Στάνακ

Το Στάνακ είναι το πιο κοινό όνομα που αναφέρεται στη συνέλευση των ευγενών στη μεσαιωνική Βοσνία. Η συνέλευση ήταν επίσης γνωστή ως Ρουσάγκ (από την ουγγρική λέξη orszag, που σημαίνει χώρα), Ζμπορ, Σβα Μπόσνα (που σημαίνει Ολόκληρη η Βοσνία ) ή απλώς Μπόσνα, με τους αξιωματούχους της Δημοκρατίας της Ραγκούσας να χρησιμοποιούν επίσης πολλούς λατινικούς όρους για τη συνέλευση. Ο όρος Στάνακ πιστοποιείται για πρώτη φορά στο χάρτη του Τβρτκο Α΄ το 1354.

Το δικαίωμα συμμετοχής στις συνελεύσεις του Στάνακ απολάμβανε κάθε Βόσνιος κνιάζ, από εξέχουσες προσωπικότητες έως περιφεριακούς άρχοντες, που ήταν κοινώς γνωστοί ως βλάστελα, αλλά η απόλυτη εξουσία ανήκε στην υψηλότερη αριστοκρατία. Το Στάνακ συγκαλούνταν κάθε φορά που αυτό απαιτούνταν, συνήθως από τον κυβερνήτη, ο οποίος προήδρευε και συντόνιζε τις συνελεύσεις του. Αν ήταν άνδρας, επιτρεπόταν να παρευρίσκεται στο Στάνακ η γυναίκα του, αλλά όχι και οι γιοι του. Οι κληρικοί της Βοσνιακής Εκκλησίας, που δεν ήταν βλάστελα, επίσης απαγορευόταν να παρευρίσκονται στις συνελεύσεις, αλλά επηρέαζαν τη λήψη αποφάσεων των Στάνακ μέσω των μεγάλων άρχοντων που σχετίζονταν με αυτό. Οι μεγιστάνες της χώρας συγκαλούσαν οι ίδιοι το Στάνακ κάθε φορά που η χώρα αντιμετώπιζε σημαντικά εσωτερικά προβλήματα, όπως κρίση διαδοχής ή καθαίρεση του κυβερνήτη. Το Στάνακ κανονικά λάμβανε χώρα σε καθε περιοχή όπου ο μονάρχης είχε την αυλή του: Μίλε, Μίλοντραζ, Μπόμποβατς, Κράλιεβα Σουτιέσκα και Γιάιτσε.

Το Στάνακ απολάμβανε μεγάλη δύναμη και εξουσία. Εκεί συζητούνταν θέματα όπως η εκλογή και η στέψη του νέου βασιλιά ή της νέας βασίλισσας, η εξωτερική πολιτική, η πώληση ή η παραχώρηση εδαφών, η σύναψη και η υπογραφή συνθηκών με γειτονικές χώρες καθώς και διάφορα στρατιωτικά θέματα. Οι χάρτες που εκδόθηκαν από μονάρχες αντικατοπτρίζουν τις αποφάσεις που λάμβανε το Στάνακ. Καθώς η βασιλική δύναμη εξασθενούσε, η δύναμη του Στάνακ αυξανόταν. Η επιρροή του κορυφώθηκε κατά την περίοδο μεταξύ 1390 και 1420. Ο Σέρβος ιστορικός Σίμα Τσιρκόβιτς καθώς και οι περισσότεροι Γιουγκοσλάβοι μελετητές πίστευαν ότι η ύπαρξη του Στάνακ αποδείκνυε ενότητα και αίσθημα ανήκει βοσνιακής ταυτότητας, ενώ ο Αμερικανός συνάδελφός τους Τζον Βαν Άντουερπ Φάιν ο νεότερος. υποστήριζε ότι απεικόνιζε την αδυναμία του μονάρχη και τη διοικητική αποκέντρωση του κράτους.