Ντίας Φιντίας
Στην Θρησκεία στην αρχαία Ρώμη ο Ντίας Φιντίας ήταν ο Σαβινικός θεός των όρκων που σχετίζεται με τον Γιούπιτερ.[1] Το όνομα "Φίντιας" είναι μια πρώιμη ορολογία στην Λατινική γλώσσα που ταυτίζεται με το "γιος", δηλαδή "ο Ηρακλής ως γιος του Διός".[2][3] Πολλοί συγγραφείς αναφέρουν ότι σχετίζεται με το πανάρχαιο Λατινικό Επιφώνημα "Ο Ηρακλής μου".[4][5] Ο Μάρκος Τερέντιος Βάρρων σημειώνει ότι σύμφωνα με τον δάσκαλο του η φράση "Ντιόβις Φίλιουμ" ή "γιος του Διός" προέρχεται από τον Διόσκουρο Κάστορα με την ανταλλαγή των συμφώνων "Δ" και "Λ" στην γλώσσα των Σαβίνων. Ο θεός αυτός καταγράφεται ως Σάγκος στους Σαβίνους και Ηρακλής στους Έλληνες.[6][7] Η ορολογία δεν ταιριάζει γλωσσολογικά σύμφωνα με τις επιγραφές που βρέθηκαν στις Πινακίδες στο Γκούμπιο έχει γίνει ωστόσο αποδεκτή από τους σύγχρονους ιστορικούς.[8][9] Ο θεός αυτός πολλές φορές αναφέρεται σαν προσφώνηση του Γιούπιτερ, άλλες σαν ανεξάρτητη θεότητα.
Ο Γκέοργκ Βίσοβα έγραψε ότι ο Γιούπιτερ και ο Ντίας Φιντίας σχετίστηκαν με τους ιερούς όρκους, ειδικά οι όρκοι στον Ντία Φιντία αφορούσαν τις ιδιωτικές υποθέσεις, αντιστοιχεί στον Δία Πίστιο.[10] Η εξέλιξη αυτή πιθανότατα είναι μεταγενέστερη, ο Ντίας Φίντιας δεν αφορούσε στα πρώτα χρόνια τις ιδιωτικές υποθέσεις. Οι Γάβιοι διατηρούσαν στο ιερό του την πρώτη διεθνή Συνθήκη της Ρώμης. Το ιερό του Σάγκου δεν είχε οροφή επειδή σύμφωνα με την Ρωμαϊκή παράδοση αυτός που έπαιρνε τον όρκο έπρεπε να επικοινωνεί με τον ουρανό, στον ναό του Καπιτωλίου στην Αρχαία Ρώμη παρατηρούμε επίσης μια μεγάλη στρογγυλή τρύπα στο κέντρο. Η σχέση του Γιούπιτερ με τον Ντία Φιντία υποδηλώνει μιά θεική πατρότητα.[11] Ο Γκιόργκι Ντιμεζίλ σημειώνει ότι αναμείχθηκαν οι δύο θεότητες στο θέμα των όρκων και των αστραπών απαιτώντας και οι δύο ανοιχτούς ναούς στον ουρανό, δεν διευκρινίζει ωστόσο την πραγματική φύση του Ντία Φιντία.[12] Οι τοποθετήσεις αυτές προκάλεσαν σύγχιση στους ιστορικούς που μερικοί κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Γιούπιτερ και ο Ντίας Φιντίας ήταν ο ίδιος θεός.[13] Η αυτονομία του Ντία Φιντία φαίνεται σε έναν θεό της Ούμπριας ο οποίος συνδυάζει τα χαρακτηριστικά του Ντία Φιντία και του Σάγκου ανεξάρτητα από τον Γιούπιτερ.[14][15][16] Το βέβαιο είναι ότι ο Σάγκος συνδέεται με τους ιερούς όρκους. Ο Γκέοργκ Βίσοβα προχώρησε περισσότερο την υπόθεση αναφέροντας ότι ο Σάγκος ήταν το πνεύμα του Γιούπιτερ.[17][18] Ο Ουίλιαμ Γουίκς Φάουλερ θεωρεί σύμφωνα με τις "Πινακίδες του Γκούμπιο" την θεωρία αυτή ως αναχρονισμό, η αποδοχή των πνευμάτων της θεότητας ξεκίνησε στην αυτοκρατορική περίοδο.[19]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Sextus Pompeius Festus s. v. medius
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2023.
- ↑ Οβίδιος, Fasti, 6. 213
- ↑ Μάρκος Τύλλιος Κικέρων, "Επιστολές σε φίλους", 5. 21
- ↑ Πλίνιος ο Νεότερος, "Επιστολές", 4.3
- ↑ Varro LL V 66
- ↑ Yves Lehmann "La dette de Varron à l' égard de son mâitre Aelius Stilo" in MEFRA 97 1985 1, σσ. 519-520
- ↑ Woodard (2005)
- ↑ G. Freyburger Fides Dissertation Strassbourg 1983, σ. 476
- ↑ Wissowa (1912), σ. 103
- ↑ Woodard (2005), σ. 189
- ↑ Dumézil (1977), σ. 169
- ↑ Dumézil (1977), σ. 189
- ↑ Rosenzweig (1937)
- ↑ D. Briquel "Les aspects militaires du dieu ombrien Fisus Sancius" in MEFRA 1979, σ. 13
- ↑ E. Norden Aus Alrōmischer Priesterbüchen Lund 1939
- ↑ G. Wissowa in Roschers Lexicon 1909 s.v. Semo Sancus col. 3654
- ↑ Wissowa (1912), σ. 131
- ↑ Fowler (1899), σ. 139
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Dumézil, Georges (1977) [1974]. La religion romaine archaïque. Italian translation. Milan.
- Fowler, W. W. (1899). The Roman Festivals of the Period of the Republic. London.
- Rosenzweig, Irene (1937). Ritual and Cult in Pre-Roman Iguvium. London.
- Wissowa, Georg (1912). Religion und Kultus der Römer. Munich.
- Woodard, Roger D. (2005). Vedic and Indo-European Sacred Space. Chicago, Illinois: University of Chicago Press.