Πολιορκία του Τσερνίχιβ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η πολιορκία του Τσερνίχιβ ήταν μια στρατιωτική εμπλοκή στην πόλη Τσερνίχιβ, στην ομώνυμη περιφέρεια στα βόρεια της Ουκρανίας. Η πολιορκία της πόλης στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ως μέρος της επίθεσης στη βορειοανατολική Ουκρανία, κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία το 2022. Στις 4 Απριλίου 2022, οι ουκρανικές αρχές δήλωσαν ότι τα ρωσικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την περιφέρεια Τσέρνιχιβ.[1]

Αρχική μάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 24 Φεβρουαρίου 2022, στις 03:27 ώρα Ελλάδας, ένας λοχαγός και ένας δεκανέας από τη ρωσική 11η Ταξιαρχία Αεροπορικής Εφόδου των Φρουρών παραδόθηκαν σε στοιχεία των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας (ZSU) κοντά στο Τσερνίχιβ, σύμφωνα με ουκρανικά μέσα.[2] Την ίδια μέρα, η Ουκρανία ισχυρίστηκε ότι μια διμοιρία αναγνώρισης της ρωσικής 74ης Ταξιαρχίας Μηχανοκίνητων Τυφεκιοφόρων παραδόθηκε στον ουκρανικό στρατό.[3]

Πέντε ώρες αργότερα, ο ουκρανικός στρατός απέκρουσε μια ρωσική επίθεση στο Τσέρνιχιβ και κατέσχεσε ρωσικό εξοπλισμό και έγγραφα.[4] Σύμφωνα με το βρετανικό υπουργείο Άμυνας, οι ρωσικές δυνάμεις δεν κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη και αντ' αυτού επέλεξαν να παρακάμψουν την πόλη ακολουθώντας μια εναλλακτική διαδρομή προς το Κίεβο.[5][6] Ουκρανοί αξιωματούχοι ανέφεραν ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατευθύνονταν προς τις κοντινές πόλεις Σέντνιφ και Σεμένιφκα.[7]

Πολιορκία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολυκατοικία στο Τσέρνιχιβ μετά τον βομβαρδισμό της στις 3 Μαρτίου.
Συντρίμια ρωσικού αεροσκάφους που κατερρίφθη στις 5 Μαρτίου.
Ουκρανοί πυροσβέστες επιχειρούν να σβήσουν φωτιά σε δεξαμενές ντήζελ που χτυπήθηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις.

Φεβρουάριος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 25 Φεβρουαρίου 2022, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν περικυκλώσει το Τσερνίχιβ και πολιορκούσαν την πόλη.[8] Την επόμενη μέρα, οι ουκρανικές δυνάμεις ισχυρίστηκαν την νίκη τους ενάντια σε μια ρωσική στρατιωτική μονάδα που προσπάθησε να καταλάβει την πόλη. Αρκετά ρωσικά τανκς φέρεται να κατασχέθηκαν από τις ουκρανικές δυνάμεις, ενώ η Ρωσία προσωρινά εγκατέλειψε την προσπάθεια να καταλάβει την πόλη.[9] Η ουκρανική κυβέρνηση υποστήριξε ότι ρωσικοί εκτοξευτές πολλαπλών ρουκετών BM-21 Grad (MRL) έπληξαν νοσοκομεία και νηπιαγωγεία στο Τσερνιχίβ, αν και αυτός ο ισχυρισμός δεν επαληθεύτηκε από ανεξάρτητη πλευρά, αν και υποστηρίχθηκε και από διεθνείς φορείς.[10][11] Εκείνη την ημέρα, ένα αρχείο που φυλαγόταν στις εγκαταστάσεις της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας στη πόλη βομβαρδίστηκε από τις ρωσικές δυνάμεις.[12][13]

Στις 27 Φεβρουαρίου, Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος του κέντρου της πόλης του Τσερνίχιβ με πυραύλους και ισοπέδωσαν τον κινηματογράφο Στσορς.[14] Οι ρωσικές δυνάμεις ισχυρίστηκαν αργότερα ότι είχαν περικυκλώσει πλήρως την πόλη.[15] Ουκρανικές πηγές υποστήριξαν επίσης ότι η Ουκρανία κατέστρεψε 56 ρωσικά φορτηγά που μετέφεραν καύσιμα.[16]

Στις 28 Φεβρουαρίου, το χωριό Κίνκα δέχθηκε επίθεση.

Μάρτιος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την 1η Μαρτίου, Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Λευκορωσία άρχισε να συμμετέχει πιο ενεργά στην ρωσική εισβολή και έστελνε μια συστάδα από στρατιωτικά οχήματα από τη Χρόντνα της Λευκορωσίας προς το Τσέρνιχιβ. Αμερικανοί αξιωματούχοι διαφώνησαν με αυτόν τον ισχυρισμό, δηλώνοντας ότι δεν είχαν «καμία ένδειξη» ότι η Λευκορωσία είχε εισβάλει.[17] Ο Βιάτσεσλαβ Τσάους, κυβερνήτης της περιφέρειας Τσέρνιχιβ, δήλωσε ότι κάθε σημείο εισόδου προς την πόλη ήταν εξαιρετικά επικίνδυνο λόγω των ναρκών. Γενικότερα, νάρκες ρίχθηκαν σε αρκετά τμήματα της περιφέρειας Τσέρνιχιβ.[18]

Στις 2 Μαρτίου, ο δήμαρχος του Τσέρνιχιβ, Βλαντισλάβ Ατροσένκο, προειδοποίησε για το ενδεχόμενο πολέμου μέσα στην πόλη.[19] Την ίδια μέρα, σύμφωνα με τον υπεύθυνο υγείας της πόλης, Σέρχι Πιβοβάρ, δύο πύραυλοι χτύπησαν νοσοκομείο.[20] Στις 3 Μαρτίου ρωσική αεροπορική επιδρομή χτύπησε κατοικίες, δύο σχολεία και στοίχισε τη ζωή σε περίπου 47 άτομα.[21]

Στις 5 Μαρτίου, στα περίχωρα του Τσέρνιχιβ, στο χωριό Μασάνι, οι Ουκρανοί κατέρριψαν ένα ρωσικό αεροσκάφος συλλαμβάνοντας τους πιλότους τους.[22] Στις 6 Μαρτίου 141 οικισμοί της περιοχής έμειναν χωρίς ρεύμα. Οι επιθέσεις συνεχίστηκαν καθώς η Ρωσική Πολεμική Αεροπορία έριξε βαριές βόμβες σε εγκαταστάσεις που προορίζονταν για την οχύρωση κατοικιών.[23] Τα φορτηγά με ανθρωπιστική βοήθεια για λόγους ασφαλείας ξεφόρτωναν επιτόπου.[24]

Στις 10 Μαρτίου, ο δήμαρχος Ατροσένκο δήλωσε ότι οι ρωσικές δυνάμεις περικύκλωσαν το Τσέρνιχιβ, προσθέτοντας ότι η πόλη ήταν εντελώς απομονωμένη και ότι η κρίσιμη υποδομή για τους 300.000 κατοίκους της αχρηστευόταν γρήγορα λόγω επανειλημμένων βομβαρδισμών.[25] Το στάδιο Τσέρνιχιβ Αρένα υπέστη ζημιές από ρωσικό βομβαρδισμό.[26]

Στις 11 Μαρτίου, το στάδιο του Τσερνίχιβ και μια βιβλιοθήκη υπέστησαν σοβαρές ζημιές έπειτα από ρωσική επιδρομή.[27] Την επομένη βομβαρδίστηκε ένα ξενοδοχείο.[28] Αργότερα οι ουκρανικές δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι κατέστρεψαν μια ρωσική μονάδα πυραύλων που βομβάρδιζε τη πόλη, με ορισμένους Ρώσους να παραδίδονται στους Ουκρανούς.[29]

Στις 13 Μαρτίου, μια ρωσική αεροπορική επιδρομή έπληξε ένα κοιτώνα, σκοτώνοντας 5 άτομα σύμφωνα με τις Κρατικές Υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης.[30] Αργότερα οι ουκρανικές δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι κατέρριψαν ένα ρωσικό μαχητικό ενώ βομβάρδιζε το Τσερνίχιβ. [31] Στις 14 Μαρτίου, ο Τσάους υποστήριξε ότι οι Ρώσοι κατέστρεψαν το κτίριο του πανεπιστημίου της πόλης.[32] Το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Ουκρανίας δήλωσε ότι δέκα άμαχοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του βομβαρδισμού της πόλης. [33]

Στις 25 Μαρτίου, οι ουκρανικές αρχές είπαν ότι οι ρωσικές δυνάμεις είχαν αποκλείσει το Τσέρνιχιβ από το βορρά καταστρέφοντας μια γέφυρα που διέσχιζε τον Ντέσνα[34] ενώ οι προσπάθειες για πλήρη περικύκλωση της πόλης παρέμειναν ανεπιτυχείς.[35] Στις 30 Μαρτίου 2022 βομβαρδίστηκε η επιστημονική βιβλιοθήκη Κορολένκο μαζί με μια αγορά.[36] Οι Ρώσοι έριξαν ένα πύραυλο στο αθλητικό συγκρότημα Χιμίκ, ο οποίος δεν έπιασε τον στόχο του, ανοίγοντας μια τρύπα βάθους 10 μέτρων σε ένα από τους χώρους του συγκροτήματος, προκαλώντας έτσι σημαντικές ζημιές στο κτίριο.{{

Ρωσική αποχώρηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 31 Μαρτίου, ο ουκρανικός στρατός ανακατέλαβε τον αυτοκινητόδρομο Μ01, ο οποίος συνδέει το Κίεβο και το Τσέρνιχιβ, λήγοντας έτσι την πολιορκία.[37] Ο δήμαρχος της πόλης ανέφερε ότι αυτή ήταν η πρώτη νύχτα από την εισβολή όπου δεν αναφέρθηκαν βομβαρδισμοί.[38]

Την 1η Απριλίου, η Ουκρανία ισχυρίστηκε ότι οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν να αποσύρονται από την περιφέρεια Τσερνίχιβ.[39]

Στις 3 Απριλίου, ο Ουκρανικός Στρατός ανακατέλαβε τα χωριά Κολίτσιβκα, Γιάχιντνε και Ιβανίφκα, αλλά και δύο άλλα χωριά την προηγούμενη ημέρα.[40] Πάντως, είναι γνωστό ότι οι Ρώσοι άφησαν πίσω τους πολλές νάρκες στην περιφέρεια Τσέρνιχιβ.[41] Στις 5 Απριλίου, η Ρωσία ολοκλήρωσε την αποχώρησή της από την Περιφέρεια Τσερνίχιβ, τερματίζοντας οριστικά τις μάχες στην περιοχή. [42]

Επακόλουθα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 2 Μαρτίου, η αγγλόφωνη εφημερίδα Kyiv Independent έκανε λόγο για ένα ηχητικό μήνυμα από μια γυναίκα από το Αλέισκ της Ρωσίας, αναφέροντας ότι σκοτώθηκαν 132 από τα 150 μέλη μιας ταξιαρχίας με έδρα το Αλέισκ σε μάχες κοντά στο Τσέρνιχιβ.[43][44]

Στις 3 Μαρτίου, 47 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 18 τραυματίστηκαν σε ρωσικούς βομβαρδισμούς που έπληξαν κατοικημένες περιοχές και πολλά σχολεία.[45]

Η περιφερειακή εισαγγελία του Τσερνίχιβ δήλωσε ότι τουλάχιστον 123 Ουκρανοί στρατιώτες, 100 πολίτες και πέντε αστυνομικοί, είχαν σκοτωθεί έως τις 15 Μαρτίου, κατά τις ουκρανικές πηγές.[46]

Στις 16 Μαρτίου, Ουκρανοί και Αμερικανοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι ρωσικές δυνάμεις επιτέθηκαν και σκότωσαν 10 άτομα που περίμεναν για να προμηθευτούν ψωμί σε μια ουρά.[47][48] Ο κυβερνήτης της περιφέρειας Τσέρνιχιβ Βιάτσελσαβ Τσάους δήλωσε ότι 53 άτομα σκοτώθηκαν στις μάχες στις 16 Μαρτίου.[49]

Μέχρι το τέλος της μάχης, πάνω από τους μισούς κατοίκους της πόλης την εγκατέλειψαν. Αρχικές εκτιμήσεις κάνουν λόγο για την απώλεια 350 με 400 αμάχων κατά την διάρκεια των μαχών, σύμφωνα με τις δημοτικές αρχές της πόλης. Οι εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις ισχυρίστηκαν τους ίδιους αριθμούς, αλλά το ποσοστό ρώσων και ουκρανών στρατιωτών σε αυτό είναι μεγαλύτερο. Οι κάτοικοι της Λουκασίβκας κοντά στο Τσέρνιχιβ ανέφεραν ότι οι Ρώσοι κατέσχεσαν ηλεκτρικές συσκευές, σπιτικά αντικείμενα, ενώ βασάνισαν και εκτέλεσαν ανθρώπους χωρίς δίκη.[50]

Παρά την πλήρη απόσυρσή τους από την περιοχή στα τέλη Μαρτίου, οι Ρώσοι συνέχισαν κάποιους σποραδικούς βομβαρδισμούς στην περιοχή τον Απρίλιο και τον Μάιο. Στις 17 Μαίου ρωσική πυραυλική επίθεση στην περιοχή Ντέσνα του Τσέρνιχιβ στοίχισε τη ζωή σε 8 άτομα και τραυμάτισε άλλα 12.[51]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Chernihiv picks up the pieces after Russian assault and blockade». Financial Times. 2022-04-13. https://www.ft.com/content/1786957f-4872-41df-9f30-5d718ef0a0ef. Ανακτήθηκε στις 2022-09-23. 
  2. «ЗСУ "підсмажили" техніку окупантів під Черніговом» [The Armed Forces of Ukraine "roasted" the equipment of the occupiers near Chernihiv]. Gazeta.ua (στα Ουκρανικά). Hazeta po-ukrayinsʹky (Newspaper in Ukrainian). 25 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2022. У полон Збройних сил України здалися гвардії капітан Міхоєв і єфрейтор Касаткін. [Captain Mikhoyev and Corporal Kasatkin surrendered to the Armed Forces of Ukraine.] 
  3. Courtney-Guy, Sam (24 Φεβρουαρίου 2022). «Russian platoon 'surrenders saying they didn't think they had been sent to kill'». Metro (στα Αγγλικά). Photograph by Agence-France Presse (AFP). DMG Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2022. 
  4. «Live: Μάχες μεταξύ Ρώσων και Ουκρανών στο Κίεβο». HuffPost Greece. 25 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  5. Channon, Max (25 Φεβρουαρίου 2022). «Ukraine 'halts Russian advance' on city, reports UK MoD». Wales Online (στα Αγγλικά). Media Wales. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2022. 
  6. Heffer, Greg (25 Φεβρουαρίου 2022). «Ukraine crisis: Russia has failed to take any of its major objectives, lost 450 personnel and made 'limited progress', Ministry of Defence says» (στα Αγγλικά). United Kingdom: Sky News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2022. In a further update, the MoD said that Russian forces had opened up a new route of advance towards Ukrainian capital Kyiv, having failed to capture Chernihiv, a city 150km to the north west. 
  7. Ataman, Joseph· Knight, Camille (25 Φεβρουαρίου 2022). «Putin wants to "take Ukraine off the map of nations," French foreign minister says» (στα Αγγλικά). Paris: CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022. 
  8. Santora, Marc (2022-03-10). «Russian forces are laying siege to the northern Ukraine city of Chernihiv, the mayor says.» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/03/10/world/europe/chernihiv-russia-troops.html. Ανακτήθηκε στις 2022-09-23. 
  9. «Institute for the Study of War». Institute for the Study of War (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  10. «Cluster munitions kill child and two other civilians in Ukrainian Nursery». Amnesty International (στα Αγγλικά). 27 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  11. «Russian army uses Grad missile launchers hitting hospitals, kindergartens, residential buildings in Chernihiv – State Emergency Service» (στα Αγγλικά). Government of Ukraine. 26 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2022. 
  12. Suspіlne. «В здание СБУ в Чернигове попали 2 снаряда: произошел пожар» (στα uk). Channel 24. https://24tv.ua/ru/zdanie-sbu-chernigove-popali-2-snarjada-proizoshel-pozhar_n1879042. 
  13. «'Putin destroyed evidence of Nazi crimes': Meduza talks to historian Gregory Aimaro-Parmut about the destruction of Chernihiv's SBU archive» (στα αγγλικά). Meduza. 6 April 2022. https://meduza.io/en/feature/2022/04/07/putin-destroyed-evidence-of-nazi-crimes. 
  14. «Damaged cultural sites in Ukraine verified by UNESCO | UNESCO». www.unesco.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  15. Santora, Marc (2022-03-10). «Russian forces are laying siege to the northern Ukraine city of Chernihiv, the mayor says.» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/03/10/world/europe/chernihiv-russia-troops.html. Ανακτήθηκε στις 2022-09-23. 
  16. desk, The Kyiv Independent news (26 Φεβρουαρίου 2022). «Ukrainian military blows up 56 Russian tank fuels in the Chernihiv region, depriving units of combat capability». The Kyiv Independent (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022. 
  17. Gijs, Camille (1 March 2022). «US sees 'no indication' to back Ukrainian claim Belarus has joined Russia's invasion». Politico (Axel Springer SE). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 March 2022. https://ghostarchive.org/archive/20220301/https://www.politico.eu/article/belarus-russia-war-ukraine/amp/. Ανακτήθηκε στις 1 March 2022. 
  18. «Background Briefing on Landmine Use in Ukraine». Human Rights Watch (στα Αγγλικά). 15 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  19. «Institute for the Study of War». Institute for the Study of War (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  20. «Sorting fact, disinformation amid Russian war on Ukraine». Photograph by Efrem Lukatsky (AP Photo). ABC News. 3 Μαρτίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2022. 
  21. «Τουλάχιστον 22 άμαχοι νεκροί από ρωσικές αεροπορικές επιδρομές στο Τσερνίχιβ». ΤΑ ΝΕΑ. 3 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  22. «На околицях Чернігова військові збили російський штурмовик. Обох пілотів знайшли». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Μαρτίου 2022. 
  23. «Росія скидає на будинки в Чернігові бомби, призначені для фортифікаційних споруд». РБК-Украина (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  24. «Що відбувається в Чернігові зараз. Ситуація в місті 6 березня: онлайн». РБК-Украина (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  25. Santora, Marc (10 March 2022). «Ukraine Live Updates: Russian Forces Encircle Some Cities as Diplomacy Falters». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 March 2022. https://web.archive.org/web/20220313052912/https://www.nytimes.com/live/2022/03/10/world/ukraine-russia-war?smid=tw-nytimesworld&smtyp=cur#chernihiv-russia-troops. Ανακτήθηκε στις 11 March 2022. 
  26. «Devastating images show how football stadium in Ukraine has been destroyed as FC Desna condemns Russian bombings | Goal.com». www.goal.com. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2022. 
  27. Eoin McSweeney· Celine Alkhaldi (11 Μαρτίου 2022). «Soccer stadium and library in Ukrainian city of Chernihiv hit in airstrike». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2022. 
  28. «Russian troops close on Kyiv as Ukrainian President Volodymyr Zelenskyy calls for humanitarian ceasefire to be upheld». ABC News. 12 Μαρτίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2022. 
  29. Valentina Romanenko (12 Μαρτίου 2022). «"Північні котики" знищили ракетний підрозділ росіян, який обстрілював Чернігів». Ukrayinska Pravda (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2022. 
  30. Bahtiyar Abdülkerimov (16 March 2022). «5 civilians, including 3 children, killed in dormitory bombing: Ukraine». Anadolu Agency. https://www.aa.com.tr/en/russia-ukraine-war/5-civilians-including-3-children-killed-in-dormitory-bombing-ukraine/2537667. Ανακτήθηκε στις 16 March 2022. 
  31. Valentina Romanenko (13 Μαρτίου 2022). «При авіаційному нальоті на Чернігів збили російський винищувач». Ukrayinska Pravda (στα Ουκρανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2022. 
  32. Olena Roshchina (14 Μαρτίου 2022). «Chernihiv Polytechnic destroyed by an airstrike, Nizhyn shelled by Uragan MLRSs». Ukrayinska Pravda. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2022. 
  33. Anastasiya Kalatur (15 Μαρτίου 2022). «10 people killed in Chernihiv shelling». Ukrayinska Pravda. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022. 
  34. «Russian forces cut off Ukraine's Chernihiv city, mayor says». https://www.reuters.com/world/ukrainian-city-chernihiv-cut-off-by-russian-forces-regional-governor-2022-03-25/. Ανακτήθηκε στις 26 March 2022. 
  35. «Russian Offensive Campaign Assessment, March 25». Institute for Understanding War. 
  36. «Russian Forces Attack Areas Around Kyiv Moments After Pledging To Scale Back Military Operations». https://www.outlookindia.com/ (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2022.  Εξωτερικός σύνδεσμος στο |website= (βοήθεια)
  37. David Axe (31 Μαρτίου 2022). «Ukraine's Best Tank Brigade Has Won The Battle For Chernihiv». Forbes. 
  38. «First quiet night in Chernihiv since February - mayor». 
  39. Reuters (2022-04-01). «Russian forces withdrawing from northern Ukrainian region - governor» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/world/russian-forces-withdrawing-northern-ukrainian-region-governor-2022-04-01/. Ανακτήθηκε στις 2022-09-24. 
  40. «n Chernihiv region, three more villages liberated from Russian invaders» (στα Αγγλικά). 4 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2022. 
  41. News, A. B. C. «Russia fully withdraws from Kyiv region, Ukrainians get drone training in US: Pentagon update Day 42». ABC News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2022. 
  42. «Ukraine: Russian forces reportedly complete withdrawal from Kyiv and Chernihiv regions, continue withdrawal from Sumy Region as of April 5 /update 60». Ukraine: Russian forces reportedly complete withdrawal from Kyiv and Chernihiv regions, continue withdrawal from Sumy Region as of April 5 /update 60 | Crisis24 (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2022. 
  43. Ponomarenko, Illia (2 March 2022). «EXCLUSIVE: Voice message reveals Russian military unit's catastrophic losses in Ukraine». 2 March 2022 (Kyiv Independent). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 March 2022. https://web.archive.org/web/20220302164900/https://kyivindependent.com/national/exclusive-voice-message-reveals-russian-military-units-catastrophic-losses-in-ukraine. Ανακτήθηκε στις 2 March 2022. 
  44. Cecil, Nicholas; Bond, David (2 March 2022). «Russian families 'mourn death of nearly 150 from a tank brigade» (στα αγγλικά). Evening Standard. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 March 2022. https://web.archive.org/web/20220302181206/https://www.standard.co.uk/news/uk/russian-families-mourn-death-soldiers-tank-brigade-invasion-plan-falls-days-behind-b985481.html. Ανακτήθηκε στις 3 March 2022. 
  45. «33 Killed, 18 Injured In Russian Strikes In Ukraine's Chernihiv City». Agence-France Presse (AFP). Kyiv: NDTV. 4 March 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 March 2022. https://web.archive.org/web/20220305084007/https://www.ndtv.com/world-news/russia-ukraine-crisis-33-killed-18-injured-in-russian-strikes-in-ukraines-chernihiv-city-2802547. Ανακτήθηκε στις 4 March 2022. 
  46. «Щонайменше 123 військових та 100 цивільних загинули на Чернігівщині з початку вторгнення РФ». Suspilne. 15 March 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-03-23. https://web.archive.org/web/20220323161046/https://suspilne.media/217869-sonajmense123-vijskovih-ta-100-civilnih-zaginuli-na-cernigivsini-z-pocatku-vtorgnenna-rf/. Ανακτήθηκε στις 16 March 2022. 
  47. «Zelensky says evacuation corridors didn't work Wednesday» (στα Αγγλικά). CNN. 16 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2022. 
  48. Tucker Reals (16 Μαρτίου 2022). «U.S. embassy says Russian troops "shot and killed 10 people standing in line for bread" in northeast Ukraine». CBS News. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022. 
  49. «Losses mount in Ukrainian city of Chernihiv, regional governor says». Reuters. 17 March 2022. https://www.reuters.com/world/europe/losses-mount-ukrainian-city-chernihiv-regional-governor-says-2022-03-17/. Ανακτήθηκε στις 17 March 2022. 
  50. Bearak; O'Grady, Max; Siobhán (April 5, 2022). «In shattered Chernihiv, Russian siege leaves a city asking, 'Why?'». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/world/2022/04/05/chernihiv-scene-death-destruction/. Ανακτήθηκε στις April 10, 2022. 
  51. Reuters (2022-05-17). «Russian air strike kills eight in northern Ukraine, emergency service says» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/world/europe/russian-air-strike-kills-eight-northern-ukraine-emergency-service-2022-05-17/. Ανακτήθηκε στις 2022-09-24.