Πόντε Βέκιο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πόντε Βέκιο
ΜεταφέρειVasari Corridor
ΔιασχίζειΆρνος
ΤοποθεσίαΦλωρεντία[1], Ιταλία[2]
Πολιτιστική κληρονομιάΜνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς
Σχέδιοτοξωτή γέφυρα με επίπεδη επιφάνεια, πέτρινη γέφυρα, built-on bridge, αξιοθέατο, arched bridge και πεζογέφυρα
Υλικόπέτρα και pietra forte
Συνολικό μήκος95 μέτρα
Πλάτος20 μέτρα
ΑρχιτέκτοναςNeri di Fioravante
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το Ponte Vecchio ("Παλαιό Γεφύρι")[3][4] είναι ένα μεσαιωνικό πέτρινο κλειστό τρίτοξο γεφύρι πάνω από τον Ποταμό Άρνο, στη Φλωρεντία, Ιταλία, γνωστό για την ύπαρξη μαγαζιών χτισμένων κατά μήκος του, όπως συνηθιζόταν τότε. Αρχικά, τα μαγαζιά αυτά ήταν κρεοπωλεία, στις μέρες μας όμως οι κάτοχοι τους είναι κοσμηματοπώληδες, έμποροι έργων τέχνης και πωλητές αναμνηστικών. Οι δυο γειτονικές γέφυρες του Ponte Vecchio είναι η Ponte Santa Trinita και το Ponte alle Grazie.

Ιστορία και Κατασκευή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το γεφύρι συνδέει τις δύο περιοχές στο πιο στενό σημείο του ποταμού Άρνο[5], όπου όπως πιστεύεται, χτίσθηκε γέφυρα για πρώτη φορά κατά τη ρωμαϊκή περίοδο,[6] όταν η via Cassia διέσχισε τον ποταμό σε αυτό ακριβώς το σημείο. Η ρωμαϊκή βάση της γέφυρας ήταν πέτρινη, ενώ το εποικοδόμημα ξύλινο. Η γέφυρα πρωτοεμφανίζεται σε ένα έγγραφο του 996. Μετά την καταστροφή της από μια πλημμύρα του 1117, ανακατασκευάστηκε με πέτρινο εποικοδόμημα, αλλά και πάλι διαλύθηκε από πλημμύρα το 1333, εκτός από δυο κεντρικών βάσεων της, όπως κατέγραψε ο Giovanni Villani στο ιστορικό βιβλίο του Nuova Cronica.[7] Το γεφύρι ανακατασκευάστηκε το 1345[8] Ο ιστορικός Giorgio Gaddi κατέγραψε την παραδοσιακή άποψη της εποχής του, η οποία απέδιδε το σχέδιο της κατασκευής στον Ταντέο Γκάντι — επιπλέον ο Τζόττο, ένας από τους λίγους καλλιτέχνες του trecento το υπενθύμισε διακόσια χρόνια αργότερα. Σύγχρονοι ιστορικοί παρουσιάζουν τον Neri di Fioravanti ως πιθανό υποψήφιο. Στεγασμένο σε ένα μικρό χαγιάτι στο κεντρικό άνοιγμα της γέφυρας βρίσκεται μια διαβρωμένη τιμητική πέτρα, η οποία κάποτε είχε χαραγμένο πάνω της Nel trentatrè dopo il mille-trecento, il ponte cadde, per diluvio dell' acque: poi dieci anni, come al Comun piacque, rifatto fu con questo adornamento.[9] Ο πύργος Torre dei Mannelli κατασκευάστηκε στη νοτιοανατολική γωνία της γέφυρας, για να την προστατεύει. 

Το γεφύρι αποτελείται από τρία τμηματικά τόξα: το κυρίως τόξο έχει μήκος 30 μέτρων (98 πόδια) ενώ τα δυο πλαϊνά έχουν μήκος 27 μέτρων (89 πόδια) το καθένα. Η άνοδος των τόξων είναι περίπου 3,5 με 4,4 μέτρα (11½ με 14½ πόδια), και η αναλογία μήκος-προς-άνοδο είναι 5:1. [10]


Πάντα φιλοξενούσε μαγαζιά και εμπόρους, οι οποίοι εκθεταν τα προϊόντα τους σε τραπέζια μπροστά από τις εγκαταστάσεις τους, ύστερα από έγκριση από το Bargello (Ένα είδος δημάρχου άρχοντα, δικαστή και αστυνομικής αρχής). Τα πίσω μαγαζάκια (retrobotteghe), το οποία φαίνονται από τη μεριά του ποταμού, προστέθηκαν τον δέκατο έβδομο αιώνα.

Λέγεται ότι η οικονομική έννοια της χρεοκοπίας γεννήθηκε εδώ: όταν ένας αργυραμοιβός δεν μπόρεσε να καλύψει τα χρέη του, οι στρατιώτες διέλυσαν τον πάγκο πάνω στο οποίο πουλούσε τα εμπορεύματα του. Η τακτική αυτή πήρε την ονομασία της από το σπασμένο ("rotto") πάγκο ("banco"), "bancorotto". Άλλη πιθανή καταγωγή της λέξης bankruptcy (πτώχευση) είναι το "banca rotta" που σημαίνει "σπασμένη τράπεζα". Χωρίς πάγκο, ο έμπορος δεν μπορούσε πλέον να πουλήσει τίποτα.[εκκρεμεί παραπομπή][11][12]

Οι Γερμανοί στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κατά την προκαταβολική τους υποχώρηση εναντίον της απελευθερωτικής βρετανικής 8ης στρατιάς κατέστρεψαν όλες τις γέφυρες της Φλωρεντίας, εκτός από την Πόντε Βέκιο.[13][14] Η καταστροφή της γέφυρας, όπως ισχυρίζονται πολλοί ντόπιοι και τουριστικοί ξεναγοί, αποτράπηκε με ρητή εντολή του Χίτλερ.[15][16][17] Παρόλα αυτά η πρόσβαση στο γεφύρι ήταν κλειστή εξαιτίας της καταστροφής των κτιρίων και στις δυο άκρες, τα οποία από τότε έχουν ανοικοδομηθεί με πρωτότυπο και μοντέρνο σχέδιο.

Ο διάδρομος του Τζόρτζο Βαζάρι από το Παλάτσο Βέκιο προς το Ουφίτσι

Ο διάδρομος του Βαζάρι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με στόχο να συνδέσει το Παλαιό Παλάτι (ιτ. Palazzo Vecchio, το δημαρχείο της Φλωρεντίας) με το Παλάτσο Πίττι, το 1565 ο Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων ανέθεσε στον Τζόρτζο Βαζάρι να χτίσει τον διάδρομο του Βαζάρι πάνω από το γεφύρι. Για να ενισχύσει το κύρος του γεφυριού, το 1593 ο Μέγας Δούκας των Μεδίκων απαγόρευσε στους κρεοπώληδες να πουλούν εκεί, τη θέση των οποίων κατέλαβαν αμέσως αρκετοί έμποροι χρυσού. Το μονοπώλιο της σωματειακής ένωσης κρεοπώληδων επικρατούσε στα μαγαζιά της γέφυρας από το 1442. Μια πέτρα με επιγραφή του Δάντη (Paradiso xvi. 140-7) καταγράφει το σημείο στην είσοδο της γέφυρας όπου ο Buondelmonte de' Buondelmonti δολοφονήθηκε εκ μέρους του Amidei, το 1215, ξεκινώντας έτσι τις αστικές μάχες μεταξύ των Γουέλφων και των Γιβελλίνων

Προτομή του Μπενβενούτο Τσελίνι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1900, για να τιμήσουν και να σηματοδοτήσουν τον τέταρτο αιώνα από τη γέννηση του μέγα φλωρεντινού γλύπτη και ταλαντούχου χρυσοχόου Μπενβενούτο Τσελίνι, οι κορυφαίοι χρυσοχόοι του γεφυριού ανέθεσαν στον πιο φημισμένο φλωρεντινό γλύπτη της εποχής Raffaello Romanelli, να δημιουργήσει μια μπρούτζινη προτομή του Τσελίνι, για να τοποθετηθεί πάνω από το σιντριβάνι στη μέση της ανατολικής πλευράς της γέφυρας, όπου εξακολουθεί να υπάρχει έως σήμερα. [εκκρεμεί παραπομπή]

Πρόσφατη Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά μήκος του Ponte Vecchio υπάρχουν πάρα πολλά "λουκέτα αγάπης" σε διάφορα μέρη, ειδικά στο κιγκλίδωμα γύρω από το άγαλμα του Μπενβενούτο Τσελίνι.[18] Αυτή είναι μια πρόσφατη παράδοση για το Ponte Vecchio, μολονότι έχει προηγουμένως παρατηρηθεί στη Ρωσία και στην Ασία. Πιθανόν να εισήγαγε την παράδοση ο πωλητής κλειδαριών στο τέλος της γέφυρας. Είναι ευρέως συνδεδεμένη με την αγάπη και τους εραστές: οι οποίοι αφού κλειδώσουν τα λουκέτα, πετούν το κλειδί στον ποταμό, "κλειδώνοντας" με αυτόν τον τρόπο την αγάπη τους για πάντα. Ένα παράδειγμα των αρνητικών επιπτώσεων του μαζικού τουρισμού: χιλιάδες κλειδαριές έπρεπε να αφαιρούνται τακτικά, καθώς αλλοίωναν ή κατέστρεφαν τη δομή της γέφυρας, που στέκει εκεί για αιώνες ολόκληρους. Ωστόσο, η παράδοση αυτή, φαίνεται να έχει αποφευχθεί σε μεγάλο βαθμό με την τοποθέτηση πινακίδας η οποία προβλέπει πρόστιμο 160€ στους παραβάτες.

Παρόμοιο φαινόμενο με λουκέτα παρατηρείται και στο Ponte Milvio, εξαιτίας ενός βιβλίου του Federico Moccia. 

Η γέφυρα απέκτησε σοβαρές ζημιές κατά την πλημμύρα του Άρνου το 1966. [19]

Η γέφυρα αναφέρεται στην άρια "O mio babbino caro" του Giacomo Puccini.

Πανοραμική θέα του Ponte Vecchio, από τα δυτικά.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 3304. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  2. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  3. Ponte Vecchio. Encyclopædia Britannica. 2007. 
  4. «Dizionario d'ortografia e di pronunzia» (στα Italian). Rai. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2010. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  5. Touring Club Italiano, Firenze e dintorni 1964:321
  6. Zucconi, Guido (1995). Florence: An Architectural Guide. San Giovanni Lupatoto, Vr, Italy: Arsenale Editrice srl. ISBN 88-7743-147-4. 
  7. Bartlett, Kenneth R. (1992).
  8. Melaragno, Michele G (1998). Preliminary Design of Bridges for Architects and Engineers. Marcel Dekker. σελίδες 3. ISBN 0-8247-0184-4. 
  9. Translated it would read, "In the thirty-third year following thirteen hundred, the bridge fell, from a watery flood: ten years later, at the pleasure of the Commune, it was rebuilt, with this adornment".
  10. Ponte Vecchio στο Structurae.
  11. Oxford English Dictionary, it gives the origin as from the Italian banca rotta "broken bench", but not specifically from this bridge. online, '[1] Αρχειοθετήθηκε 2007-03-08 στο Wayback Machine.'.
  12. Dictionary.com, an Ask.com Service, it gives the origin as from the Italian Banca Rotta "broken moneylenders bench", and is first recorded in 1552.
  13. Encyclopaedia Britannica online, 'Ponte Vecchio'.
  14. Brucker, Gene (1983). Renaissance Florence. University of California Press. σελίδες 8. ISBN 0-520-04695-1. 
  15. «Rumour has it... Hitler and the Ponte Vecchio». Time Travel Turtle. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2012. 
  16. «A history of the Ponte Vecchio, Florence». Holiday Velvet. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2012. 
  17. «Florence: Walk with the Medicis over the Ponte Vecchio plebs». London: The Independent. 6 January 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-09-25. https://web.archive.org/web/20150925234906/http://www.independent.co.uk/travel/europe/florence-walk-with-the-medicis-over-the-ponte-vecchio-plebs-768460.html. Ανακτήθηκε στις 20 November 2012. 
  18. Sculpted by Raffaele Romanelli in 1900 (Touring Club Italiano, Firenze e dintorni 1964:321).
  19. Ponte Vecchio at web site of the Kunsthistorisches Institut in Florenz