός σύνδεσμος]
  54. ↑ Slee, Tom (26 Νοεμβρίου 2014). «Why Canada should de-activate Uber». Tom Slee. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  55. ↑ Slee, Tom (26 Νοεμβρίου 2014). «Why Canada should de-activate Uber». Tom Slee. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  56. ↑ Weber, Harrison (10 Ιουλίου 2014). «TaskRabbit users revolt as the company shuts down its bidding system». Venture Beat. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  57. ↑ Biddle, Sam (23 Ιουλίου 2014). «If TaskRabbit Is the Future of Employment, the Employed Are Fucked». Gawker. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  58. ↑ Claburn, Thomas (2 Αυγούστου 2016). «Uber Drivers Under Algorithmic Management: Study». Information Week. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  59. ↑ Scholz, Trebor (2016). Platform Cooperativism: Challenging the Sharing Economy (PDF). New York: Rosa Luxemburg Stiftung. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  60. ↑ Fuster, Mayo (2012). «Horizontes de procomún digital». Barcelona: Caritas. 
  61. ↑ «Digital commons event, 30 October 2011, Barcelona». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  62. ↑ Fuster, Mayo. «Presentation Barcelona Collaborative Economy Action Plan - Platform Cooperativism action». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2018. 
  63. ↑ Barcelona Collaborative Economy Action Plan. http://emprenedoria.barcelonactiva.cat/emprenedoria/es/edit.do?codiIdioma=2&id=789313&id_activitat_mestre=789313&dia=18&mes=10&any=2016.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  64. ↑ «Raising the Floor For Workers In The Gig Economy: Tools for NYC & Beyond». Brad Lander. 5 Σεπτεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  65. ↑ «Brad Lander». Platform Cooperativism. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  66. ↑ Lee, Adaline (22 Νοεμβρίου 2016). «Hack the Union talks the passage of Freelance Isn't Free». Freelancer’s Union. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  67. ↑ «Brad Lander». Platform Cooperativism. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  68. ↑ «Raising the Floor For Workers In The Gig Economy: Tools for NYC & Beyond». Brad Lander. 5 Σεπτεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  69. ↑ Borst, Alan (Οκτωβρίου 2016). «'Platform co-ops' gaining traction». Rural Cooperatives Magazine (PDF). Washington D.C.: US Department of Agriculture. 
  70. ↑ «Digital democracy manifesto». Jeremy Corbyn. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  71. ↑ «10 Areas of Activities». Platform Cooperativism Consortium. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  72. ↑ Platform Cooperativism Consortium http://platformcoop.newschool.edu/. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  73. ↑ Sharp, Darren (16 Νοεμβρίου 2016). «International Consortium Launched at Second Platform Cooperativism Conference». Shareable. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  74. ↑ Sharp, Darren (16 Νοεμβρίου 2016). «Contributors - Platform Cooperativism Consortium». Shareable. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  75. ↑ «Directory». The Internet of Ownership. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  76. ↑ «Events». The Internet of Ownership. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  77. ↑ «Directory». The Internet of Ownership. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2016. 
  78. ↑ Schneider, Nathan (29 Σεπτεμβρίου 2016). «Here's my plan to save Twitter: let's buy it». The Guardian. Ανακτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2016. 
  79. ↑ Srnicek, Nick (2017). Platform Capitalism. New York City: Polity. σελ. 127. 
  80. ↑ Morozov, Evgeny (3 December 2016). «Data populists must seize our information – for the benefit of us all». The Guardian. https://www.theguardian.com/commentisfree/2016/dec/04/data-populists-must-seize-information-for-benefit-of-all-evgeny-morozov. Ανακτήθηκε στις 12 December 2016. 
  81. ↑ Sundararajan, Arun (2016). The Sharing Economy: The End of Employment and the Rise of Crowd-Based Capitalism. Cambridge: MIT Press. σελ. 197. 
  82. ↑ Sundararajan, Arun (2016). The Sharing Economy: The End of Employment and the Rise of Crowd-Based Capitalism. Cambridge: MIT Press. σελ. 198. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Συνεταιριστική_Πλατφόρμα&oldid=10358131"