Πολιορκία του Τομπρούκ
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
| Η Πολιορκία του Τομπρούκ | |||
|---|---|---|---|
| Μέρος της Εκστρατείας Δυτικής Ερήμου του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου | |||
 Τάνκ τύπου Ματίλντα στο Τομπρούκ, Σεπτέμβριος του 1941 | |||
| Χρονολογία | 14 Απριλίου - 27 Νοεμβρίου 1941 | ||
| Τόπος | Κυρηναϊκή, Λιβύη | ||
| Έκβαση | Συμμαχική Νίκη | ||
| Αντιμαχόμενοι | |||
| Ηγετικά πρόσωπα | |||
| Δυνάμεις | |||
| |||
| Απολογισμός | |||
| |||
.svg){kind=small}
_crowned.svg){kind=small}
Η Πολιορκία του Τομπρούκ ήταν η συνέχεια της προσπάθειας των δυνάμεων του Άξονα για την κατάληψη του στρατηγικής σημασίας λιμανιού του Τομπρούκ. Μετά την Επιχείρηση ηλιοτρόπιο ο στρατηγός Ρόμελ κατάλαβε πως η κατάληψη του θα ήταν πολύ πιο δύσκολη. Έτσι προχώρησε σε οργανωμένη πολιορκία. Κατά τη διάρκεια αυτής, οι συμμαχικές δυνάμεις έκαναν τρεις απόπειρες για να σπάσουν τον κλοιό, εκ των οποίων οι δύο ήταν αποτυχημένες. Ωστόσο, η τρίτη στέφθηκε με επιτυχία, απωθώντας τα Άφρικα Κορπς αρκετά χιλιόμετρα μακριά και λύνοντας την πολιορκία.
Υπόβαθρo
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Σεπτέμβριο του 1940 οι Ιταλοί εισέβαλλαν στην τότε Βρετανική Αίγυπτο και κατάφεραν να φτάσουν μέχρι την Μέρσα Ματρούχ. Σύντομα όμως οι Βρετανοί εξαπέλυσαν την Επιχείρηση Πυξίδα και αφού ανέκτησαν τα εδάφη τους προχώρησαν στην Λιβύη καταλαμβάνοντας το Τομπρούκ ενώ οι Βρετανοί συνέχισαν στην Βεγγάζη φτάνοντας μέχρι τα σύνορα της Κυρηναϊκής με την Τριπολίτιδα. Οι Ιταλοί, με την βοήθεια των Γερμανών, υπό την Επιχείρηση Ηλιοτρόπιο ξεκίνησαν στις 24 Μαρτίου από την Μέρσα Μπρέγκα και κατέλαβαν σημαντικές πόλεις όμως η Αζνταμπίγια και η Μσους φτάνοντας στην Βεγγάζη στις 3 Απριλίου.[1]
Η Βεγγάζη, που βρίσκεται σε γεωστρατηγική θέση στα βορειοδυτικά της Κυρηναϊκής στον κόλπο της Σύρτης αποτέλεσε σημείο στάσης ώστε τα Ιταλογερμανικά στρατεύματα να ανεφοδιαστούν και να ξεκουραστούν. Παράλληλα η επιχείρηση Μαρίτα ή Εισβολή στην Ελλάδα επίσης τέθηκε σε εφαρμογή σε μία προσπάθεια των Γερμανών να αναγκάσουν τους Βρετανούς να ανοίξουν ένα δεύτερο μέτωπο μάχης στην Μεσόγειο. Μετά από την σύντομη στάση, ο Ρόμελ αποφάσισε να χωρίσει τον στρατό του σε δύο μέρη, το πρώτο θα κυνηγούσε τους Συμμάχους κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου ενώ το Δεύτερο θα έκοβε δρόμο περνώντας μέσα από την έρημο, κάνοντας την εμφάνιση του έξω από το Τομπρούκ.[2]
Στις 7 Απριλίου Η 9η Αυστραλιανή Μεραρχία και η 2η Βρετανική Ομάδα Υποστήριξης, βλέποντας την επικείμενη επίθεση στο Τομπρούκ οχύρωσαν τις γύρω περιοχές όπως την Ακρόμα περίπου 24 χιλιόμετρα δυτικά του Τομπρούκ ενώ μικρότερες ομάδες όπως η 20 Αυστραλιανή Ταξιαρχία είχαν ως σκοπό την άμυνα στο Ελ Αντέμ στα νότια της πόλης. Η επίθεση συνεχίστηκε και οι Ιταλοί έδωσαν σημαντικές μάχες όπως η Μάχη στο Μεχίλι κοντά στην έρημο της Σαχάρας καταφέρνοντας να πιάσουν 2.700-3.000 αιχμαλώτους καθώς και τον υποστράτηγο των στρατευμάτων Γκάμπιερ Πάρι στις 8 Απριλίου. Τα Γερμανοϊταλικά στρατεύματα από τα βόρεια κατέλαβαν την Δάρνη.[3][4]
Προετοιμασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Τομπρούκ, βρίσκεται σχεδόν στην μέση του δρόμου Βεγγάζης-Αλεξάνδρειας ο οποίος είναι σχεδόν ολοκληρωτικά έρημος, κάνοντας το λιμάνι της πόλης μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας καθώς αν οι δυνάμεις του Άξονα το καταλάμβαναν ξανά θα είχαν ένα σημείο ανεφοδιασμού εκτός από την Τρίπολη της Λιβύης, η οποία είναι αρκετά μακριά. Έτσι ακολουθώντας την κατάληψη της Βεγγάζης στην Επιχείρηση Σόνενμπλουμ(Ηλιοτρόπιο) οι Γερμανοί έπρεπε να συνεχίσουν στο Τομπρούκ αν ήθελαν να έχουν ένα λειτουργικό λιμάνι ποιο κοντά στο μέτωπο καθώς το λιμάνι της Βεγγάζης είχε καταστραφεί από τους Συμμάχους πριν την αναχώρηση τους από την δυτική Κυρηναϊκή.[5]
Οι Σύμμαχοι άρχισαν τις προετοιμασίες για την επικείμενη επίθεση στο Τομπρούκ από τον Μάρτιο βλέποντας την αστραπιαία ταχύτητα επίθεσης των Άφρικα Κορπς μέσω της Κυρηναϊκής. Οι νέες γραμμές άμυνας χτίστηκαν πάνω στα ήδη χτισμένα Ιταλικά οχυρά τα οποία περιέβαλλαν το Τομπρούκ 13-14 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη με μία περίμετρο 48 χιλιομέτρων γύρω από το λιμάνι ενώ χτίστηκε και μία δεύτερη γραμμή άμυνας 3,2 χιλιόμετρα πίσω από την αρχική. Την άμυνα της πόλης ανέλαβαν δύο τάγματα από τη 24η Αυστραλιανή Ταξιαρχία και τη 18η Αυστραλιανή Ταξιαρχία. Έξω από την περίμετρο αλλά σε κοντινή απόσταση βρίσκονταν η 20η και η 26η Αυστραλιανή Ταξιαρχία μέχρι της 9 Απριλίου. Η Αντιαεροπορικές επιχειρήσεις ανατέθηκαν στο 4ο Βρετανικό Αντιαεροπορικό Σύνταγμα του οποίου τα περισσότερα αντιαεροπορικά όπλα ήταν τοποθετημένα γύρω από το λιμάνι του Τομπρούκ. Συνολικά, στην πόλη και στην περιφέρεια αυτής αμυνόταν, η 20η, η 24η και η 26η Αυστραλιανή Ταξιαρχία(Όλες από την 9η Αυστραλιανή Μεραρχία), η 18 Αυστραλιανή Ταξιαρχία της 7ης Αυστραλιανής Μεραρχίας, 4 Συντάγματα Βρετανικού Πυροβολικού και η 3η Ινδική Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία ενώ τον Αύγουστο ήρθαν Πολωνικά και Τσεχοσλοβακικά στρατεύματα. Στην πόλη σύντομα μαζεύτηκαν και άλλα στρατεύματα τα οποία υποχωρούσαν καθώς και πρόσφυγες πολέμου. Έτσι, με αυτό και το γεγονός πως κάθε τάγμα έπρεπε να κρατήσει ένα αρκετά μεγάλο μέτωπο (περίπου 8 χιλιομέτρων) ο Μόρσχεντ είχε τεθεί αρχηγός σε μία αρκετά δύσκολη στιγμή της Εκστρατείας της Βόρειας Αφρικής.[6]
Πολιορκία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Περικύκλωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μέχρι της 8 Απριλίου τα Γερμανοϊταλικά στρατεύματα που είχαν κόψει δρόμο από την έρημο διαχωρίστηκαν σε τρεις ομάδες καθώς σκόπευαν να περικυκλώσουν το Τομπρούκ από τα δύση και ανατολή. Η μία ομάδα όμως ξέμεινε από νερό και καύσιμα στο Μπιρ Τενζεντέρ αναγκάζοντας τον διοικητή ολόκληρου του στρατιωτικού σώματος, Χάινριχ φον Πρίτβιτς ουντ Γκάφρον να πορευτεί μόνος του μπροστά με λίγα στρατεύματα ώστε να φτάσει έγκαιρα στην ανατολική πλευρά του Τομπρούκ και να αποκόψει τυχόν στρατιώτες που προσπαθούσαν να ξεφύγουν. Η βιασύνη της εκτέλεσης της περικύκλωσης όμως είχε ως αποτέλεσμα την διαφορετική κατάληξη των στρατευμάτων καθώς το στράτευμα του Πρίτβιτς κατέληξε νότια της πόλης με τον ίδιο τον Πρίτβιτς νεκρό, η 5η Γερμανική Ελαφρά Μεραρχία (ή όπως ονομάστηκε 21η Μεραρχία Panzer) που το σημείο που έπρεπε να σταματήσει ήταν στα νοτιοδυτικά της πόλης, κατέληξε στην ανατολή, και η Ιταλική 27η Μεραρχία Πεζικού ''Μπρέσια'' κατέληξε στην δύση. Άλλες δυνάμεις του Άξονα συνέχισαν την προέλαση ανατολικά της πόλης στην Μπάρντια.[7]
Ελ Αντέμ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στις 11 Απριλίου ξεκίνησαν οι πρώτες μάχες όταν το 5ο Σύνταγμα Panzer να επιτέθηκε στις άμυνες της 20ης Αυστραλιανής Ταξιαρχίας χωρίς όμως επιτυχία. Το σύνταγμα έχοντας δεχθεί επίθεση και από την Βασιλική Αεροπορία(RAF), επιτέθηκε στην περιοχή που αμυνόταν το 2/17 Αυστραλιανό Τάγμα Πεζικού το βράδυ της 13ης Απριλίου, σε μία προσπάθεια να απωθήσουν τους Αυστραλούς που ήταν οχυρωμένοι σε αντιαρματικές τάφρους δυτικά του δρόμου κοντά στο Ελ Αντέμ. Η επίθεση απέτυχε, όμως πριν το ξημέρωμα οι δυνάμεις του Άξονα έκαναν ακόμη μία προσπάθεια καταφέρνοντας να διασφαλίσουν ένα μέρος της περιοχής μέχρι την ανατολή του ηλίου.[8]
Τα Γερμανικά Panzer όμως ήρθαν σε άμεση επαφή με το 1ο Σύνταγμα Βασιλικού Ιππικού-Πυροβολικού, αναγκάζοντας τα υποχωρήσουν, μόνο για να βρεθούν αντιμέτωπα με έτοιμα για μάχη Βρετανικά τανκς τα οποία κατέστρεψαν περίπου τον μισό αριθμό τεθωρακισμένων διώχνοντας τους Γερμανούς και τους Ιταλούς από την περιοχή. Το 5ο σύνταγμα Panzer μετακινήθηκε προς τα ανατολικά και έσκαψαν στην άμμο, φτιάχνοντας τάφρους μαζί με την ομάδα του Σβέριν (όπως είχε μετονομαστεί μετά τον θάνατο του Πρίτβιτς). Τις επόμενες ημέρες η Λούφτβαφε και η Ρέτζια Αεροναύτικα ξεκίνησαν τις αεροπορικές επιδρομές στο Τομπρούκ με στόχο να ελαφρύνουν την πολιορκία για τις επίγειες δυνάμεις.[9]
Ρας Ελ Μενταουάρ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μία ακόμη επιχείρηση των αρχικών σταδίων της πολιορκίας ήταν η προσπάθεια του Ρόμελ να σπάσει την αμυντική γραμμή από τα νοτιοδυτικά κοντά στο Ρας Ελ Μαουαντάρ με την Ιταλική 132η Τεθωρακισμένη Μεραρχία ''Αριέτε'' και το Ιταλικό 62ο Σύνταγμα Πεζικού από την Ιταλική 102η Μηχανοκίνητη Μεραρχία ''Τρέντο''. Το Αυστραλιανό 2/48ο Τάγμα όμως αντεπιτέθηκε και κατάφερε με επιτυχία να αιχμαλωτίσει 803 στρατιώτες, η 132η Ιταλική Τεθωρακισμένη Μεραρχία, παρά την πρώτη αποτυχία επιτέθηκε ξανά, σύντομα όμως υποχώρησε καθώς οι στρατιώτες στα τανκ αντιλήφθηκαν πως οι μονάδες πεζικού δεν είχαν ακολουθήσει. Ο Μόρσχεντ βλέποντας την αδυναμία του εχθρού κατά την υποχώρηση και κατά την αδυναμία των εχθρών σε εκείνη την περιοχή να σκάψουν τάφρους εξαιτίας του βραχώδους εδάφους ζήτησε από τους στρατιώτες του να εκμεταλλευτούν αυτό το ελάττωμα των ΓερμανοΪταλικών στρατευμάτων. Έτσι, στις 22 Απριλίου, ένας λόχος του 2/28 Τάγματος Πεζικού με λίγη υποστήριξη επιτέθηκε στο απόσπασμα ''Φαμπρίς'' νοτιοδυτικά από το Ρας Ελ Μενταουάρ και αιχμαλώτισε 370 εχθρούς. την επιτυχία αυτή ακολούθησε και ένας άλλος λόχος του 2/23 Αυστραλιανού Τάγματος Πεζικού του οποίου οι στρατιώτες μετακινήθηκαν προς τον δρόμο που οδηγεί στην Δάρνη και κατάφεραν να αιχμαλωτίσουν περίπου 100 στρατιώτες της 27ης Ιταλικής Μεραρχίας Πεζικού ''Μπρέσια'' δείχνοντας την ανωτερότητα των Συμμαχικών στρατευμάτων σε επιδρομές.[10]
Αεροπορία και Ναυτικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αεροπορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκτός του πολέμου στην ξηρά, η πολιορκία του Τομπρούκ χαρακτηρίστηκε και από τΙς αξιοσημείωτες επιχειρήσεις και από τις δύο μεριές όσον αφορά τον αέρα και την θάλασσα. Αν και η άμυνα στο Τομπρούκ κρατούσε σταθερά η αεροπορική άμυνα της πόλης ήταν περιορισμένη καθώς στο Τομπρούκ υπήρχαν λίγα παραπάνω από 10 αεροσκάφη τα οποία ήταν ελάχιστα μπροστά στα 150-200 αεροπλάνα τα οποία είχε στείλει η Ναζιστική Γερμανία μέσω της 10ης Αεροπορικής Δύναμης τον Φεβρουάριο του 1941. Έγιναν προσπάθειες για την άφιξη περισσότερων αεροπλάνων στην πόλη αλλά πολλά είχαν καταρρίφθηκαν ή είχαν τέθηκαν εκτός λειτουργείας, τα τελευταία 14 αεροσκάφη τύπου Hawker Hurricane ήταν τα μοναδικά που μπορούσαν να παρέχουν αεροπορική μαχητική άμυνα στην πόλη. Άλλα αεροσκάφη κατάφεραν να βομβαρδίσουν σημαντικά εχθρικά αεροδρόμια όπως στη Γαζάλα, στην Δάρνη και στην Μπενίνα της Βεγγάζης. Βομβαρδιστικά μεγάλου μήκους τύπου Μπρίστολ ΜπλέναΪμ από αεροδρόμια της Αιγύπτου κατάφεραν επίσης να χτυπήσουν τις Γερμανικές γραμμές έξω από Τομπρούκ αναγκάζοντας προσωρινά τα Γερμανοϊταλικά στρατεύματα να σταματήσουν την επίθεση.[11]
Η αεροπορία του Άξονα (κυρίως η Γερμανική) απάντησε με τις δύο πτέρυγες της Λούφτβαφε, η Γιαγκντγεσβάντερ 27 (Jagdgeschwader 27) και η Ζερστέρεργεσβάντερ 26 (Zerstörergeschwader 26) που έφτασαν σε αεροδρόμια κοντά στο Τομπρούκ στις 24 Απριλίου κάνοντας την κατάσταση εξαιρετικά δύσκολη για του λιγοστούς πιλότους που δρούσαν στο λιμάνι. Τους στρατιώτες του εδάφους βοήθησαν κυρίως οι μονάδες των Λέργκεσβάντερ 1, ΙΙΙ./Στούρτσκαμπφγεσβάντερ και ΙΙ./Στούρτσκαμπφγεσβάντερ με την πρώτη μονάδα να χρησιμοποιεί κυρίως μαχητικά όπως τα Μέσσερσμιτ αλλά και βομβαρδιστικά Γιούνκερς Γιού 87 και 88. Οι δύο τελευταίες μονάδες χρησιμοποιούσαν μόνο τα βομβαρδιστικά Γιούνκερς Γιού 87 ευρέως γνωστά και ως Στούκα. Η κατάσταση στην Αφρική χειροτέρευσε για τους Συμμάχους όταν τις επόμενες μέρες ακολουθώντας την άφιξη των δύο νέων πτερύγων χάθηκαν πολλοστά αεροσκάφη όπως στις 1 Μαΐου όταν η 274η μοίρα της RAF έχασε και τα έξι Hurricanes που έστειλε σε μία αποστολή καθώς βρέθηκαν στο μονοπάτι μερικών Μέσσερσμιτ 109 της πτέρυγας Γιαγκντγεσβάντερ 27.[12]
Από την 1 Μαΐου μέχρι τις 14 οι δύο πλευρές της αεροπορίας σταμάτησαν της εχθροπραξίες ώστε να γίνει ανεφοδιασμός και να ανεφοδιαστούν τα αεροπλάνα με πυρομαχικά, στην προσμέτρηση που έγινε και την διάρκεια της διακοπής οι Γερμανικές απώλειες ήταν λιγότερες από αυτές τον Συμμάχων ενώ η Ρέτζια Αεροναύτικα μέτρησε δύο καταριμμένα αεροπλάνα. Οι αεροπορικές μάχες όμως, εκτός πάνω από την στεριά ήταν έντονες και πάνω από τη θάλασσα ενώ σημαντικές επιτυχίες του Άξονα εναντίον του Βασιλικού Ναυτικού ήταν η βύθιση πολλών σκαφών τον Απρίλιο όπως των Ουρανία, Ντράκο, Μπανκούρα, και Τσάκλα ενώ το πλωτό νοσοκομείο HMS Καπάρα δέχθηκε σοβαρές ζημιές από εχθρικά αεροσκάφη στις 4 Μαΐου. Στις 25 Μαΐου το πετρελαιοφόρο Χέλκα βυθίστηκε από την Ιταλική μοίρα 239 Σκουαντρίλια η οποία επίσης βύθισε το μικρό σκάφος Ώκλαντ και το αντιτορπιλικό Γουότερχεν ενώ η μονάδα ΙΙΙ./ΣτΓ κατάφερε να βυθίσει το σκάφος Γκρίμπσμπι. Έτσι αφού πολλά μικρά πλοία βυθίστηκαν, η μεταφορά προμηθειών όπως καυσίμων, τροφής, πυρομαχικών και άλλων έγινε δουλειά των αντιτορπιλικών καθώς είχαν καλύτερα αντιαεροπορικά συστήματα τα οποία, εξαιτίας των περιορισμένων μαχητικών στο Τομπρούκ ήταν μία από τις μόνες λύσεις αντιμετώπισης εχθρικών αεροσκαφών στις αρχικές φάσεις της πολιορκίας.[13]
Ναυτικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η μάχη στην θάλασσα δεν ήταν τόσο έντονη όσο αυτή στον αέρα καθώς δεν υπήρχαν αρκετά σκάφη στην Βόρεια Αφρική τον Απρίλιο του 1941 για μία μεγάλης κλίμακας μάχη κοντά στις ακτές της παρόλα αυτά έγιναν πολλοστές αμυντικές αλλά και επιθετικές δράσεις μέσω θαλάσσης. μία από αυτές εκτέλεσε η ''Παράκτια Μοίρα'' που τον Ιανουάριου του 1941 αποτελούνταν από τα πλοία Τέρορ, Άφις, Γκνατ και Λέιντιμερντ και βοήθησε τους αμυνόμενους του Τομπρούκ, δεν κατάφερε όμως να μην δεχθεί απώλειες. Το Τέρορ βυθίστηκε λίγο πριν την έναρξη της πολιορκίας, το Λέιντιμπερντ που έφυγε για λίγο από την Βόρεια Αφρική για να πάρει μέρος στην Επιχείρηση Αποχή η οποία είχε ως σκοπό την κατάκτηση του Καστελόριζου από τους Βρετανούς, αφού επέστρεψε βυθίστηκε από βομβαρδιστικά στις 12 Μαΐου 1941 καθώς αμύνονταν στο Τομπρούκ. Το Άφις στου οποίου την ομάδα σύντομα εντάχθηκαν και τα Αυστραλιανά Αντιτορπιλικά Στιούαρτ, Βόγιατζερ και Βάμπαϊρ μαζί με κάποια από αυτά εκτέλεσε επιδρομές στις περιοχές των Μπόμπα και του Καμπούτ στις 11-12 Απριλίου. Τα Αυστραλιανά πλοία επίσης συνέφεραν στην μεταφορά εφοδίων στο Τομπρούκ ενώ αργότερα κάποια από αυτά μεταφέρθηκαν αλλού. Επιδρομές από την θάλασσα συνεχίστηκαν όλον τον Απρίλιο όπως ο βομβαρδισμός του Σολλούμ στις 14 Απριλίου από το Γκνατ, το Στιουάρτ και το Γκρίφιν, με το Γκνατ να υποστεί σοβαρές ζημιές, καταφέρνοντας όμως να φτάσει στην Μέρσα Ματρούχ ασφαλές, σημαντικός ήταν επίσης ο βομβαρδισμός της Μπάρντια από το Άφις την ίδια μέρα.[14]
Επιδρομή της Μπάρντια
Η Επιδρομή στην Μπάρντια ξεκίνησε με την άφιξη Βρετανικών Κομάντος στην Μπάρντια με το HMS Γκλέντζαϊλ το οποίο συνόδευαν τα αντιτορπιλικά Στιούαρτ, Βόγιατζερ και Γουότερχεν το βράδυ της 19/20 Απριλίου. Η αποστολή όμως δεν πήγε όπως ήταν σχεδιασμένο καθώς οι πληροφοριοδότες των Συμμάχων είχαν δώσει λάθος πληροφορίες όσον αφορά τους στόχους, έτσι όταν τα κομάντος έφτασαν στην Μπάρντια πολλοί από στόχους δεν ήταν εφικτό να εντοπιστούν ή απλώς δεν υπήρχαν. Η ασυνεννοησία αυτή οδήγησε στα Κομάντος να καταστρέψουν μόνο μία Ιταλική ''αποθήκη'' εφοδίων και ένα παράκτιο όπλο καθώς δεν βρήκαν ούτε εχθρούς. Κατά την διάρκεια της αποχώρησης όπου οι περισσότεροι στρατιώτες μπήκαν ξανά μέσα στο Γκλέντζαϊλ για να φύγουν μία ομάδα περίπου 70 στρατιωτών χάθηκαν και αιχμαλωτίστηκαν αργότερα από στρατεύματα του Άξονα, άλλη μία αποτυχία της αποστολής ήταν όταν το Συμμαχικό υποβρύχιο HMS Triumph δέχθηκε συμμαχικά πυρά από βρετανικά αεροπλάνα χωρίς όμως σημαντικές ζημιές.[15]
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Buckingham, W.F.: Tobruk: The Great Siege, 1941–42, εκδ. Tempus, Stroud 2012 ISBN 0752452215
- Playfair, Major-General I. S. O.: et al. (1959) [1954]. Butler, J. R. M. (ed.). The Mediterranean and Middle East: The Early Successes Against Italy (to May 1941)., εκδ. History of the Second World War, United Kingdom Military Series. Vol. I. 3rd impression. ISBN 1845740653
- Creveld, M. van (1977). Supplying War: Logistics from Wallenstein to Patton. εκδ. Cambridge University Press. ISBN 0521546575
- Playfair, Major-General I. S. O.; et al. (2004) [1st. pub. HMSO 1956]. Butler, J. R. M. (ed.). The Mediterranean and Middle East: The Germans Come to the Help of their Ally (1941). εκδ. History of the Second World War, United Kingdom Military Series. Vol. II. Naval & Military Press. ISBN 1845740661
- Smith, Peter (2011). The Junkers Ju 87 Stuka: A Complete History. εκδ. Crecy Publishing Limited. ISBN 0859791564
- Ring, Hans; Shores, Christopher (1969). Fighters over the desert: the air battles in the Western Desert, June 1940 to December 1942. εκδ. Neville Spearman. ISBN 0854350608
- Chappell, M. (1996). Army Commandos 1940–1945. εκδ. Osprey. ISBN 1855325799
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Siege of Tobruk στο Wikimedia Commons
- ↑ Stitt, G. M.· Molony, C. J. C. (2004). The early successes against Italy (to May 1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-065-8.
- ↑ Stitt, G. M.· Molony, C. J. C. (2004). The early successes against Italy (to May 1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-065-8.
- ↑ Buckingham, William F. (2012). Tobruk: The Great Siege 1941-2. Stroud: The History Press. ISBN 978-0-7524-5221-0.
- ↑ Stitt, G. M.· Molony, C. J. C. (2004). The early successes against Italy (to May 1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-065-8.
- ↑ Van Creveld, Martin (2004). Supplying war: logistics from Wallenstein to Patton (2nd ed έκδοση). Cambridge ; New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-83744-6.
- ↑ Flynn, F. C.· Molony, C. J. C. (2004). "The Germans come to the help of their Ally" (1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-066-5.
- ↑ Flynn, F. C.· Molony, C. J. C. (2004). "The Germans come to the help of their Ally" (1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-066-5.
- ↑ Flynn, F. C.· Molony, C. J. C. (2004). "The Germans come to the help of their Ally" (1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-066-5.
- ↑ Smith, Peter (2011). The Junkers Ju 87 Stuka: A Complete History. London, UK: Crecy Publishing Limited. ISBN 0859791564.
- ↑ Flynn, F. C.· Molony, C. J. C. (2004). "The Germans come to the help of their Ally" (1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-066-5.
- ↑ Shores, Christopher Francis, επιμ. (1969). Fighters over the desert: the air battles in the Western Desert. London: Spearman. ISBN 978-0-85435-060-5.
- ↑ Shores, Christopher Francis, επιμ. (1969). Fighters over the desert: the air battles in the Western Desert. London: Spearman. ISBN 978-0-85435-060-5.
- ↑ Smith, Peter (2011). The Junkers Ju 87 Stuka: A Complete History. London, UK: Crecy Publishing Limited. ISBN 0859791564.
- ↑ Flynn, F. C.· Molony, C. J. C. (2004). "The Germans come to the help of their Ally" (1941). The Mediterranean and Middle East. Uckfield, East Sussex: The Naval & Military Press Ltd. ISBN 978-1-84574-066-5.
- ↑ Chappel, Mike. Chappell, M. (1996). Army Commandos 1940–1945. Elite. Oxford: Osprey. ISBN 978-1-85532-579-1. Osprey. ISBN 978-1855325791.