Ναός Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας
Συντεταγμένες: 37°58′44.72″N 23°43′42.74″E / 37.9790889°N 23.7285389°E
| Ναός Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | ορθόδοξη εκκλησία |
| Αρχιτεκτονική | εκλεκτικισμός |
| Διεύθυνση | Οδός Αιόλου 62 |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°58′45″N 23°43′43″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αθηναίων |
| Τοποθεσία | Αθήνα |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 1863 |
| Αρχιτέκτονας | Δημήτριος Ζέζος |
| Προστασία | διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ο ναός της Παναγίας Χρυσοσπηλιώτισσας είναι χριστιανικός ναός ο οποίος βρίσκεται στην οδό Αιόλου. Ο σημερινός ναός κατασκευάστηκε την περίοδο 1863-1892 στη θέση παλαιότερου ναού. Ο ναός σχεδιάστηκε από τον Δημήτριο Ζέζο, αλλά την κατασκευή επιτήρησαν ο Παναγής Κάλκος και έπειτα ο Ερνστ Τσίλερ.[2]
Ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρώτος ναός στο χώρο κτίστηκε το 1705. Έλαβε την ονομασία Χρυσοσπηλιώτισσα καθώς στην κατασκευή συνέδραμε η Μονή Μεγάλου Σπηλαίου. Ο ναός από πλευράς αρχιτεκτονικής ήταν βασιλική μετρίων διαστάσεων με τους πλάγιους τοίχους να υποστηρίζονται από αντηρίδες. Ο ναός αυτός υπέστη καταστροφές κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ιδίως κατά την πολιορκία της Αθήνας το 1827.[3] Ο ναός επισκευάστηκε πρόχειρα μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους,[2] και επαναδραστηριοποιήθηκε το 1835.[3]
Το 1846 ενορίτες του ναού,[3] προεξάχοντος του Σπύρου Παυλίδη, αγόρασαν οικόπεδα γειτονικά στο ναό με στόχο τη κατασκευή ενός μεγαλύτερου ναού.[2] Τα σχεδία του ναού εκπόνησε ο Δημήτριος Ζέζος, ο οποίος όμως απεβίωσε το 1857,[2] ενώ ακόμη δεν είχε αρχίσει η κατασκευή του ναού λόγω του μεγάλου οικονομικού κόστους του έργου καθώς και άρνησης του Δήμου Αθηναίων να εκδόσει την άδεια κατασκευής.[3] Ο ναός άρχισε να κατασκευάζεται το 1863, αρχικά υπό την επίβλεψη του Παναγή Κάλκο, και, μετά το θάνατό του το 1878, υπό την επίβλεψη του Ερνέστου Τσίλερ.[2] Ο Παναγής Κάλκος προσέθεσε μερικά νεοκλασικά στοιχεία και μέχρι τον θάνατό του είχε ολοκληρωθεί το μεγαλύτερο τμήμα του ναού. Ο Τσίλερ επανασχεδίασε τον τρούλο, αλλά μετά από αντιδράσεις που ζητούσαν να κατασκευαστεί ο αρχικός τρούλος, παραιτήθηκε. Τον τρούλο ολοκλήρωσε ο Δημήτριος Σούτσος. Τα καμπαναριά προστέθηκαν το 1888 το βόρειο και το 1892 το νότιο.[3]
Ο ναός χαρακτηρίστηκε μνημείο χρήζων ειδικής προστασίας με την ΥΑ 124786/1455/24-10-1955 - ΦΕΚ 239/Β/30-12-1955, το 1955.[4]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ναός ανήκει αρχιτεκτονικά στον ρυθμό της τρίκλιτης βασιλικής με τρούλο. Τα δύο κωδωνοστάσιά του είναι οκτάγωνα και από μάρμαρο. Ο ναός ανήκει στον εκλεκτικισμό, συνδυάζοντας νεοκλασικά με νεοβυζαντινά στοιχεία, όπως ακροκέραμα και δίλοβα παράθυρα.[5]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=147940&type=Monument. - ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «Ναός Παναγίας της Χρυσοσπηλιώτισσας». archaeologia.eie.gr. Αρχαιολογία της Πόλεως των Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Ιστορία». www.xrisospiliotissa.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «ΥΑ 124786/1455/24-10-1955 - ΦΕΚ 239/Β/30-12-1955». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «Ι. Ν. Παναγίας Χρυσοσπηλαιωτίσσης - Αθήνα & Αττική». www.religiousgreece.gr. Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών. Ανακτήθηκε στις 12 Ιανουαρίου 2021.