Ντοσάλε

Πολύπτυχο της Γάνδης. Ρετάμπλ που δημιούργησε ο Γιαν βαν Άικ (Jan van Eyck)

Τα ντοσάλε (από τη γαλλική λέξη dorsal, και αρχικά από τη λατινική dorsum, που σημαίνει «πλάτη, πίσω») είναι διακοσμητικά στοιχεία τοποθετημένα πίσω από την αγία τράπεζα· συνήθως πρόκειται για ύφασμα (σαν κουρτίνα) ή ζωγραφισμένη ξύλινη σανίδα, και λειτουργούν ως φόντο ή συμπλήρωμα. Είναι ελαφρύτερες και κινητές διαμορφώσεις, σε αντίθεση με τις σταθερές αρχιτεκτονικές κατασκευές.

Τα ρετάμπλ (από τη γαλλική λέξη retable και το μεσαιωνικό λατινικό retrotabulum) είναι κατασκευές που τοποθετούνται πάνω ή ακριβώς πίσω από την αγία τράπεζα· μπορεί να είναι απλά ράφια για κεριά, αλλά συνήθως πρόκειται για περίτεχνα έργα τέχνης, με ζωγραφικές ή γλυπτές παραστάσεις σε ξύλο ή λίθο.

Υπάρχουν επίσης και τα ρερέντος (reredos), τα οποία έχουν πιο μνημειακό χαρακτήρα και μεγαλύτερη ανεξαρτησία από την αγία τράπεζα· σε αντίθεση με τα ρετάμπλ, που εφάπτονται ή στηρίζονται πάνω της, τα reredos αποτελούν συχνά αυτοτελή αρχιτεκτονικά σύνολα πίσω από αυτήν.

Βιβλιογραφία

• Encyclopædia Britannica, τ. 23, 1911, λήμματα Retable και Reredos
• Augustin Joseph Schulte, «Altar (in Liturgy)», στην Catholic Encyclopedia (1913)