Ναός Αναστάσεως Σωτήρος Χριστού (Βέροια)
Συντεταγμένες: 40°31′22.796″N 22°12′18.695″E / 40.52299889°N 22.20519306°E
| Ναός Ανάστασης του Σωτήρος Χριστού Βέροιας | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | εκκλησία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 40°31′23″N 22°12′19″E |
| Θρησκευτική υπαγωγή | Ιερά Μητρόπολις Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Βέροιας |
| Τοποθεσία | Βέροια |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Έναρξη κατασκευής | 1314 |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ο Ναός Αναστάσεως Σωτήρος Χριστού ή εκκλησία του Χριστού είναι μεσαιωνική ορθόδοξη εκκλησία στο νότιο τμήμα της Βέροιας, Ελλάδα. Ο ναός αποτελεί παρεκκλήσι της ενορίας του Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα.[1]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ναός σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή κτίστηκε χορηγία του Ξένου Ψαλιδά το 1314/15, μετά τον θάνατο της συζύγου του Ευφροσύνης. Ο ναός με χρυσόβουλο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ δόθηκε στον μοναχό Ιγνάτιο Καλόθετο ώστε να αποτελέσει καθολικό μονής. Ο ναός είναι μονόχωρος και ξυλόστεγος, με εξαγωνική κόγχη στην αψίδα ιερού.[2] Διαθέτει τρεις εισόδους, μία σε κάθε πλευρά.[3] Στις αρχές του 18ου αιώνα προστέθηκε κλειστό περίστωο στις τρεις από τις πλευρές του ναού,[2] αλλά αυτό κατεδαφίστηκε τη δεκαετία του 1950 και αντικαταστάθηκε από τοξωτό περίστωο στη βόρεια και δυτική πλευρά.[3]
Τοιχογραφίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το εσωτερικό του ναού είναι τοιχογραφημένο. Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή οι τοιχογραφίες είναι έργο του Γεώργιο Καλλιέργη και έγιναν το 1314/15. Οι τοιχογραφίες χαρακτηρίζονται από την ποικιλία χρωμάτων και ακριβές σχέδιο[3] και εντάσσονται στα πλαίσια της παλαιολόγειας αναγέννησης.[4] Οι τοιχογραφίες στους πλευρικούς τοίχους είναι οργανωμένες σε τρεις ζώνες, με ολόσωμους αγίους στην κάτω, προτομές ευαγγελιστών, αγίων και προφητών στη μεσαία και σκηνές από το δωδεκάορτο στην ανώτερη, από τις οποίες όμως απουσιάζει η Πεντηκοστή.[2] Η Κοίμηση της Θεοτόκου κοσμεί την ανώτερη ζώνη του δυτικού τοίχου. Στο τεταρτοσφαίριο της αψίδες απεικονίζεται η Παναγία να κρατάει στα χέρια της τον Ιησού πλαισιωμένη από αγγέλους και από κάτω οι συλλειτουργούντες πατριάρχες. Στο εσωτερικό του, στο βόρειο και στο νότιο τοίχο, βρίσκονται επίσης δύο αψιδώματα τα οποία στο εσωτερικό τους είναι ζωγραφισμένες η Σταύρωση και η Ανάσταση του Ιησού.[4]
Χαρακτηριστικές είναι επίσης οι τοιχογραφίες τοπικών αρχόντων και προσωπικοτήτων. Ο μοναχός Ιγνάτιος Καλόθετος απεικονίζεται να σκύβει μπροστά στον άγιο Αρσένιο. Στην εξωτερική μεριά του δυτικού τοίχου βρίσκεται η παράσταση της τοπικής αρχόντισσας Μαρίας Συναδηνής, η οποία βρίσκεται μέσα σε ψευδοαρκοσόλιο, μαζί με τις παραστάσεις του Χριστού και της Παναγίας. Η απεικόνιση χρονολογήθηκε στο 1326. Στο νότιο τοίχο μέσα σε ψευδοαρκοσόλιο απεικονίζονται, σύμφωνα με την επιγραφή, οι μορφές των Μιχαήλ Καβαλλάριο Συναδηνό, Μανουήλ Διδυμάρη, Μανουήλ Συναδηνό και της Άννα του Μελά, οι οποίοι απεβίωσαν το 1355, και πιθανόν ήταν δωρητές του ναού. Η εξωτερική πλευρά του βόρειου τοίχου αγιογραφήθηκε το 1727.[4]
Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
-
Η Σταύρωση -
Η Κοίμηση της Θεοτόκου -
Το ιερό, εσωτερικά
.jpg)
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Μπεκές, Γεράσιμος. «Αρχιερατική Περιφέρεια Βέροιας». www.imverias.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Πέτκος, Ιωάννης. «Ναός Αναστάσεως Σωτήρος Χριστού στη Βέροια». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ, τέλη 13ου – 18ος αι. / RESURRECTION OF THE CHRIST THE SAVIOUR, late 13th – 18th c. – Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας». www.byzantine-museum-veria.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Ο Ναός του Χριστού στη Βέροια». www.veriahistory.gr. Ανακτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2021.