Πολίτη, μίλα Τουρκικά!

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η εκστρατεία Πολίτη, μίλα τουρκικά! (τουρκικά: Vatandaş Türkçe konuş!‎‎) ήταν μια πρωτοβουλία που δημιουργήθηκε από τους φοιτητές νομικής, αλλά χρηματοδοτήθηκε από την τουρκική κυβέρνηση, η οποία είχε ως στόχο να ασκήσει πίεση στους μη τουρκόφωνους να μιλούν τουρκικά σε δημόσιους χώρους[1][2][3][4][5][6][7] στη δεκαετία του 1930. Σε ορισμένους δήμους επιβλήθηκαν πρόστιμα σε άτομα που μιλούσαν άλλη γλώσσα από την τουρκική.[4][8][9][10][11][12] Η εκστρατεία θεωρήθηκε από ορισμένους συγγραφείς ως μια σημαντική συμβολή στη διαδικασία του εκτουρκισμού της Τουρκίας.[1][2][9] Σημαντικό ρόλο σ' αυτή την κίνηση έπαιξε και η Εβραϊκή κοινότητα της Τουρκίας. Σε ελληνικά κείμενα αποδίδεται και ως "Συμπατριώτη, μίλα Τουρκικά".[13]

Πολιτικό υπόβαθρο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Abidin Daver υποστήριξε ότι η τουρκική γλώσσα, ιστορία και γεωγραφία πρέπει να διδάσκονται σε όλα τα μη-Μουσουλμανικά σχολεία
Ο Hamdullah Suphi Tanrıöver πίστευε ότι οι μειονότητες δεν μπορούσαν να γίνουν δεκτές ως πολίτες της Τουρκίας, αν δεν μιλούν την τουρκική ή δεν αποδέχεται την τουρκική κουλτούρα

Κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1911, η Επιτροπή Ένωσης και Προόδου αποφάσισε να χρησιμοποιείται η τουρκική γλώσσα σε όλα τα σχολεία της Αυτοκρατορίας, με σκοπό να απεθνοποιήσει όλες τις μη τουρκικές κοινότητες και να εμπνεύσει τον πατριωτισμό μεταξύ Τούρκων.[14] Η μεταρρύθμιση του κρατικού εκπαιδευτικού συστήματος και της γλώσσας από την υποχρεωτική χρήση της δημοτικής τουρκικής είχε στόχο τη γλωσσική ομογενοποίηση της κοινωνίας.[15] Η τυποποίηση της τουρκικής γλώσσας είχε στόχο να αποκοπεί από την Οθωμανική γλώσσα και το παρελθόν για να δημιουργηθεί μια νέα αίσθηση τουρκικού έθνους.

Πολλοί Τούρκοι πολιτικοί και διανοούμενοι πίστευαν ότι, προκειμένου να έχει κανείς πλήρη δικαιώματα ως Τούρκος πολίτης, πρέπει να μάθει και να μιλά τουρκικά.[16] Ένας διανοούμενος, ο Hamdullah Suphi Tanrıöver, πίστευε ιδιαίτερα ότι τα μέλη των μειονοτήτων δεν μπορούν να γίνουν δεκτά ως πολίτες της Τουρκίας, αν δεν μιλούν την τουρκική ή δεν αποδέχονται τον τουρκικό πολιτισμό.[10] Κατά συνέπεια, η διδασκαλία των μη τουρκικών γλωσσών στα μειονοτικά σχολεία γίνονταν όλο και λιγότερο συχνή, ενώ το Μάιο του 1923 το τουρκικό Υπουργείο Παιδείας έκανε την διδασκαλία της τουρκικής γλώσσας, της ιστορίας και της γεωγραφίας υποχρεωτική σε όλα τα μη μουσουλμανικά σχολεία.[17][18] Αυτά τα μαθήματα έπρεπε να διδάσκονται στα τουρκικά από «καθαρά Τούρκους» δασκάλους που διορίζονταν από το Υπουργείο.[19] Οι «καθαρά Τούρκοι» δάσκαλοι έπαιρναν μισθό σημαντικά υψηλότερο από τους άλλους εκπαιδευτικούς, με αποτέλεσμα μεγάλη οικονομική επιβάρυνση για τα μειονοτικά σχολεία.[19]

Το 1935, κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο τέταρτο συνέδριο του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ο πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού φέρεται ότι είπε: «Δεν θα μείνουμε σιωπηλοί. Όλοι οι πολίτες που ζουν μαζί μας πρέπει να μιλούν τουρκικά!»[20]

Η εκστρατεία επεκτάθηκε πέρα από τα μέτρα της απλής πολιτικής της τουρκικής ομιλίας, σε ολοκληρωτική απαγόρευση κάθε άλλης γλώσσας.[1][2][9][10]

Στις 13 Ιανουαρίου 1928, η φοιτητική ένωση της Νομικής Σχολής Darülfünun στην Κωνσταντινούπολη ξεκίνησε εκστρατεία με στόχο την καταστολή της δημόσιας χρήσης γλωσσών άλλων από την τουρκική.[2][10][21] Οι διοργανωτές της εκστρατείας κρατούσαν πινακίδες που έγραφαν «Δεν μπορούμε να αποκαλούμε Τούρκους αυτούς που δεν μιλούν την τουρκική».[9][10] Κάποιοι ακτιβιστές, επίσης, φώναζαν «Μίλα τουρκικά ή φύγε από τη χώρα!».[10] Οι διαδηλωτές τοποθέτησαν αφίσες στις μεγάλες πόλεις της χώρας, με το σύνθημα «Πολίτη μίλα τουρκικά!» και το μήνυμα περαιτέρω διαδόθηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους πολιτικούς κύκλους σε όλη τη χώρα.[10][22] Επιγραφές σε θέατρα, εστιατόρια, ξενοδοχεία και πλοία καλούσαν όλους να μιλούν τουρκικά, και πολλοί άνθρωποι παρενοχλούνταν δημόσια ή ποινικοποιούνταν για τη χρήση γλωσσών άλλων από την τουρκική.[23]

Πολίτες που βρέθηκαν να χρησιμοποιούν μια άλλη γλώσσα από την τουρκική, σε μερικές περιπτώσεις κατηγορήθηκαν για παραβίαση του Άρθρου 159 (τώρα καταργημένου) του τουρκικού ποινικού κώδικα για "προσβολή της τουρκικής ταυτότητας" .[16]

Στη δεκαετία του 1960, το κίνημα αναβίωσε, καθώς αφίσες και πινακίδες τοποθετήθηκαν σε όλη τη χώρα.[24][25]

Υιοθέτηση από το κράτος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο μουσταφά Ulusan, ακροδεξιός πολιτικός που υποστήριξε ένα νόμο που θα επέβαλε πρόστιμα σε όσους μιλούσαν μη-τουρκικές γλώσσες δημόσια

Πριν από την έναρξη της εκστρατείας "Πολίτη μίλα τουρκικά!", πολλές πρωτοβουλίες είχαν ήδη ληφθεί από την κυβέρνηση της Τουρκίας για να γίνει η τουρκική η μόνη δημόσια γλώσσα. Το 1924, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, προτάθηκε ένας νόμος που θα επέβαλε την τουρκική ως υποχρεωτική γλώσσα και θα προέβλεπε πρόστιμα για όσους αρνούνταν να τη χρησιμοποιήσουν.[9][10] Εν τω μεταξύ, καθώς οι συζητήσεις στην εθνοσυνέλευση ήταν σε εξέλιξη, η δημοτική διοίκηση της Προύσας πήρε την πρώτη πρωτοβουλία και άρχισε να επιβάλει πρόστιμα σε όσους μιλούσαν μη-τουρκικές γλώσσες σε δημόσιους χώρους.[9][10] Αυτό εφαρμόστηκε και από τις πόλεις Μπαλικεσίρ και Πέργαμο το 1927.[9][10]

Μετά την έναρξη της εκστρατείας "Πολίτη μίλα τουρκικά!" το 1928, έγιναν συλλήψεις σε όλη τη χώρα με την πλήρη υποστήριξη της κυβέρνησης που ενθάρρυνε επαρχιακούς διοικητές "να ενσωματώσουν στην τουρκική κοινότητα Τούρκους με ξένες διαλέκτους, κάνοντας την τουρκική μητρική τους γλώσσα".[4] Το 1933, στην πόλη της Μερσίνας, Βρετανοί πολίτες που μιλούσαν γαλλικά, σύμφωνα με πληροφορίες, δέχθηκαν δημόσια επίθεση. Αργότερα αναφέρθηκε ότι εκατοντάδες συνελήφθησαν επειδή μιλούσαν δημόσια γλώσσες άλλες από την τουρκική.[20] Σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, κάποιος M. Chalfoun και ένας Εβραίος έμπορος συνελήφθησαν επειδή μιλούσαν αραβικά και γαλλικά σε έναν έμπορο στην πόλη. Οι κατηγορούμενοι ελευθερώθηκαν μόνο όταν ο δήμαρχος της Μεσίνας τους έδωσε χάρη αφού τους επισκέφθηκε στη φυλακή.[20]

Νέοι νόμοι εκδίδονταν σε όλη τη χώρα. Το 1936, οι δημοτικές διοικήσεις του Tekirdağ, του Lüleburgaz, και της Αδριανούπολης εξέδωσαν αποφάσεις για επιβολή προστίμων σε όσους μιλούσαν μη-τουρκικές γλώσσες δημοσίως.[20][21] Σύντομα ακολούθησαν και πόλεις όπως το Ντιγιάρμπακιρ, τα Άδανα και η Άγκυρα.[21]

Σε κάποιες περιοχές οι μη τουρκόφωνοι αγνόησαν τις απαγορεύσεις και την προπαγάνδα και συνέχισαν να μιλούν τις γλώσσες τους. Στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη και την Αδριανούπολη δημιουργήθηκαν επεισόδια.

Οι Εβραίοι της Τουρκίας αποδέχθηκαν αυτή την εκστρατεία, και ορισμένοι διανοούμενοι υποστήριξαν ότι οι Εβραίοι έπρεπε να ομιλούν την Τουρκική γλώσσα ώστε να ενταχθούν στο τουρκικό κράτος. Ο Εβραίος διανοούμενος Tekin Alp δημοσίευσε το 1928 "δέκα εντολές" για την τουρκοποίηση των Εβραίων, και ο Avram Galanti υποστήριξε ότι η Τουρκία είχε κάθε δικαίωµα να τουρκοποιήσει τις µειονότητες. Ακόµα, υποστήριζε ότι οι µειονότητες δεν θα πρέπει να µιλούν της µητρικές τους γλώσσες ούτε στα σπίτια τους.[26]

Αλλαγή επιθέτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η εκστρατεία για την επικράτηση της τουρκικής γλώσσας συνοδεύτηκε και από υποχρεωτική αλλαγή των επιθέτων (επωνύμων) που ήταν αλλόγλωσσα. Σύμφωνα με το νόμο 2741 της 21 Ιουνίου 1934 "ονόµατα ξένων φυλών και εθνών δεν µπορούν να υιοθετηθούν ως επίθετα." Έτσι, ονόματα με καταλήξεις -γιαν, -οφ, -εφ, -βιτς, -ις, -δης, -πουλος, -ακης, -ζαντε, -µαχντουµου, -βελεντ, -µπιν δεν γίνονταν αποδεκτά. Το ίδιο και επίθετα που παρέπεμπαν σε μη τουρκικές εθνότητες όπως Arnavutoğlu, Kürtoğlu, Çerkez και Boşnak. Αυτό έκανε αδύνατη την εγγραφή Αρµενικών, Βουλγαρικών, Σερβικών, άλλων σλαβικών, Ελληνικών, Γεωργιανών, Περσικών και άλλων επιθέτων. Έτσι πολίτες µε διαφορετικό θρησκευτικό και εθνοτικό υπόβαθρο έπρεπε να αποκτήσουν Τουρκικά επίθετα.[27]

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 Kieser, Hans-Lukas, επιμ. (2006). Turkey beyond nationalism: towards post-nationalist identities ([Online-Ausg.] έκδοση). London [u.a.]: Tauris. σελ. 45. ISBN 9781845111410. Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2013. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Ertürk, Nergis. Grammatology and literary modernity in Turkey. Oxford, UK: Oxford University Press. ISBN 9780199746682. 
  3. Toktas, Sule (2005). «Citizenship and Minorities: A Historical Overview of Turkey’s Jewish Minority». Journal of Historical Sociology 18 (4). https://www.academia.edu/761586/Citizenship_and_minorities_a_historical_overview_of_Turkeys_Jewish_minority. Ανακτήθηκε στις 7 January 2013. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Sofos, Umut Özkırımlı· Spyros A. (2008). Tormented by history: nationalism in Greece and Turkey. New York: Columbia University Press. σελ. 167. ISBN 9780231700528. 
  5. Bozdoǧan, Sibel, επιμ. (2007). Muqarnas : an annual on the visual culture of the Islamic world. Leiden: Brill. ISBN 9789004163201. 
  6. Aslan, Senem (April 2007). «"Citizen, Speak Turkish!": A Nation in the Making». Nationalism and Ethnic Politics (Routledge, part of the Taylor & Francis Group) 13 (2): 245–272. doi:10.1080/13537110701293500. 
  7. Goçek, Fatma Müge· Naimark, Norman M. Suny, Ronald Grigor, επιμ. A question of genocide : Armenians and Turks at the end of the Ottoman Empire. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780195393743. 
  8. Soner, Çağaptay (2006). Otuzlarda Türk Milliyetçiliğinde Irk, Dil ve Etnisite (στα Turkish). Istanbul. σελίδες 25–26. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 9,6 Bali, Rifat N. (1999). Cumhuriyet yıllarında Türkiye Yahudileri bir türkleştirme serüveni ; (1923 - 1945) (στα Turkish) (7 έκδοση). İstanbul: İletişim. σελίδες 137–147. ISBN 9789754707632. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  10. 10,00 10,01 10,02 10,03 10,04 10,05 10,06 10,07 10,08 10,09 İnce, Başak (15 Ιουνίου 2012). Citizenship and identity in Turkey : from Atatürk's republic to the present day. London: I.B. Tauris. σελ. 61. ISBN 9781780760261. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2013. 
  11. Clark, Bruce (2006). Twice a stranger : the mass expulsion that forged modern Greece and TurkeyΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Cambridge (Massachusetts): Harvard University Press. ISBN 9780674023680. 
  12. Ferhad Ibrahim, επιμ. (2000). The Kurdish conflict in Turkey : obstacles and chances for peace and democracy. Münster: Lit [u.a.] ISBN 9780312236298. 
  13. Παρασχάκη Χρυσάνθη, "Η Γλωσσική Μεταρρύθµιση στην Τουρκία και τα αποτελέσµατά της", Πρωτεύουσα Μεταπτυχιακή Εργασία, ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΤΜ. ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, 2008. Σελίδα τίτλου, σελ. 9, 56, 57
  14. Gocek, Fatma Muge. 2002. ‘The decline of the Ottoman empire and the emergence of Greek Armenian, Turkish, and Arab nationalisms’ in F. M. Gocek (ed.), Social Constructions of Nationalism: in the Middle East. Albany, NY: State University of New York Press, 15–83.
  15. Göl, A. (2005), Imagining the Turkish nation through 'othering' Armenians. Nations and Nationalism. 11(1), pp.121-139
  16. 16,0 16,1 E. Fuat Keyman, επιμ. (2005). Citizenship in a global world : European questions and Turkish experiences (1st publ. έκδοση). London [u.a.]: Routledge. σελ. 299. ISBN 9780415354561. Ανακτήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 2013. 
  17. Sezer, Ayten (1999). Atatürk döneminde yabancı okullar (1923 - 1938) (στα Turkish). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. ISBN 9789751611024. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  18. Rodrigue, Aron (2003). Jews and Muslims: images of Sephardi and eastern Jewries in modern times. Seattle, WA [u.a.]: Univ. of Washington Press. ISBN 0295983140. 
  19. 19,0 19,1 Paz, M. (2011). STATES AND NETWORKS IN THE FORMATION OF INTERNATIONAL LAW. American University International Law Review, 26(5), 1241-1313.
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 Cagaptay, Soner (2006). Islam, Secularism, and Nationalism in Modern Turkey : who is a Turk? ([Repr.]. έκδοση). London [u.a.]: Routledge. ISBN 9780415384582. 
  21. 21,0 21,1 21,2 «Türkiye’nin ‘Öz Dil’ Zorbalığı Serüveni» (στα Turkish). Haksoz Haber. http://www.haksozhaber.net/turkiyenin-oz-dil-zorbaligi-seruveni-28018h.htm. Ανακτήθηκε στις 8 January 2013. 
  22. Galanti, Α. (2000) Vatandaş Türkçe Konuş Yahut Türkçe'nin Ta'mimi Meselesi: Tarihi, Içtimai, Siyasi (τουρκικά)
  23. Ekmekcioglu, Lerna (2010). Improvising Turkishness: Being Armenian in post-Ottoman Istanbul (1918-1933). Ann Arbor. ISBN 9781124044422. 
  24. Antonia Susan Byatt· Edouard Roditi. Istanbul, many worlds. L'Association Méditerranéens, 1997. 
  25. Peroomian, Rubina (2008). And those who continued living in Turkey after 1915 : the metamorphosis of the post-genocide Armenian identity as reflected in artistic literature. Yerevan: Armenian Genocide Museum-Institute. ISBN 9789994196326. 
  26. Turkish_Language_Reform_and_its_Results.pdf Παρασχάκη Χ., σ. 56, 57. Παραπέμπει στους Sadoğlu H., Türkiye’de Ulusçuluk ve Dil Politikaları, (Εθνικιστικές και Γλωσσικές Πολιτικές στην Τουρκία) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2003, σ. 284, 285, και Yıldız, A., Ne Mutlu Türküm Diyebilene: Türk Ulusal Kimliğinin Etno-seküler Sınırları (1919-1938), İletişim Yayınları, İstanbul 2001, σελ. 288
  27. Παρασχάκη Χ., σ. 61, 62