Ρήγας (τραπουλόχαρτο)
Ο ρήγας ή παπάς[1] είναι ένα τραπουλόχαρτο πάνω στο οποίο εικονίζεται ένας βασιλιάς. Ο βασιλιάς είναι συνήθως η φιγούρα με τη μεγαλύτερη αξία στην τράπουλα. Στη γαλλική τράπουλα και στην τράπουλα ταρό, ο ρήγας είναι αμέσως πιο πάνω από την ντάμα. Στην παραδοσιακή ιταλική και ισπανική τράπουλα, ο ρήγας βρίσκεται αμέσως πάνω από τον ιππότη. Στη γερμανική και ελβετική τράπουλα, ο ρήγας βρίσκεται αμέσως πάνω από τον Όμπερ. Σε ορισμένα παιχνίδια, ο ρήγας είναι το υψηλότερο φύλλο σε κατάταξη. Σε άλλα, το υψηλότερο φύλλο είναι ο άσος. Οι άσοι άρχισαν να ξεπερνούν τους ρηγάδες γύρω στο 1500 με την τράπολα, το παλαιότερο γνωστό παιχνίδι στο οποίο οι άσοι ήταν υψηλότεροι και στις τέσσερις σειρές φύλλων.[2] Στην οικογένεια παιχνιδιών του πινάκλ, τόσο ο άσος όσο και το δέκα κατατάσσονται ψηλότερα από τον ρήγα.[3]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το χαρτί του ρήγα είναι το παλαιότερο χαρτί της τράπουλας. Πιθανότατα προήλθε από το περσικό παιχνίδι Gajifeh, όπου βασιλιάδες απεικονίζονται καθισμένοι σε θρόνους, ενώ οι αντιβασιλείς βρίσκονται πάνω σε άλογα. Τα τραπουλόχαρτα έγιναν γνωστά στην Ιταλία και την Ισπανία μέσω των Μαμελούκων και των Μαυριτανών.[4][5] Η καλύτερα διατηρημένη και πιο πλήρης τράπουλα των Μαμελούκων, η τράπουλα Τοπ Καπί, δεν είχε ανθρώπινες φιγούρες, αλλά απλώς απαριθμούσε την κατάταξή τους, πιθανότατα λόγω θρησκευτικής απαγόρευσης. Δεν είναι απολύτως βέβαιο εάν η τράπουλα Τοπ Καπί ήταν αντιπροσωπευτική όλων των τραπουλών των Μαμελούκων, καθώς ήταν προϊόν πολυτελείας που κατασκευαζόταν κατά παραγγελία. Στην Αίγυπτο ανακτήθηκε ένα κομμάτι από το τραπουλόχαρτο με καθιστό ρήγα, γεγονός που μπορεί να εξηγήσει γιατί οι πόζες των χαρτιών στην Ευρώπη μοιάζουν με αυτές στην Περσία και την Ινδία.[6]
Οι καθιστοί ρηγάδες ήταν γενικά συνηθισμένοι σε όλη την Ευρώπη. Κατά τον 15ο αιώνα, οι Ισπανοί άρχισαν να απεικονίζουν όρθιους ρηγάδες. Οι Γάλλοι χρησιμοποίησαν αρχικά ισπανικές τράπουλες πριν αναπτύξουν δικές τους. Πολλά σχέδια της ισπανικής τράπουλας επαναχρησιμοποιήθηκαν όταν οι Γάλλοι επινόησαν τα δικά τους τραπουλόχαρτα γύρω στο 1480.[6] Οι Άγγλοι εισήγαν τις τράπουλές τους από Ρουέν μέχρι τις αρχές του 17ου αιώνα, όταν απαγορεύτηκαν οι εισαγωγές ξένων τραπουλών.[7] Ο ρήγας κούπα αποκαλείται μερικές φορές «αυτόχειρας ρήγας» επειδή φαίνεται να μπήγει το σπαθί του στο κεφάλι του. Αυτό είναι αποτέλεσμα κακής αντιγραφής από Άγγλους κατασκευαστές επί αιώνες.[8][9]
Ξεκινώντας από τον 15ο αιώνα, Γάλλοι κατασκευαστές ανέθεσαν σε καθεμία από τις φιγούρες της τράπουλας ονόματα προερχόμενα από την ιστορία ή τη μυθολογία. [10] Αυτή η πρακτική επιβιώνει μόνο στην τράπουλα των Παρισίων που επικράτησε όλων των άλλων, ακόμα και της τράπουλας της Ρουέν, γύρω στο 1780.[11][12] Τα ονόματα των ρηγάδων στην τράπουλα των Παρισίων είναι:[13]
Οι περισσότερες τράπουλες της ηπειρωτικής Ευρώπης με προέρχονται από την τράπουλα των Παρισίων, αλλά έχουν αφαιρέσει τα ονόματα που συνδέονται με κάθε τραπουλόχαρτο.[11]
Παραδείγματα τραπουλόχαρτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ρηγάδες από την παραδοσιακή ρωσική τράπουλα:
-
Ρήγας σπαθί -
Ρήγας καρό -
Ρήγας κούπα -
Ρήγας μπαστούνι
Ρηγάδες από την παραδοσιακή ιταλική τράπουλα:
-
Ρήγας μπαστούνι -
Ρήγας νόμισμα -
Ρήγας κύπελλο -
Ρήγας σπαθί
Ρηγάδες από την παραδοσιακή ισπανική τράπουλα:
-
Ρήγας μπαστούνι -
Ρήγας νόμισμα -
Ρήγας κύπελλο -
Ρήγας σπαθί -
Καταλανικό μοτίβο -
Καστιλιάνικο μοτίβο
Ρηγάδες από την παραδοσιακή γερμανική τράπουλα:
-
Ρήγας βελανίδι -
Ρήγας καμπάνα -
Ρήγας κούπα -
Ρήγας φύλλο
Στο Unicode[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι ρηγάδες περιλαμβάνονται στην κατηγορία "τραπουλόχαρτα" στο διεθνές πρότυπο Unicode.[14]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «παπάς». Χρηστικό Λεξικό της Νεοελληνικής Γλώσσας. Ακαδημία Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Parlett, David (1990). The Oxford Guide to Card Games. Oxford: Oxford University Press. σελ. 252.
- ↑ «Card Games: Ace-Ten Games». www.pagat.com. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ Tor, Gjerde. «Mamluk cards, ca. 1500». old.no.
- ↑ «Moorish playing cards». The World of Playing Cards. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ 6,0 6,1 Dummett, Michael (1980). The Game of Tarot. London: Duckworth. σελίδες 10–64.
- ↑ «English pattern». i-p-c-s.org. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ «The Rouen Pattern». whiteknucklecards.com.
- ↑ «Suicide King». The World of Playing Cards. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ "The Four King Truth" at the Urban Legends Reference Pages. Retrieved 25 February 2017.
- ↑ 11,0 11,1 Mann, Sylvia (1990). All Cards on the Table. Leinfelden: Jonas Verlag. σελίδες 115–124.
- ↑ «Andy's Playing Cards - French and Belgian-Genoese Cards». a_pollett.tripod.com. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ «Playing-card History: Paris and Rouen pattern figures». www.i-p-c-s.org. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ «Playing Cards - The Unicode Standard, Version 13.0» (PDF) (στα Αγγλικά). Unicode. 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021.