Στου πικραμένου την αυλή
«Τα μοιρολόγια των γυναικών μας, θαυμαστά ελεγειογραφίας αριστουργήματα, αυτόφυτα της ελληνικής ευιασθησίας προϊόντα, κινούσι τον θαυμασμόν των ποιητών και εφελκύουσι των γραμματολόγων την προσοχήν όσον ουδέν άλλο, έστω και το εντεχνότερον, των λοιπών εξηυγενισμένων και τετορνευμένων ημών στιχουργημάτων».
δεν έχει δέντρο και πουλί τον πόνο του να πάρει.
Κι αυτά τα δάκρυα τα καυτά δεν ξέρεις για που πάνε
για όσους θά 'ρθουν ή γι' αυτούς που πίσω δεν γυρνάνε.
Μες στο παλιό το σπιτικό που έχουν όλοι φύγει
Στου πικραμένου την αυλή ή «όταν ξεψυχήσει» είναι δημοτικό τραγούδι που εντάσσεται στην κατηγορία των μοιρολογιών. Αποτελείται από σαράντα οκτώ δεκαεξασύλλαβους στίχους των έξι (3) των πέντε (2), των τεσσάρων (3) των τριών (2) και των δύο (1) στροφών. Ο Νίκος Γκάτσος στην ποιητική του σύνθεση «Αμοργός» συμπεριέλαβε την δική ενότητα,[1] ενώ το εξάστιχο του Μάνου Ελευθερίου μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη το 1974 στο κύκλο των τραγουδιών «Νύχτα θανάτου».
Τώρα, ουρανέ μου, βρόντησε, τώρα, ουρανέ μου, βρέξε,
ρίξε στους κάμπους τη βροχή και στα βουνά το χιόνι,
στου πικραμένου την αυλή τρία γυαλιά φαρμάκι·
το΄ να να πίνει την αυγή, τ΄ άλλο το μεσημέρι,
το τρίτο το πικρότερο στο δείπνο, όταν δειπνάει.
Στου πικραμένου την αυλή, ήλιος δεν ανατέλλει,
μόν΄ είναι πάντα συννεφιά και βασιλεύει αντάρα·
φυτρώνει ο πικραπήγανος,[2] να τρών΄ οι πικραμένοι,
να τρών΄ οι μάνες τις κορφές κι οι αδελφές τους κλώνους,
γυναίκες των καλών αντρών να τον ξεθεμελιώνουν.[3]
Παραπομπές-Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Σπουδαστήριο νέου ελληνισμού
- ↑ Λέξεις σύνθετες με πρώτο ή και δεύτερο συνθετικό κάποιο βότανο, όπως νεραντζοφιλημένη και νεραντζομάγουλη, πικραπήγανος, τριανταφυλλοκυπάρισσος και μοσκολίβανο, δεν αποτελούν μόνο καλολογικά στοιχεία. Δείχνουν τη διαχρονικότητα της ονοματοδοσίας των βοτάνων, αφού αποτελούν ένα κωδικοποιημένο αλλά κατανοητό σύστημα επικοινωνίας.
- ↑ Στη τέταρτη στροφή: γαγερμός:επάνοδος από γαγέρνω:επανέρχομαι
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Νικόλαος Πολίτης, Δημοτικά Τραγούδια, σ. 173, εκδ. γράμματα, επάνεκδ. 1991 ISBN 960-329-337-7