Σιαλενδοσκόπηση
Η σιαλενδοσκόπηση είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική που βοηθά στην διάγνωση παθήσεων των πόρων των σιελογόνων αδένων όπως επίσης και στην ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση ορισμένων από αυτών, όπως είναι απόφραξη του πόρου ενός σιελογόνου αδένα [1][2]. Κατά τη διάρκεια της σιαλενδοσκόπησης, ένα πολύ λεπτό ενδοσκόπιο εισέρχεται από το στόμιο του πόρου ενός σιελογόνου αδένα, εντός του πόρου. Η σιαλενδοσκόπηση είναι μια σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης αποφρακτικών καταστάσεων των μείζονων σιελογόνων αδένων (παρωτιδας, υπογναθιου αδενα), όπως στενώσεων και σιελολιθίασης.[εκκρεμεί παραπομπή]
Ανάλογα με την απόφραξη, η σιαλενδοσκόπηση μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με τοπική αναισθησία στο ιατρείο, είτε με γενική αναισθησία στη χειρουργική αίθουσα. Η μέση διάρκεια μιας διαγνωστικής σιαλενδοσκόπησης είναι 15-30 λεπτά και μιας επεμβατικής σιαλενδοσκόπησης 20-60 λεπτά.
Εξοπλισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σιαλενδοσκόπηση έχει αναπτυχθεί χάρη στη δημιουργία ειδικών, πολύ μικρών σε διάμετρο (0.8 – 1.7 χιλιοστά), ενδοσκοπικών εργαλείων. Αυτά τα εργαλεία ονομάζονται σιαλενδοσκόπια. Στην αρχή χρησιμοποιήθηκαν εύκαμπτα ενδοσκόπια. Ωστόσο σήμερα η πλειοψηφία των σιαλενδοσκοπίων είναι ημιάκαμπτου τύπου, περιέχουν οπτικές ίνες για την ενδοσκόπηση του πόρου, επιπλέον κανάλι εργασίας μέσα από το οποίο περνάνε ειδικά εργαλεία, ενώ διαθέτουν και δίαυλο πλύσεων.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι εργαλείων, που περιλαμβάνουν λαβίδες σύλληψης, λαβίδες βιοψίας, βελόνες, ίνες laser, γλύφανα. Η χρήση του κάθε εργαλείου εξαρτάται από την εμπειρία του θεράποντος χειρουργού.
Ενδείξεις σιαλενδοσκόπησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πιο συχνή χρήση της σιαλενδοσκόπησης ειναι στη διαγνωση και θεραπεία των αποφρακτικών παθήσεων των σιελογόνων αδένων.[3]
Διάγνωση παθήσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υποτροπιαζουσες σιαλεδενιτιδες, συμπτώματα απόφραξης των σιελογόνων πόρων όπως επώδυνη διόγκωση του αδένα κατά την πρόσληψη τροφής, αυτοάνοσες σιαλαδενίτιδες, υποτροπιάζουσα παιδική σιαλαδενίτιδα: H ενδοσκόπηση επιτρέπει τον άμεση έλεγχο του συστήματος των εκφορητικών πόρων.
Θεραπεία παθήσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αφαίρεση σιελόλιθων (σιελολιθίαση): Οι σιελόλιθοι είναι η συχνότερη αιτία απόφραξης του συστήματος των πόρων των σιελογόνων αδένων και μια από τις κυριότερες αιτίες που μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των σιελογόνων αδένων (αποφρακτική σιαλαδενίτιδα). Αυτοί οι σιελόλιθοι μπορούν να ανευρεθούν στο 1.2 % του γενικού πληθυσμού.
- Αντιμετώπιση στενώσεων ή συμφύσεων: Μία δεύτερη κατηγορία αιτιών απόφραξης του πόρου ενός σιελογόνου αδένα είναι οι στενώσεις και οι συμφύσεις που μπορεί να αναπτυχθούν ως αποτέλεσμα προηγηθείσας οξείας φλεγμονής (σιελαδενίτιδας), χρόνιας υποτροπιάζουσας φλεγμονής, ακόμα και λοιμώξεων της παιδικής ηλικίας [παρωτίτιδα (μαγουλάδες), juvenile recurrent parotitis].
Περιγραφή της τεχνικής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η είσοδος του ενδοσκοπίου πραγματοποιείται από το στόμιο του εκάστοτε πόρου, εντός της στοματικής κοιλότητας. Για να μπορέσει να γίνει η είσοδος του ενδοσκοπίου στον πόρο, αυτός πρέπει είτε να διασταλεί με χρήση ειδικού κωνικού διαστολέα είτε να γίνει μικρή τομή του. Με το που πραγματοποιηθεί η είσοδος του ενδοσκοπίου στον πόρο, γίνεται περαιτέρω διαστολή αυτού μέσω πλύσεων με διάλυμα φυσιολογικού ορού το οποίο χορηγείται απευθείας από τον έναν αυλό του ενδοσκοπίου.
Ακολούθως γίνεται έλεγχος της ανατομίας του πόρου και του αδένα για να τεθεί αρχικά η διάγνωση και, αναλόγως των ευρημάτων, να πραγματοποιηθεί στη συνέχεια η θεραπεία αυτής. Όπως αναφέρθηκε, η όλη διαδικασία πραγματοποιείται ενδοστοματικά.
Αφαίρεση σιελόλιθων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
· Όταν η διάμετρος του σιελόλιθου είναι <5 χιλιοστά, τότε μπορεί συνήθως να αφαιρεθεί με την σιαλενδοσκόπηση. Οι πιο συχνές μέθοδοι που εφαρμόζονται είναι οι εξής:
· Τεχνική σύλληψης
· Χρήση μικρού καλαθιού (basket)
· Μηχανικός κατακερματισμός του λίθου
· Κατακερματισμός με χρήση laser
· Όταν η διάμετρος είναι >5 χιλιοστά ή ο λίθος έχει συμφυθεί με τον πόρου του αδένα, απαιτείται συνδυασμός ενδοσκοπικής και χειρουργικής επέμβασης. Αρχικά εισάγεται το ενδοσκόπιο και εντοπίζεται η πέτρα και στη συνέχεια αφαιρείται με ενδοστοματική χειρουργική προσπέλαση. Αφού αφαιρεθεί ο σιελόλιθος από τον πόρο του προσβεβλημένου αδένα, τοποθετείται ένα stent για χρονικό διάστημα από δύο έως τέσσερις εβδομάδες, το οποίο βοηθάει στην καλύτερη επούλωση της στοματικής κοιλότητας έως ότου αποκατασταθεί η φυσιολογική λειτουργία του πόρου του αδένα. Επιπλέον αποτρέπει το σχηματισμό ουλών που μπορεί να αναπτυχθούν πάνω από το στόμιο του πόρου στο στόμα.
Θεραπεία στενώσεων και συμφύσεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σε περίπτωση στενώσεων ή συμφύσεων, εφαρμόζεται η εξής τεχνική. Αρχικά ο χειρουργός μπορεί να κάνει τη διάγνωσή του και να βρει την ακριβή θέση της απόφραξης χρησιμοποιώντας υπερηχογραφία υψηλής συχνότητα. Στη συνέχεια,χρησιμοποιεί την ενδοσκοπική μέθοδο με τοπική αναισθησία. για τη διαστολή του πόρου με μπαλόνι διαστολών, λαβίδα σύλληψης ή ειδικόχειορκίνητο τρυπανι.
Σημαντικές χρονολογίες στην ιστορία της σιαλενδοσκόπησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
1990: Οι Konigsberger και Gundlach πραγματοποίησαν ξεχωριστά σιαλοενδοσκόπηση
1991: Ο Katz πραγματοποίησε διάγνωση και θεραπεία σιελόλιθων μέσω ενός εύκαμπτου ενδοσκοπίου 0,8 χιλιοστών
1994: Ο Nahlieli χρησιμοποίησε ένα άκαμπτο μινι-εδοσκόπιο για τη διάγνωση και τη θεραπεία στενώσεων στους πόρους των μείζονων σιελογόνων αδένων.
2000: Ανάπτυξη ημιάκαμπτου ενδοσκοπίου με διάμετρο μόλις 1,1χιλιοστων (Iro/Zenk-Erlangen συνεργασία με την εταιρία Storz) στο οποίο στη συνέχεια προστέθηκε και κανάλι εργασίας 0,4mm.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Strychowsky, Julie E.; Sommer, Doron D.; Gupta, Michael K.; Cohen, Natasha; Nahlieli, Oded (2012-06-01). «Sialendoscopy for the Management of Obstructive Salivary Gland Disease» (στα αγγλικά). Archives of Otolaryngology–Head & Neck Surgery 138 (6): 541. doi:. ISSN 0886-4470. https://jamanetwork.com/article.aspx?doi=10.1001/archoto.2012.856.
- ↑ Heinrich Iro ... [Ill.: Katja Dalkowski]. The Erlangen salivary gland project Pt. 1. Sialendoscopy in obstructive diseases of the major salivary glands. Tuttlingen. ISBN 978-3-89756-149-6. 199243932.
- ↑ Psychogios, Georgios (2020) (στα αγγλικά). Διάγνωση και Θεραπεία αποφρακτικών παθήσεων των σιελογόνων αδένων. doi:. http://rgdoi.net/10.13140/RG.2.2.28466.22727.