Πορτογαλικό Σύνταγμα του 1822
Το Πορτογαλικό Σύνταγμα του 1822, επίσημα γνωστό ως Πολιτικό Σύνταγμα της Πορτογαλικής Μοναρχίας (πορτογαλικά: Constituição Política da Monarquia Portuguesa), εγκρίθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1822 και ήταν το πρώτο πορτογαλικό σύνταγμα, που σηματοδότησε μια προσπάθεια τερματισμού της απολυταρχίας και καθιέρωσης μιας συνταγματικής μοναρχίας.[1] Αν και ήταν πραγματικά σε ισχύ μόνο για δύο σύντομες περιόδους, 1822-1823 και 1836-1838, ήταν θεμελιώδους σημασίας για την ιστορία της δημοκρατίας στην Πορτογαλία.[2] Αντικαταστάθηκε από τον Συνταγματικό Χάρτη της Πορτογαλικής Μοναρχίας (1826).[3]
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σύνταγμα ήταν το αποτέλεσμα των εργασιών της Γενικής και Έκτακτης Συνέλευσης του Πορτογαλικού Έθνους, που συγκλήθηκε ως αποτέλεσμα της Φιλελεύθερης Επανάστασης του 1820. Η Συνέλευση άρχισε τις εργασίες της τον Ιανουάριο του 1821 και ολοκληρώθηκε με την επικύρωση του νέου συντάγματος από τον Βασιλιά Ιωάννη ΣΤ΄ της Πορτογαλίας τον Οκτωβρίου 1822.
Βασικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το σύνταγμα που θεωρείται γενικά ως προοδευτικό για την εποχή του, εμπνεύστηκε σε μεγάλο βαθμό από το Ισπανικό Σύνταγμα του 1812, καθώς και από το Γαλλικό Σύνταγμα του 1791.[4] Χωρίζεται σε έξι ενότητες και σε 240 άρθρα.[5] Στις βασικές αρχές του περιλαμβάνονταν τα εξής:
- κατοχύρωση ατομικών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για όλους τους πολίτες, με εγγυημένα ανθρώπινα δικαιώματα όπως η ατομική ελευθερία, η ισότητα ενώπιον του νόμου και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας.
- καθιέρωση του πορτογαλικού έθνους ως βάση της εθνικής κυριαρχίας, η οποία ασκείται από την εκάστοτε εκλεγμένη Συνέλευση.
- περιγραφή της επικράτειας του εδάφους του Ηνωμένου Βασιλείου της Πορτογαλίας, της Βραζιλίας και των Αλγκάρβες.
- αφαίρεση των φεουδαρχικών προνομίων του κλήρου και των ευγενών.
- διαχωρισμός των εξουσιών σε εκτελεστική, δικαστική και νομοθετική εξουσία.
- εκλογή της Συνέλευσης από το έθνος και παροχή υπέρτατης νομοθετικής εξουσίας σε αυτήν.
- μείωση των εξουσιών του Βασιλιά, ο οποίος μετατρέπεται σε συνταγματικό μονάρχη.
- ενιαίος θρόνος με τη Βραζιλία
- η Καθολική πίστη ανακηρύσσεται ως η μόνη θρησκεία του πορτογαλικού έθνους.
Η νομοθετική εξουσία περιήλθε στα χέρια της Συνέλευσης, η οποία εκλεγόταν από τον λαό κάθε δύο χρόνια. Την εκτελεστική εξουσία ασκούσε ο Βασιλιάς, που αποτελούσε και τον επικεφαλής της κυβέρνησης. Μπορούσε να ασκήσει βέτο σε αποφάσεις τις Συνέλευσης, αλλά δεν μπορούσε να αναστείλει τη λειτουργία της ή να την διαλύσει. Το σύνταγμα προέβλεπε τη δημιουργία ενός συμβουλίου, ορισμένο από τη Συνέλευση, το οποίο μπορούσε να συμβουλεύει τον Βασιλιά και τους υπουργούς του. Η δικαστική εξουσία ασκούνταν αποκλειστικά από τα δικαστήρια.[1]
Το άρθρο 34 του συντάγματος παρείχε δικαίωμα ψήφου σε όλους τους άνδρες ηλικίας 25 ετών και άνω που μπορούσαν να διαβάσουν και να γράψουν. Με την ψήφο εκλέγονταν οι βουλευτές της Συνέλευσης, ενώ οι έμμεσες εκλογές που εφαρμόζονταν μέχρι εκείνη τη στιγμή καταργήθηκαν. Οι γυναίκες, οι αναλφάβητοι, τα μέλη των θρησκευτικών τάξεων και οι υπηρέτες δεν επιτρεπόταν να ψηφίσουν.[1] Εκείνη την περίοδο εκτιμάται ότι το 80% των Πορτογάλων δεν μπορούσε να διαβάσει, κάτι που καθιστούσε την εκλογική διαδικασία ελάχιστα αντιπροσωπευτική.[6]
Αντίκτυπος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η συνταγματική μοναρχία που καθιερώθηκε βάσει του συντάγματος αντιμετώπισε αρκετές προκλήσεις. Παρέμεινε σε ισχύ μόνο για δύο σύντομα χρονικά διαστήματα. Το πρώτο από την έγκριση του συντάγματος στις 23 Σεπτεμβρίου 1822 έως τις 3 Ιουνίου 1823, όταν ο Ιωάννης ΣΤ΄ την ανέστειλε κατά τη διάρκεια της εξέγερσης Βιλαφρανκάδακαι, παρά την υπόσχεσή του, δεν την επανέφερε ποτέ. Η δεύτερη ήταν ανάμεσα στις 10 Σεπτεμβρίου 1836, όταν ξέσπασε η Επανάσταση του Σεπτεμβρίου, και τις 20 Μαρτίου 1838, όταν εγκρίθηκε ένα νέο σύνταγμα.[4]
Όταν η είδηση για το νέο σύνταγμα έφτασε στη Βραζιλία, οδήγησε στη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας της χώρας.[7]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «A Monarquia Constitucional (1820-1910)». parlamento.pt. Assembleia da República. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2019.
- ↑ Manuel Amaral no Portal da História. «A CONSTITUIÇÃO DE 1822 (inclui texto original)». Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2019.
- ↑ «A Carta Constitucional de 1822». arqnet.pt. O Portal da Historia. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2019.
- ↑ 4,0 4,1 Currito, Eduardo. «PORTU$UESE CONSTITUTIONS AND EUROPE%N CONSTITUTION». academia.edu. academia.edu. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2019.
- ↑ Angel, Rivero. «The Revolution of 1820 and the Advent of Liberalism in Portugal». protectors.cchs.csic.es. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2019.
- ↑ Campos Matos, Sergio. «Tradition and Modernity in Portuguese Liberal Political Culture – on the Topic of the Const» (PDF). brown.edu. Brown University. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2019.
- ↑ Fuller, Catherine. «'Primeiro e mais antigo Constitucional da Europa': Bentham's contact with Portuguese liberals 1820-23» (PDF). discovery.ucl.ac.uk. University College London. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2019.