Πόλεις της Ετρουρίας
Οι ετρουσκικές πόλεις άνθισαν περισσότερο κατά τη Ρωμαϊκή Εποχή του Σιδήρου, σηματοδοτώντας τη μεγαλύτερη επέκταση του ετρουσκικού πολιτισμού. Σταδιακά αφομοιώθηκαν πρώτα από ιταλικούς πληθυσμούς στα νότια, μετά από Κέλτες στον βορρά, και τέλος στην ίδια την επικράτεια της Ετρουρίας από την επεκτεινόμενη Ρωμαϊκή Δημοκρατία.
Οι εκτιμήσεις των πληθυσμών των μεγαλύτερων πόλεων (Βήιοι, Βολσίνιοι, Καιρέα, Βόλκοι, Ταρκυνία, Ποπλώνιον) κυμαίνονται μεταξύ 25.000 και 40.000 κατά τον 6ο αιώνα π.Χ.[1][2][3][4].
Δωδεκάπολη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιστορία παραθέτει πολλές πληροφορίες για τη Δωδεκάπολη, τις δώδεκα πόλεις της Ετρουσκικής Ομοσπονδίας. Η Ομοσπονδία δεν είχε σαφώς καθορισμένες εξουσίες. Η οργάνωση σε δωδεκαπόλεις απαντά και στην ελληνική Μικρά Ασία. Αναφέρονται επίσης δωδεκαπόλεις για ετρουσκικές πόλεις της πεδιάδας του Πάδου και της Καμπανίας, με κέντρα τη Μάντουα και την Καπύη αντίστοιχα[5]. Ο George Dennis[6] συνοψίζει ως εξής:
Όταν ο Λίβιος αναφέρει τη Δωδεκάπολη, μετά την πτώση των Βηίων (VII.21), το μόνο που μπορεί να σημαίνει είναι ότι το νούμερο ήταν σταθερό… και όταν αποχωρούσε μία πόλη αμέσως την αντικαθιστούσε άλλη...
Ως την εμφάνιση της Δωδεκάπολης, οι ετρουσκικές πόλεις στον βορρά είχαν αφομοιωθεί από επιδρομές των Κελτών, και αυτές στον νότο από τη διείσδυση των ιταλικών πληθυσμών. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τις πόλεις που συνήθως αναφέρονται μέσα σε αυτές της Δωδεκάπολης, καθώς και άλλες για τις οποίες υπάρχουν στοιχεία ότι κατοικήθηκαν από Ετρούσκους.
Οι Ετρούσκοι ως πολιτισμός δεν δημιούργησαν ποτέ εθνικό κράτος με τη σημερινή έννοια. Κυριαρχούσαν οι πόλεις-κράτη, οι οποίες είχαν μεταξύ τους εμπορικές και άλλες σχέσεις και οι οποίες σχημάτισαν σε κάποια φάση τη Δωδεκάπολη. Αυτές είχαν ένα κοινό ομοσπονδιακό ιερό στο εδάφη των Παλαιών Βολσινίων, το Fanum Voltumnae[7].
Πίνακας ετρουσκικών πόλεων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Ετρουσκικά | Λατινικά | Αρχαία ελληνικά[5] | Ιταλικά | Ελληνικά |
|---|---|---|---|---|
| Aritim, Arreti | Arretium | Αρρήτιο | Arezzo | Αρέτσο |
| Caisra, Caisri, Ceizra | Caere | Καιρέα | Cerveteri | Τσερβέτερι |
| Clevsin | Clusium | Κλούσιον | Chiusi | Κιούζι |
| Curtun | Cortona | Κόρτωνα | Cortona | Κορτόνα |
| Perusna | Perusia | Περουσία | Perugia | Περούτζια |
| Pupluna, Fufluna | Populonia | Ποπλώνιον | Populonia | Ποπουλόνια |
| Tarchna, Tarchna | Tarquinii | Ταρκυνία | Tarquinia | Ταρκυνία |
| Vatluna | Vetulonia | Βετουλωνία | Vetulonia | Βετουλόνια |
| Vei, Veia | Veii | Βήιοι | Veio | Βέιο |
| Velathri, Velathera | Volaterrae | Βολατέρραι | Volterra | Βολτέρα |
| Velch | Volci | Βόλκοι | Vulci | Βούλτσι |
| Velzna | Volsinii | Βολσίνιοι (Νέοι ή Παλαιοί) | Bolsena ή Orvieto | Μπολσένα ή Ορβιέτο |
| Ετρουσκικά | Λατινικά | Αρχαία ελληνικά[5] | Ιταλικά | Ελληνικά |
|---|---|---|---|---|
| Caletra, Chalaitra | Marsiliana | - | Marsiliana d'Albegna | Μαρσιλιάνα |
| Felsina | Bononia | Βονωνία | Bologna | Μπολόνια |
| Manthva | Mantua | Μάντουα | Mantova | Μάντοβα |
| Misa (?) | Misa | - | Marzabotto | Μαρτσαμπόττο |
| - | Pyrgi | Πύργοι | (Santa Severa) | (Σάντα Σεβέρα) |
| Sveanna | Saena | Σαίνα | Siena | Σιένα |
| Tlamu | Telamon | Τελαμών | Talamone | Ταλαμόνε |
| Tular | Tuder | Τουδέρα | Todi | Τόντι |
| Tusena | Tuscana | - | Tuscania | Τουσκάνια |
| Vipsul | Faesulae | Φαίσουλαι | Fiesole | Φιέζολε |
| Halethi, Halesi | Falerii veteres | Φαλέριοι Παλαιοί | Civita Castellana | Τσιβιτά Καστελλάνα |
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Turfa, Jean MacIntosh (13 Νοεμβρίου 2014). The Etruscan World. Routledge. ISBN 978-1-134-05530-2.
- ↑ Pounds, Normal J. G. (1 Ιανουαρίου 1973). An Historical Geography of Europe 450 B.C.–A.D. 1330 (1 έκδοση). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-08563-2.
- ↑ Steingräber, Stephan (2008) "The Process of Urbanization of Etruscan Settlements from the Late Villanovan to the Late Archaic Period (End of the Eighth to the Beginning of the Fifth Century B.C.): Presentation of a Project and Preliminary Results," Etruscan Studies: Vol. 8 , Article 1. Διαθέσιμο στο: https://scholarworks.umass.edu/etruscan_studies/vol8/iss1/1
- ↑ Wills, Becker, Hilary (στα αγγλικά). Production, consumption and society in north Etruria during the archaic and classical periods: the world of Lars Porsenna. The University of North Carolina at Chapel Hill University Libraries. doi:. https://cdr.lib.unc.edu/concern/dissertations/n009w3442?locale=en.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Friedhelm Prayon. Οι Ετρούσκοι. Μορφωτικό Ιδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα, 2044
- ↑ Appendix to Chapter I, Note IV.
- ↑ Cary, M.· H.H. Scullard (1979). A History of Rome (3rd έκδοση). σελ. 25. ISBN 0-312-38395-9.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Bonfante, G.· L. Bonfante (2002). The Etruscan Language. An Introduction. Manchester University Press.
- Dennis, George (1848). The Cities and Cemeteries of Etruria. London: John Murray. Available in the Gazeteer of Bill Thayer's Website at [1]