Νικομήδης Α΄ Φιλέλληνας

Νικομήδης Α' Φιλέλληνας
	Αργυρό τετράδραχμο π. 255 π.Χ. Στη μία όψη κεφαλή με διάδημα. Στην άλλη η Βένδις καθήμενη, κρατά δύο ακόντια, επιγρ.: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΝΙΚΟΜΗΔΟΥΣ. 16,57 γραμ. Κόπηκε στη Νικομήδεια.
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη; μητρική γλώσσα	Νικομήδης Α΄ Φιλέλληνας (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση	300 π.Χ.;
Θάνατος	250 π.Χ.;
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Σύζυγος	Διτιζέλη της Βιθυνίας; Εταζέτα της Βιθυνίας
Τέκνα	Ζιαήλας της Βιθυνίας; Λυσάνδρα; Ζιποίτης Γ΄ της Βιθυνίας
Γονείς	Ζιποίτης Α' της Βιθυνίας
Αδέλφια	Ζιποίτης Β΄ της Βιθυνίας
Οικογένεια	Δυναστεία των Νικομηδιδών
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

Ο Νικομήδης Α' ο Φιλέλληνας από τη Δυναστεία των Νικομηδιδών, ήταν βασιλιάς του ελληνιστικού κράτους της Βιθυνίας, στην Ανατολία, κατά τον 3ο αιώνα π.Χ. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα γεγονότα της βασιλείας του ήταν η ίδρυση της Νικομήδειας (το σημερινό Ιζμίτ), πρωτεύουσας του κράτους του.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άνοδος στον θρόνο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πατέρας του Νικομήδη ήταν ο Ζιποίτης, ηγεμόνας της Βιθυνίας, τον οποίο και διαδέχτηκε περίπου το 279 π.Χ. Την έναρξη της βασιλείας του σηματοδότησε η θανάτωση δύο αδελφών του.^[3] Ένας τρίτος, ο οποίος ονομαζόταν όπως και ο πατέρας τους Ζιποίτης, ξεσήκωσε επανάσταση εναντίον του, και κατάφερε να διοικήσει ανεξάρτητα σημαντικό μέρος της επικράτειας της Βιθυνίας για κάποιο χρονικό διάστημα.

Στο μεταξύ, την εξουσία του Νικομήδη απείλησε επίσης μια εισβολή από τον βασιλιά του κράτους των Σελευκιδών, Αντίοχο Α' τον Σωτήρα, ο οποίος είχε στο παρελθόν εμπλακεί σε πόλεμο και με τον πατέρα του, τον Ζιποίτη. Ο λόγος της παρούσας επίθεσης ήταν το γεγονός ότι ο Νικομήδης ενεπλάκη στον πόλεμο του Σύριου βασιλιά με τον Αντίγονο Β' Γονατά, βασιλιά της Μακεδονίας.^[4]Για να αντιμετωπίσει την απειλή αυτή, ο Νικομήδης συμμάχησε με την Ηράκλεια την Ποντική. ^[5] Τελικά η εισβολή αυτή δεν αποδείχτηκε επικίνδυνη, μιας και ο Αντίοχος αποσύρθηκε μοναχός του από τα εδάφη της Βιθυνίας, καθώς δεν ήθελε να ρισκάρει μάχη.^[4]

Προκειμένου να αντιμετωπίσει τον αδελφό του και λιγότερο τους εξωτερικούς εχθρούς του, ο Νικομήδης κάλεσε σε βοήθεια ισχυρούς συμμάχους και σύναψε συμμαχία με τους Κέλτες οι οποίοι, κάτω από τις διαταγές των Λεοννόριου και Λουτάριου, είχαν καταφτάσει την απέναντι όχθη του Βοσπόρου, και είχαν καταπιαστεί με πολιορκία του Βυζαντίου, το 277 π.Χ.^[6] Παρέχοντάς τους τα μέσα να κάνουν το πέρασμα στην Ασία,^[3] έστρεψε αρχικά τα όπλα των νέων του συμμάχων εναντίον του Ζιποίτη. Τελικά τον νίκησε και τον θανάτωσε, ενώνοντας ξανά ολόκληρη τη Βιθυνία κάτω από το σκήπτρο του.^[7]

Βασιλεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Λίγα πράγματα είναι γνωστά σήμερα σχετικά με τα γεγονότα που ακολούθησαν. Υπάρχει η πιθανότητα οι Κέλτες να βοήθησαν τον Νικομήδη στη διαμάχη του με τον Αντίοχο,^[8] ωστόσο δεν έχουν καταγραφεί συγκεκριμένες πληροφορίες. Φαίνεται, εντούτοις, ότι ο Νικομήδης παρέμεινε ο αδιαμφισβήτητος ηγεμόνας της Βιθυνίας, την οποία και συνέχισε να κυβερνά μέχρι τον θάνατό του, και η οποία απέκτησε ευμάρεια και δύναμη κατά τη διάρκεια της πολύχρονης και ειρηνικής βασιλείας του.

Μιμούμενος τον πατέρα του, και τόσους άλλους Έλληνες ηγεμόνες της Ασίας, αποφάσισε να διαιωνίσει το όνομά του, ιδρύοντας μια νέα πρωτεύουσα. Το μέρος που επέλεξε, γειτονικά της αποικίας των Μεγαρέων με το όνομα Αστακός,^[3] αποδείχτηκε σοφά υπολογισμένο, καθώς η πόλη της Νικομήδειας συνέχισε για πάνω από έξι αιώνες να είναι μια από τις πλουσιότερες της Μικράς Ασίας.^[9] Ο Ευσέβιος τοποθετεί την ίδρυση της Νικομήδειας το 264 π.Χ.

Διαδοχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διάρκεια της βασιλείας του Νικομήδη μετά το γεγονός αυτό δεν είναι γνωστή, ωστόσο ο θάνατός του υπολογίζεται γύρω στο έτος 255 π.Χ. Παντρεύτηκε δύο φορές. Από την πρώτη του σύζυγο, Διτιζέλη, με καταγωγή από τη Φρυγία, απέκτησε δύο γιους, τον Προυσία ^[10] και τον Ζιαήλα, καθώς και μία κόρη, τη Λυσάνδρα.^[11] Ο Νικομήδης έτρεφε έναν τεράστιο σκύλο, από τη ράτσα των Μολοσσών, ο οποίος του ήταν ιδιαίτερα πιστός. Όταν μια μέρα η Διτιζέλη πλησίασε τον βασιλιά, ο σκύλος θεωρώντας πως πήγαινε να επιτεθεί στον βασιλιά, της χύμηξε πρώτος, με αποτέλεσμα να την τραυματίσει θανάσιμα.

Η δεύτερη σύζυγος του Νικομήδη, η Εταζέτα, τον έπεισε να παραμερίσει τα τέκνα από τον πρώτο του γάμο και να ορίσει διάδοχο ανάμεσα στα δικά της παιδιά.^[12] Τα τελευταία ήταν ακόμη σε νηπιακή ηλικία όταν ο πατέρας τους απεβίωσε. Στη διαθήκη του ανέθεσε την κηδεμονία τους στους βασιλείς Αντίογονο Γονατά και Πτολεμαίο Β' τον Φιλάδελφο, μαζί με τις πόλεις Ηράκλεια, Βυζάντιο και Κίο. Παρ' όλα αυτά, ο γιος του Ζιαήλας γρήγορα κατάφερε να καταλάβει τον θρόνο για τον εαυτό του.^[13]

Άλλες πληροφορίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά πάσα πιθανότητα ο Νικομήδης ήταν εκείνος ο βασιλιάς που προσπάθησε να αγοράσει από την πόλη της Κνίδου το διάσημο άγαλμα της Αφροδίτης, το οποίο είχε κατασκευάσει ο Πραξιτέλης, προσφερόμενος να απαλλάξει την πόλη από το δημόσιο χρέος της.^[14]

Χρονολόγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Έτος (π.Χ.)	Γεγονός

	Γέννηση του Νικομήδη Α' του Φιλέλληνα, γιου του Ζιποίτη Α' της Βιθυνίας.
278 π.Χ.	Θάνατος του Ζιποίτη και άνοδος στον θρόνο από τον Νικομήδη. Στα πλαίσια αυτών των γεγονότων ο Νικομήδης εκτελεί ορισμένα από τα αδέρφια του.
	Ο Νικομήδης έρχεται σε ρήξη με τον αδερφό του, Ζιποίτη, ο οποίος ανεξαρτητοποιείται. Για να τον νικήσει ο Νικομήδης επιστρατεύει τη βοήθεια γαλατικών φύλων που πολιορκούσαν το Βυζάντιο.
	Ο Νικομήδης έρχεται επίσης σε ρήξη με τον Αντίοχο Α' τον Σωτήρα, ηγεμόνα των Σελευκιδών, όταν βοηθά τον Αντίγονο Β' Γονατά, βασιλιά της Μακεδονίας.
264 π.Χ.	Ίδρυση μιας νέας πρωτεύουσας, της Νικομήδειας.
	Η σύζυγος του Νικομήδη, η Διτιζέλη πεθαίνει όταν της επιτίθεται ένας σκύλος. Αργότερα ο Νικομήδης νυμφεύεται την Εταζέτα.
π. 255 π.Χ.	Θάνατος του Νικομήδη. Η Εταζέτα αναλαμβάνει αντιβασιλιάς των ανήλικων παιδιών της, ωστόσο τον θρόνο αναλαμβάνει τελικά ο Ζιαήλας, γιος του Νικομήδη από τον πρώτο του γάμο.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Hugo Willrich: «Ditizele» (Γερμανικά) 1903. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2023.
↑ Hugo Willrich: «Etazeta» (Γερμανικά) 1907. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2023.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 12
↑ ^4,0 ^4,1 Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 10
↑ Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 9
↑ Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 11
↑ Τίτος Λίβιος, «Ab urbe condita», 38.16 Αρχειοθετήθηκε 2009-06-17 στο Wayback Machine.; Junianus Justinus, «Επιτομή του Πομπήιου Τρόγου», xxv. 2
↑ Gnaeus Pompeius Trogus, «Πρόλογοι», 25
↑ Μέμνων, 20; Στράβων, «Γεωγραφία», xii. 4; Στέφανος του Βυζαντίου, «Εθνικά», «Νικομήδεια»; Ευσέβιος, «Χρονικόν»; Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις», v. 12; Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», 3
↑ Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», συνδ
↑ Αρριανός, «Βιθυνιακά»
↑ Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 14
↑ Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», 3; Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, «Φυσική Ιστορία», viii. 61
↑ Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, vii. 39, xxxvi. 4

[141c43ca8d5527a4fbd65d3726037a0cbd108721-1] Hugo Willrich: «Ditizele» (Γερμανικά) 1903. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2023.

[71b4b09f75d20ffe4eb75a09a03c1dd574ecf874-2] Hugo Willrich: «Etazeta» (Γερμανικά) 1907. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2023.

[auto2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 12

[auto1-4] 4,0 ^4,1 Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 10

[5] Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 9

[6] Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 11

[7] Τίτος Λίβιος, «Ab urbe condita», 38.16 Αρχειοθετήθηκε 2009-06-17 στο Wayback Machine.; Junianus Justinus, «Επιτομή του Πομπήιου Τρόγου», xxv. 2

[8] Gnaeus Pompeius Trogus, «Πρόλογοι», 25

[9] Μέμνων, 20; Στράβων, «Γεωγραφία», xii. 4; Στέφανος του Βυζαντίου, «Εθνικά», «Νικομήδεια»; Ευσέβιος, «Χρονικόν»; Παυσανίας, «Ελλάδος περιήγησις», v. 12; Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», 3

[10] Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», συνδ

[11] Αρριανός, «Βιθυνιακά»

[12] Μέμνων, «Ιστορία της Ηράκλειας», 14

[13] Ιωάννης Τζέτζης, «Χιλιάδες», 3; Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, «Φυσική Ιστορία», viii. 61

[14] Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, vii. 39, xxxvi. 4

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]