Περιφέρεια Αμασόνας

Η Αμασόνας (ισπ. Amazonas) είναι μία από τις 24 περιφέρειες (ή διαμερίσματα, departamentos) στις οποίες διαιρείται διοικητικώς το Περού. Βρίσκεται στα βόρεια της χώρας και συνορεύει με το Κράτος του Ισημερινού. Η Αμασόνας έχει πληθυσμό 379.384 κατοίκους (στοιχεία του 2017) και έκταση 39.249,13 τετραγωνικά χιλιόμετρα, που υποδιαιρούνται περαιτέρω σε επτά επαρχίες. Πρωτεύουσά της είναι η Τσατσαπόγιας, που απέχει οδικώς 1.191 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της χώρας, τη Λίμα.

Με ένα τοπίο αποτελούμενο από δάση βροχής, ψηλά βουνά και απόκρημνα φαράγγια, η Αμασόνας φιλοξενεί ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία του Περού: το ορεινό πέτρινο φρούριο-οικισμό Κουέλαπ, που περιλαμβάνει περισσότερες από 400 λίθινες δομές και, με τις απαρχές του να χρονολογούνται από το 500 μ.Χ. περίπου, κατοικήθηκε συνεχώς για πάνω από χίλια χρόνια.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Περιφέρεια Αμασόνας αποτελείται από περιοχές καλυμμένες με δάση βροχής και οροσειρές (ουσιαστικά υπο-οροσειρές των Άνδεων). Η ζώνη των δασών κυριαρχεί εδαφικά (το 73% της εκτάσεως της περιφέρειας) και εκτείνεται στα βόρεια μέχρι τα σύνορα με το κράτος του Ισημερινού. Η ορεινή ζώνη περιλαμβάνει τις νότιες επαρχίες της περιφέρειας και καταλαμβάνει μόλις το υπόλοιπο 27% της εκτάσεως. Στα βόρεια υπάρχει επίσης η Οροσειρά του Κόνδορα (Cordillera del Cóndor, έως 2.950 μέτρα υψόμετρο), που διαμορφώνει το σύνορο με το Κράτος του Ισημερινού.

Η ζώνη των δασών της Αμασόνας είναι η πλησιέστερη στον Ειρηνικό Ωκεανό όλης της Νότιας Αμερικής, αλλά και οι δίοδοι που τη συνδέουν με την ακτή είναι οι χαμηλότερες. Συγκεκριμένα υπάρχει η Ορεινή διάβαση Πορκούγια (Paso de Porculla), με υψόμετρο 2.144 μέτρα, η χαμηλότερη όλων των περουβιανών Άνδεων.

Η Κοιλάδα του Μαρανιόν μεταξύ Τσατσαπόγιας και Σελέντιν

Η μεγάλη και βαθιά κοιλάδα του ποταμού Μαρανιόν αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής. Διασχίζει ένα μεγάλο μέρος της Αμασόνας με διεύθυνση βορρά-νότου, φθάνοντας στο μέγιστο εύρος της στην Επαρχία Μπάγουα. Στενεύει όταν διασχίζει την Ανατολική Οροσειρά (ισπ. Cordillera Oriental), όπου και το πιο απόκρημνο τμήμα της. Στις πλαγιές της υπάρχουν επιβλητικά φαράγγια και φυσικοί εξώστες (γνωστά ως punku, μια λέξη στα κέτσουα που σημαίνει «πόρτες»).

Ωστόσο η κοιλάδα του Ουτκουμπάμπα θεωρείται ο πραγματικός άξονας της Περιφέρειας Αμασόνας, ευρισκόμενη μεταξύ του 5ου και του 6ου παραλλήλου νότιου γεωγραφικού πλάτους και μεταξύ 78ου και 79ου μεσημβρινού δυτικού μήκους. Αυτή η ζώνη αποτελεί το βασικό κέντρο παραγωγής και οικιστικής αναπτύξεως, σε 4 υποζώνες:

Βερτιέντε δελ Μαρανιόν (= Πηγές του Μαρανιόν), με τέσσερα σημαντικά μικρά ποτάμια-χειμάρρους (quebradas): τα Quebrada Seca, Quebrada Bocana, Quebrada Copallín Nuevo και Quebrada Choloque.
Βάλλε Μέδιο (= Μέση Κοιλάδα) με ένδεκα quebradas δεξιά και αριστερά
Βάλλε Άλτο (= Υψηλή Κοιλάδα), με επτά quebradas, από τα οποία το σημαντικότερο είναι το Magunchal.
Πλανίσιε δε Μπάγουα (= Πεδιάδα του Μπάγουα), γραφική πεδινή έκταση σε μέσο υψόμετρο 550 μέτρα και θερμό ηπειρωτικό κλίμα (θερμοκρασίες 21 έως 40 °C)

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανασκαφές αρχαιολογικών χώρων που καλύπτονται από δάσος απέδειξαν την παρουσία ανθρώπων στην περιοχή από την αρχαιότητα. Οι περισσότεροι προκολομβιανοί πολιτισμοί που άκμασαν εκεί είναι ακόμα σχεδόν άγνωστοι εξαιτίας ελλείψεως ερευνών. Στα βουνά, το πέτρινο φρούριο-οικισμός Κουέλαπ είναι το μεγαλύτερο λίθινο συγκρότημα σε ολόκληρη τη Νότια Αμερική. Βρίσκεται σε υψόμετρο τριών χιλιάδων μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, ψηλότερα δηλαδή από την πολύ γνωστότερη τοποθεσία του Μάτσου Πίτσου (2.430 μ.).^[1] Από κάτω διέρχεται ο ποταμός Ουτκουμπάμπα, τα νερά του οποίου καταλήγουν στον Αμαζόνιο. Το φρούριο αποτελεί ένα τεράστιο δείγμα στρατιωτικής αρχιτεκτονικής και περικλείει τα ερείπια περίπου 450 σπιτιών. Με τις απαρχές του να χρονολογούνται από το 500 μ.Χ. περίπου, κατοικήθηκε συνεχώς για πάνω από χίλια χρόνια.

Ο πολιτισμός των Τσατσαπόγια, των θρυλικών «πολεμιστών των νεφών» (ονομασία που παραπέμπει στη διαβίωσή τους στα ομιχλώδη δάση), αναπτύχθηκε λίγο πριν την εποχή της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Οι Τσατσαπόγια αντιστάθηκαν σθεναρά στην επέκταση των Ίνκας, αλλά τελικώς υποτάχθηκαν σε αυτούς μερικές δεκαετίες πριν την άφιξη των πρώτων Ευρωπαίων στην περιοχή.

Η ισπανική αποικιακή πρωτεύουσα της περιοχής έλαβε το όνομα της φυλής, που το διατηρεί μέχρι σήμερα: Τσατσαπόγιας. Ιδρύθηκε το 1538 από τον κονκισταδόρ Αλόνσο δε Αλβαράδο. Τον Απρίλιο του 1821 οι κάτοικοι της πόλεως εξεδίωξαν τους Ισπανούς και ακολούθησαν τα βήματα του απελευθερωτικού στρατού του Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν, καθώς το Περού αποκτούσε την ανεξαρτησία του από την Ισπανία. Γενικώς η Αμασόνας συνδέθηκε ισχυρώς με το κίνημα ανεξαρτησίας. Ο ιερέας Τορίμπιο Ροδρίγες δε Μεντόσα (Toribio Rodríguez de Mendoza 1750-1825) υπήρξε ο πλέον εξέχων εκπρόσωπος του κινήματος στην περιοχή, ενθαρρύνοντας τους επαναστάτες και υπογράφοντας την Εθνική Πράξη της Ανεξαρτησίας.

Η Οροσειρά του Κόνδορα στα βόρεια ήταν το «θέατρο επιχειρήσεων» του συνοριακού πολέμου μεταξύ Περού και Ισημερινού το 1981.

Διοικητική υποδιαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Περιφέρεια Αμασόνας του Περού διαιρείται σε επτά επαρχίες (provincias), που με τη σειρά τους αποτελούνται από 83 διαμερίσματα (distritos) συνολικώς. Οι επαρχίες και οι πρωτεύουσές τους δίνονται στον παρακάτω πίνακα:

Επαρχία	Πρωτεύουσα	Αριθ. distritos
Μπάγουα	Μπάγουα	6
Μπονγκαρά	Χουμπίγια ([Villa de] Jumbilla)	12
Τσατσαπόγιας	Τσατσαπόγιας	21
Κοντορκάνκι	Σάντα Μαρία δε Νιέβα	3
Λούγια	Λάμουντ	23
Ροδρίγες δε Μεντόσα	Μεντόσα	12
Ουτκουμπάμπα	Μπάγουα Γκράντε	7

Δημογραφικά στατιστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με την απογραφή του Οκτωβρίου 2007, η ισπανική ήταν η μητρική γλώσσα του 84,90% του πληθυσμού της Περιφέρειας Αμασόνας, ενώ από το υπόλοιπο το 14,81% μιλούσε κάποια ινδιάνικη γλώσσα ως μητρική και το 0,27% (ή 950 άνθρωποι) δήλωσαν... κωφάλαλοι.^[2]

Η πλειονότητα του πληθυσμού (74,4%) στην τελευταία απογραφή ήταν μιγάδες (Mestizo). Ως λευκοί απογράφηκαν το 4,6%, μαύροι το 3,5%, Κέτσουα μόλις το 3% και 14,5% δήλωσαν κάτι άλλο. Ως προς τη θρησκεία, το 63,2% δήλωσαν Ρωμαιοκαθολικοί, το 23,4% Ευαγγελικοί Προτεστάντες, το 5,1% άλλη θρησκεία και το 8,3% άθρησκοι.

Το 2017 επίσης, το 16,6% του ενήλικου πληθυσμού (65.235 άνθρωποι) της Περιφέρειας ήταν αναλφάβητοι.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Περιφέρεια Αμασόνας περιλαμβάνει τόσο ορεινές, όσο και δασικές περιοχές, με σημαντική κλιματική διαφορά μεταξύ τους. Το δυναμικό της για την παραγωγή δασικών προϊόντων και υδροηλεκτρικής ενέργειας είναι μεγάλο. Η Επαρχία Μπάγουα αναπτύχθηκε γεωργικά και παράγει ρύζι, καφέ, κακάο, φρούτα (ιδίως μπανάνες) και ζωικά προϊόντα.

Αλλά και γενικότερα η οικονομία της Αμασόνας είναι κυρίως αγροτική. Διαθέτει επίσης ορυχεία και παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Οι κατά περιοχές κλιματικές συνθήκες ευνοούν κατά τόπους είτε την καλλιέργεια της γης, είτε την κτηνοτροφία (βοσκοτόπια). Στην τελευταία κυριαρχούν τα βοοειδή.