Νικηφόρος Πρωτεύων
| Νικηφόρος Πρωτεύων | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Θάνατος | 11ος αιώνας |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός |
| Περίοδος ακμής | 1056 |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | κυβερνήτης |
Ο Νικηφόρος Πρωτεύων (άκμασε το 1055) ήταν κυβερνήτης θέματος στη Ρωμανία και για λίγο ο υποψήφιος μίας μερίδας στην Αυλή για διάδοχος του Κωνσταντίνου Θ΄ Μονομάχου.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Νικηφόρος ήταν ο απόγονος oικογένειας που καταγράφεται από τον 10ο αι.[1] Υπηρέτησε ως κυβερνήτης του θέματος Βουλγαρίας κατά τα τελευταία έτη της βασιλείας του Κωνσταντίνου Θ΄ Αυτοκράτορα των Ρωμαίων (1042-55).[2][3] Ο ακριβής τίτλος του αξιώματός του μας είναι άγνωστος, καθώς οι πηγές τον αναφέρουν ως ο "την της Βουλγαρίας περιεζωσμένος αρχήν". Κανονικά αυτό θα σήμαινε ότι ήταν δούκας ή κατεπάνω (στρατιωτικός κυβερνήτης), αλλά από την αγιογραφία του Αγ. Λαζάρου του Γαλησίου όρους καταλαβαίνουμε ότι μάλλον ήταν πολιτικός κυβερνήτης.[4] Αυτό συμφωνεί με το ότι ως υποψήφιος υποστηρίχθηκε από την πολιτική μερίδα της Αυλής.[5] Ωστόσο τα περισσότερα μέλη της Οικογένειας Πρωτεύοντος ήταν στρατιωτικοί.
Το 1055 ο Κωνσταντίνος Θ΄ (σύζυγος της Ζωής) απεβίωσε και οι ευνούχοι της Αυλής -ο Ιωάννης Σκυλίτζης αναφέρει τον Ιωάννη λογοθέτη, τον Κωνσταντίνο πρωτονοτάριο του Δρόμου (Επικοινωνιών) και τον Βασίλειο επί του κανικλείου (μελανοδοχείου) ως τους κυριότερους- έπεισαν τον Αυτοκράτορα να επιλέξει διάδοχο τον Νικηφόρο Πρωτεύοντα, προσπερνώντας τα δικαιώματα της Θεοδώρας (αδελφής της Ζωής), τελευταίας της Δυναστείας των Μακεδόνων.[4]
Ειδοποίησαν επειγόντως τον Νικηφόρο να έλθει στη Βασιλεύουσα, αλλά το σχέδιό τους μαθεύτηκε στους υποστηρικτές της Θεοδώρας. Αυτοί πήραν την ηλικιωμένη Αυγούστα από τη μονή που είχε αποσυρθεί, την έφεραν με πολεμικό πλοίο στο Μεγάλο Παλάτιο και την έστεψαν Αυτοκράτειρα λίγες ώρες πριν αποβιώσει ο Κωνσταντίνος, στις 11 Ιανουαρίου.[6] Ο Νικηφόρος συνελήφθη στη Θεσσαλονίκη και εξορίστηκε στο θέμα της Θράκης, όπου εκάρη και εκτοπίστηκε στη μονή του Κουζηνά στη Μαγνησία.[7]
Ο Νικηφόρος ταυτίζεται από τον Ζαν-Κλωντ Σενέ με τον "Νικηφόρο, γιο του Πρωτεύοντος", που εμφανίζεται στο κεφάλαιο 119 της αγιογραφίας του Αγ. Λαζάριου από το Γαλήσιο όρος. Σύμφωνα με το κείμενο ήταν κριτής (δικαστής) του θέματος Θρακησίων όταν συνάντησε τον άγιο. Στην αγιογραφία το όνομα "Πρωτεύων" ίσως να μην είναι οικογενειακό όνομα, αλλά να αναφέρεται στη θέση του πρωτεύοντος, του τοπικού επικεφαλής.[8] Ίσως είναι ο Νικηφόρος, γιος του Ευθυμίου, που αναφέρεται στα κεφάλαια 105 και 106 του κειμένου, που εκτοπίστηκε από τον Κωνσταντίνο Θ΄ και η ανάκλησή του στην Αυτοκρατορική Υπηρεσία προβλέφθηκε από τον άγιο.[9]
Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Cheynet 1996, σελίδες 65–66.
- ↑ Wortley 2010, σελ. 445.
- ↑ Cheynet 1996, σελ. 65.
- ↑ 4,0 4,1 Cheynet 1996, σελ. 194.
- ↑ Wortley 2010, σελ. 445 (note 206).
- ↑ Wortley 2010, σελίδες 445–446.
- ↑ Wortley 2010, σελ. 446.
- ↑ Greenfield 2000, σελίδες 208–209, esp. note 494.
- ↑ Greenfield 2000, σελίδες 196–199, esp. note 463.
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Cheynet, Jean-Claude (1996). Pouvoir et Contestations à Byzance (963–1210) (in French). Paris: Publications de la Sorbonne. ISBN 978-2-85944-168-5.
- Greenfield, Richard P. H., ed. (2000). The Life of Lazaros of Mt. Galesion: An Eleventh-century Pillar Saint. Washington DC: Dumbarton Oaks. ISBN 0884022722.
- Wortley, John, ed. (2010). John Skylitzes: A Synopsis of Byzantine History, 811-1057. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-76705-7.