Ντέιβιντ Μακμίλαν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ντέιβιντ Μακμίλαν
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση16  Μαρτίου 1968
Bellshill
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[1]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Γλασκώβης
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Ίρβαϊν
Bellshill Academy[2]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταχημικός
διδάσκων πανεπιστημίου
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ
Πανεπιστήμιο του Πρίνστον (από 2006)[3]
Αξιοσημείωτο έργοasymmetric organocatalysis
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας (2012)[4]
βραβείο Κόρντεϊ Μόργκαν (2004)[5]
βραβείο Ερνστ Σέρινγκ (2015)[6]
βραβείο της Αμερικανικής Εταιρείας Χημείας για δημιουργική εργασία στη συνθετική οργανική χημεία (2011)
Catalysis in Organic Chemistry Award (2012)[7]
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Ryoji Noyori Prize (2017)[8]
βραβείο Νόμπελ Χημείας (2021)[9]
Mukaiyama Award (2007)[10]
Βραβείο εκατονταετηρίδας της Βασιλικής Εταιρείας Χημείας (2019)[11]
Elias James Corey Award (2005)[12]
Camille Dreyfus Teacher-Scholar Awards
δεδομένα

Ο Σερ Ντέιβιντ Μακμίλαν (αγγλ. David William Cross MacMillan)[13] είναι Σκωτσέζος[14][15] χημικός και ερευνητής που βραβεύτηκε για το πρωτοποριακό έργο του με το Νομπέλ Χημείας 2021, το οποίο μοιράστηκε με το χημικό Μπέντζαμιν Λιστ «για την ανάπτυξη της ασύμμετρης οργανοκατάλυσης».[16] Σήμερα είναι τακτικός καθηγητής Οργανικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον των ΗΠΑ, όπου και έχει διατελέσει Πρόεδρος του Τμήματος Χημείας από το 2010 έως το 2015.[17][18]

Πρώιμη ζωή και σπουδές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην κοινότητα Bellshill της Σκωτίας το 1968 και μεγάλωσε στην κοντινή κωμόπολη New Stevenston.[19] Παρακολούθησε τα τοπικά κρατικά σχολεία New Stevenston Primary και Bellshill Academy και έχει δημόσια αναγνωρίσει τις επιτυχίες του στην άρτια σκωτσέζικη εκπαίδευσή του,[20] ιδίως όταν έλαβε το Νομπέλ.[19]

Έλαβε το βασικό του πτυχίο στη χημεία στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, όπου εργάστηκε με τον Έρνι Κόλβιν (Ernie Colvin).[21][22]

Το 1990, εγκατέλειψε το Ηνωμένο Βασίλειο για να ξεκινήσει τις διδακτορικές του σπουδές -υπό την εποπτεία του καθηγητή Larry Overman- στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας (Ίρβάιν). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, επικεντρώθηκε ερευνητικά στην ανάπτυξη μιας νέας μεθοδολογίας αντίδρασης που κατευθύνεται προς το στερεοελεγχόμενο σχηματισμό δικυκλικών τετραϋδροφουρανίων. Οι μεταπτυχιακές σπουδές του MacMillan κατέληξαν στην ολική σύνθεση της ένωσης, 7-(−)-deacetoxyalcyonin, μιας διτερπενοειδούς ευουνικελλίνης που απομονώθηκε από το μαλακό κοράλλι Eunicella stricta. Απέκτησε το διδακτορικό του το 1996.

Ερευνητικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεωρείται ένας από τους θεμελιωτές της οργανοκατάλυσης.[23] Το 2000 σχεδίασε ο ίδιος μικρά οργανικά μόρια που μπορούν να παρέχουν ή να δεχτούν ηλεκτρόνια και επομένως να καταλύουν αποτελεσματικά αντιδράσεις.[23][24] Ανέπτυξε καταλύτες που μπορούν να οδηγήσουν σε ασύμμετρη κατάλυση, στην οποία μια αντίδραση παράγει περισσότερο από την αριστερόστροφη εκδοχή ενός μορίου από τη δεξιά (χειρομορφία) ή το αντίστροφο.[23]

Καταλύτης Μακμίλαν της 1ης γενιάς.

Η ερευνητική ομάδα του δρ. Μακμίλαν έχει επιτύχει πολλές προόδους στον τομέα της ασύμμετρης οργανοκατάλυσης και έχει εφαρμόσει αυτές τις νέες μεθόδους στη σύνθεση μιας σειράς πολύπλοκων φυσικών προϊόντων.[23] Ανέπτυξε χειρόμορφους καταλύτες ιμιδαζολιδινόνης.[25][24] Οι ονομαζόμενοι (προς τιμήν του) καταλύτες Μακμίλαν χρησιμοποιούνται σε διάφορες ασύμμετρες συνθέσεις. Παραδείγματα περιλαμβάνουν ποικίλες αντιδράσεις Diels-Alder,[24] 1,3-διπολικές κυκλοπροσθήκες,[26] αλκυλιώσεις Friedel-Crafts[27] ή/και προσθήκες Michael.[28]

Διακρίσεις και βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 2002: Sloan Research Fellowship [29]
  • 2004: Μετάλλιο Corday-Morgan του Βασιλικού Ινστιτούτου Χημείας [30]
  • 2012: Εκλογή - Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας[31]
  • 2012: Εκλογή - Μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών[32]
  • 2013: Εκλογή - Μέλος της Βασιλικής Εταιρείας του Εδιμβούργου[33]
  • 2015: Βραβείο Harrison Howe[34]
  • 2017: Βραβείο Ryoji Noyori[35]
  • 2018: Εκλεγμένο μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών
  • 2021: Βραβείο Νόμπελ Χημείας[36]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ntk20181016754. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  2. ↑ www.heraldscotland.com/business_hq/19631329.professor-david-wc-macmillan-success-wouldnt-happened-wasnt-scottish/.
  3. ↑ 0000-0003-3352-4532. Ανακτήθηκε στις 29  Μαΐου 2020.
  4. ↑ web.archive.org/web/20140424234949/https://royalsociety.org/about-us/fellowship/new-fellows-2012/. Ανακτήθηκε στις 1  Μαΐου 2022.
  5. ↑ www.rsc.org/prizes-funding/prizes/find-a-prize/corday-morgan-prizes/previous-winners/.
  6. ↑ scheringstiftung.de/en/programm/lebenswissenschaften/ernst-schering-preis/ernst-schering-preis-2015/.
  7. ↑ www.rsc.org/ScienceAndTechnology/Awards/CatalysisInOrganicChemistry/2012-winner.asp.
  8. ↑ www.ssocj.jp/en/award/ryoji-noyori-prize/.
  9. ↑ (Αγγλικά) nobelprize.org. Ίδρυμα Νόμπελ. www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2021/press-release/. Ανακτήθηκε στις 6  Οκτωβρίου 2021.
  10. ↑ www.ssocj.jp/en/award/mukaiyama-award/.
  11. ↑ www.rsc.org/prizes-funding/prizes/find-a-prize/centenary-prizes/previous-winners/.
  12. ↑ www.acs.org/funding/awards/elias-corey-award-for-outstanding-original-contribution-in-organic-synthesis-by-a-young-investigator/past-recipients.html.
  13. ↑ «Professor David MacMillan FRS». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2021. 
  14. ↑ «David MacMillan: 'Being Scottish helped me win Nobel Prize'». 7 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 15 Οκτωβρίου 2021. 
  15. ↑ Paterson, Laura (6 Οκτωβρίου 2021). «Scottish scientist jointly wins Nobel Prize in chemistry». www.standard.co.uk (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2021. 
  16. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 2021». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  17. ↑ «Home». Macmillan Group (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  18. ↑ A short interview of Professor MacMillan is available on the Eminent Organic Chemists Page provided by the ACS Organic Division
  19. ↑ 19,0 19,1 «David MacMillan: 'Being Scottish helped me win Nobel Prize'» (στα αγγλικά). BBC News. 7 October 2021. https://www.bbc.com/news/uk-scotland-58828279. Ανακτήθηκε στις 7 October 2021. 
  20. ↑ «Success wouldn't have happened if I wasn't Scottish, says Bellshill-born Nobel Prize winner». HeraldScotland (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2021. 
  21. ↑ https://www.glasgowtimes.co.uk/news/19630090.bellshill-man-former-glasgow-university-student-david-wc-macmillan-wins-nobel-prize-chemistry/
  22. ↑ «David MacMillan». National Academy of Sciences. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Castelvecchi, Davide; Stoye, Emma (6 October 2021). «'Elegant' catalysts that tell left from right scoop chemistry Nobel». Nature (Springer Science and Business Media LLC). doi:10.1038/d41586-021-02704-2. ISSN 0028-0836. PMID 34616090. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 Ahrendt, Kateri A.; Borths, Christopher J.; MacMillan, David W. C. (15 April 2000). «New Strategies for Organic Catalysis: The First Highly Enantioselective Organocatalytic Diels−Alder Reaction». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 122 (17): 4243–4244. doi:10.1021/ja000092s. ISSN 0002-7863. 
  25. ↑ «David MacMillan». Princeton University Department of Chemistry. 21 Ιουλίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021. 
  26. ↑ Jen, Wendy S.; Wiener, John J. M.; MacMillan, David W. C. (26 September 2000). «New Strategies for Organic Catalysis: The First Enantioselective Organocatalytic 1,3-Dipolar Cycloaddition». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 122 (40): 9874–9875. doi:10.1021/ja005517p. ISSN 0002-7863. 
  27. ↑ Paras, Nick A.; MacMillan, David W. C. (13 April 2001). «New Strategies in Organic Catalysis: The First Enantioselective Organocatalytic Friedel−Crafts Alkylation». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 123 (18): 4370–4371. doi:10.1021/ja015717g. ISSN 0002-7863. PMID 11457218. 
  28. ↑ Paras, Nick A.; MacMillan, David W. C. (12 June 2002). «The Enantioselective Organocatalytic 1,4-Addition of Electron-Rich Benzenes to α,β-Unsaturated Aldehydes». Journal of the American Chemical Society (American Chemical Society (ACS)) 124 (27): 7894–7895. doi:10.1021/ja025981p. ISSN 0002-7863. PMID 12095321. 
  29. ↑ «MacMillan Awarded Sloan Research Fellowship». California Institute of Technology. Αυγούστου 2002. Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 
  30. ↑ «Caltech Faculty Awards and Honors 2004–2005» (PDF). California Institute of Technology. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2012. 
  31. ↑ «New Fellows 2012». Royal Society. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2012. 
  32. ↑ «David W.C. MacMillan». American Academy of Arts & Sciences (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2020. 
  33. ↑ «Professor David William Cross MacMillan FRS, CorrFRSE – The Royal Society of Edinburgh» (στα αγγλικά). The Royal Society of Edinburgh. https://www.rse.org.uk/fellow/david-macmillan/. Ανακτήθηκε στις 1 February 2018. 
  34. ↑ «Past Recipients of the Harrison Howe Award». Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2021. 
  35. ↑ «The Society of SynthRyoji Noyori Prize Recipients». www.ssocj.jp (στα Ιαπωνικά). Society of Synthetic Organic Chemistry, Japan. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 2 Νοεμβρίου 2017. 
  36. ↑ «The Nobel Prize in Chemistry 2021». NobelPrize.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2021. 


Καθιερωμένοι όροι

 

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ντέιβιντ_Μακμίλαν&oldid=9941139"