Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης (ΜΣΤΚ) ιδρύθηκε το 1992[1]. Στους χώρους του οργανώνει και φιλοξενεί εκθέσεις σύγχρονης τέχνης περιοδικές ή με έργα από τη μόνιμη συλλογή του. Βρίσκεται στην καρδιά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου, στη σκιά του βενετσιάνικου κάστρου, της Φορτέτσας[2].

Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης
Χάρτης
Άλλες ονομασίεςΔημοτική Πινακοθήκη "Λ. Κανακάκις"
Γενικές πληροφορίες
ΕίδοςΜουσείο, σύγχρονη τέχνη, εκθέσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα
ΔιεύθυνσηΜεσολογγίου 32
Γεωγραφικές συντεταγμένες35˚37΄13.007΄΄ Β 24˚47΄44.756΄΄ Ε
35°22′17″N 24°28′28″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Ρεθύμνης
ΤοποθεσίαΡέθυμνο
ΧώραΕλλάδα
Λειτουργία1992 - σήμερα
Ανακαίνιση2005 - 2008
ΙδιοκτήτηςΔήμος Ρεθύμνης
Ιστότοπος
www.cca.gr

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξεκίνησε τη λειτουργία του ως Δημοτική Πινακοθήκη Λευτέρης Κανακάκις, το 1992[3] και στη συνέχεια ως Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας[4], το 1995, με σύμβαση που υπογράφηκε ανάμεσα στον Δήμο Ρεθύμνης[5] και το Υπουργείο Πολιτισμού[6] (θεσμός Εθνικού Πολιτιστικού Δικτύου Πόλεων, 1995 - 2005[7]) και οι δραστηριότητές του προσανατολίστηκαν στη σύγχρονη τέχνη. Σήμερα το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης λειτουργεί το πλαίσιο του Δήμου Ρεθύμνης (Διεύθυνση Πολιτισμού - Τμήμα Μουσείων), με την οικονομική υποστήριξη του Δήμου Ρεθύμνης καθώς και με χορηγίες συνεργαζόμενων φορέων.

Ως ιδρυτική Καλλιτεχνική Διευθύντρια του ΜΣΤΚ ανέλαβε η Μαρία Μαραγκού[8] η οποία συνεχίζει μέχρι σήμερα, το καλλιτεχνικό της έργο στο Μουσείο.

Μόνιμη συλλογή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Μ.Σ.Τ. Κρήτης[9] διαθέτει μια Μόνιμη Συλλογή περίπου 750 έργων[10], σύγχρονων Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής πραγματικότητας από το 1950 ως σήμερα.

Πρόκειται για έργα του Λευτέρη Κανακάκι[11] (51 έργα: λάδια, σχέδια, ακουαρέλες) τα οποία καλύπτουν αντιπροσωπευτικά όλη τη διαδρομή της δουλειάς του. Τα έργα προέρχονται από δωρεές φιλικού και οικογενειακού περιβάλλοντος του καλλιτέχνη .

Η συλλογή στο σύνολό της καλύπτει επαρκώς τα δείγματα της σύγχρονης τέχνης του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα και των αρχών του 21ου αιώνα, από την αφαίρεση και τη γεωμετρικότητα μέχρι το νεοεξπρεσιονισμό, τη νέα παραστατικότητα, τον μινιμαλισμό, το αντικείμενο στο χώρο, τη γλυπτική και τη γλυπτοζωγραφική, τις συναρμογές, τις εγκαταστάσεις στον χώρο και τα περιβάλλοντα, την εννοιακή τέχνη, τη φωτογραφία, την τέχνη του βίντεο και της βίντεο-εγκατάστασης.

Μεγάλο μέρος τους έχει φιλοξενηθεί σε εκθέσεις στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στη Λάρισα, στην Πάτρα και σε πόλεις του εξωτερικού (Πινακοθήκη Πιερίδη[12] στην Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη, Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Λάρισας, Δημοτική Πινακοθήκη Πάτρας  κλπ.).

Παράλληλα η συλλογή έργων του Λευτέρη Κανακάκι έχει αποτελέσει αντικείμενο ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου Κρήτης με σκοπό την ανάπτυξη, αξιολόγηση και εφαρμογή εκπαιδευτικών πολιτιστικών προγραμμάτων και αλληλεπιδραστικών πολυμέσων.

Δραστηριότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην πολυετή διαδρομή του το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, συγκέντρωσε στους χώρους του[13] την πανελλήνια και ενίοτε τη διεθνή κοινότητα της τέχνης.

Στον κεντρικό του χώρο (οδός Μεσολογγίου 32) αλλά και σε εναλλακτικούς χώρους που χρησιμοποιεί (κτίρια με ιδιαίτερο πολιτιστικό ενδιαφέρον: Κτίριο Πυροβολικού, Φορτέτσα - Τζαμί Καρά Μουσά Πασά, Τζαμί Ιμπραήμ Χαν κ.α.) έχουν οργανωθεί και φιλοξενηθεί εκθέσεις[14] με έργα από τη Μόνιμη Συλλογή[15] καθώς και περιοδικές εκθέσεις[16] πανελλήνιου και διεθνούς περιεχομένου.

Έχουν υλοποιηθεί και υλοποιούνται προγράμματα και συνεργασίες με αντίστοιχους φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό υλοποιήθηκαν ενώ στους χώρους του Μουσείου έχουν οργανωθεί συνέδρια και συναντήσεις εκπροσώπων διαφόρων ιδρυμάτων[17],  ιστορικών τέχνης, τεχνοκριτικών και καλλιτεχνών από την Ευρώπη και τις Η.Π.Α.

Παράλληλα κατά τη διάρκεια των εκθέσεων λειτουργούν εκπαιδευτικά προγράμματα και ξεναγήσεις για παιδιά, εφήβους και ενήλικες.

Κτίριο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ένας καινούριος χώρος που συμπλήρωσε την παλιά Δημοτική Πινακοθήκη «Λ. Κανακάκις» (1992) και το Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας (1995), δημιούργησε το νέο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (2009) που απέκτησε η Κρήτη.

Το παλιό οθωμανικό κτίριο, στέγασε μία από τις πρώτες βιομηχανικές μονάδες της πόλης, καθώς μετατράπηκε στις αρχές του 20ου αιώνα σε σαπωνοποιείο, χρήση που διατηρήθηκε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Την ίδια δεκαετία περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δήμου Ρεθύμνης και το 1992 ξεκίνησε να λειτουργεί ως Δημοτική Πινακοθήκη.

Μετά τις εργασίες επέκτασης και πλήρους αναστήλωσης, διάρκειας περίπου τριών ετών (2005 - 2008), το κτίριο αποτελεί σήμερα έναν σύγχρονο μουσειακό χώρο, υψηλών προδιαγραφών.

Εκδοτική δραστηριότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι κατάλογοι των εκθέσεων είναι δίγλωσσοι[18], στην ελληνική και αγγλική γλώσσα. Περιλαμβάνουν κείμενα από θεωρητικούς και ιστορικούς της τέχνης, επιμελητές εκθέσεων και καλλιτεχνών, εμπλουτίζοντας με αυτόν τον τρόπο τη βιβλιογραφία που αφορά στη σύγχρονη τέχνη.

Εκπαιδευτικός Τομέας - Εικαστικά Εργαστήρια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο πλαίσιο των ευρύτερων δραστηριοτήτων του Μ.Σ.Τ. Κρήτης, λειτουργεί ο Εκπαιδευτικός Τομέας και τα Εικαστικά Εργαστήρια[19]. Τα Εικαστικά Εργαστήρια ξεκίνησαν τη λειτουργία τους κατά την περίοδο 1996-1997 με την ένταξή τους στο Δίκτυο Εικαστικών Εργαστηρίων του ΥΠ.ΠΟ. Θεωρώντας ότι η δημιουργική έκφραση είναι δικαίωμα όλων, τα εργαστήρια απευθύνονται σε παιδιά Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου, οικογένειες και ομάδες ενηλίκων.

Μέσα από ειδικά επιλεγμένα εικαστικά εργαστήρια, ξεναγήσεις και μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα, ξεχωριστά για κάθε ηλικία, οι μαθητές αποκτούν αυτογνωσία, ανακαλύπτουν πολλαπλούς τρόπους έκφρασης, διευρύνουν τη φαντασία τους και γνωρίζουν την ιστορία της τέχνης και τον εικαστικό πολιτισμό. Ακόμη έρχονται σε επαφή με την πολιτιστική κληρονομιά τόσο της χώρας μας όσο και άλλων χωρών μέσα από ατομικές ή ομαδικές εργασίες και ποικίλες συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού.

Στα Εικαστικά Εργαστήρια λειτουργούν παιδικά τμήματα και τμήματα ενηλίκων. Στα τμήματα αυτά προσφέρεται η δυνατότητα να μάθουν διαφορετικές τεχνικές και χειρισμούς εκφραστικών μέσων όπως σχέδιο, ζωγραφική, κεραμική, κατασκευή μάσκας, κολάζ, κατασκευές κ.τ.λ. Έτσι τα παιδιά μαθαίνουν να χειρίζονται μια αρκετά μεγάλη γκάμα εργαλείων και υλικών. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη ζωγραφική και την κεραμική, πάνω σε διάφορα θέματα  με στόχο την καλλιέργεια  της φαντασίας και της δημιουργικότητας των παιδιών αλλά και την απόκτηση βασικών τεχνικών γνώσεων.                                                          

Τα προγράμματα  περιλαμβάνουν σχέδιο από τη φαντασία και την πραγματικότητα, γλυπτική, κατασκευές με χαρτί και άλλα υλικά. Μέσα από προβολές διαφανειών, κάρτες τέχνης και βιβλία, τα παιδιά έρχονται σε επαφή με την Ιστορία της Τέχνης. Αναπόσπαστο μέρος του μαθήματος είναι η συζήτηση, η συνεργασία και η ανταλλαγή απόψεων πάνω σε αυτά που βλέπουν και που φτιάχνουν.

Για την επίτευξη και εμπλουτισμό των παραπάνω, δίδεται ιδιαίτερη σημασία στη συνεργασία με καλλιτέχνες, εκτός των επιμορφωτών των εργαστηρίων.    

Εκτός των άλλων δραστηριοτήτων έχει καθιερωθεί η συνεργασία των Εργαστηρίων με τα Σχολεία της Α/θμιας και της Β/θμιας  Εκπαίδευσης του Ν. Ρεθύμνης. Οι μαθητές με τη συνοδεία των δασκάλων τους, έχουν την δυνατότητα  να παρακολουθήσουν δίωρα εκπαιδευτικά προγράμματα εικαστικής αγωγής (ζωγραφικής και κεραμικής) στο χώρο των Εργαστηρίων.

Παράλληλα με το εκπαιδευτικό έργο των Εικαστικών Εργαστηρίων που πραγματοποιούνται σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο γειτονικά του κεντρικού κτιρίου του Μουσείου, στην οδό Χειμάρας 8, αξιοποιείται και το πολιτιστικό υλικό των περιοδικών εκθέσεων που πραγματοποιούνται στον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης. Τα έργα τέχνης αντιμετωπίζονται σαν πρωτότυπο εποπτικό υλικό για τη διδακτικής της τέχνης.

Στα Εργαστήρια λειτουργούν επίσης ειδικά τμήματα, για τους υποψηφίους των σχολών ΤΕΙ - Αρχιτεκτονικής - Καλών Τεχνών καθώς και για τους φοιτητές των παιδαγωγικών τμημάτων Προσχολικής και Δημοτικής Εκπαίδευσης.

Τα προγράμματα και οι διάφορες δραστηριότητες σχεδιάζονται σύμφωνα με το Αναλυτικό Πλαίσιο Σπουδών των Εικαστικών μαθημάτων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου.

Με την ολοκλήρωση των μαθημάτων έχει καθιερωθεί η πραγματοποίηση της ετήσιας έκθεσης των εργαστηρίων. Στην έκθεση παρουσιάζεται μόνο ένα μικρό μέρος των έργων των μαθητών, όλων των τμημάτων που  προκύπτουν κάτω από την διακριτική επίβλεψη και τις εμπνευσμένες οδηγίες των επιμορφωτών των Εργαστηρίων.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. iset. «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης». 
  2. Ή Φορτέτσα είναι φρούριο στην πόλη Ρέθυμνο, στην Κρήτη που κατασκευάστηκε από τους Ενετούς το 1573. Κατελήφθη από τους Οθωμανούς το 1646. Στις αρχές του 20ου αιώνα, μέσα στο φρούριο χτίστηκαν πολλά σπίτια. Είναι ορατή από κάθε γωνιά της πόλης, έχοντας πανοραμική θέα σε όλο το Ρέθυμνο.Φορτέτζα Ρεθύμνου
  3. «Μαρία Μαραγκού: ένα σύγχρονο μουσείο "κόσμημα", η διεθνής απήχηση και το όραμα για το μέλλον». 
  4. «iset τύπος Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνης». 
  5. «Δήμος Ρεθύμνης». 
  6. «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού». 
  7. «Προγραμματική σύμβαση: Κέντρο Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνου». www.culture.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2023. 
  8. «Καθημερινή - Εικαστικά». 
  9. «Καθημερινή - Αφιέρωμα στην Κρήτη: Σταθμοί πολιτισμού». 
  10. Μαραγκού, Μαρία. Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, 30 χρόνια. Η Μόνιμη Συλλογή. Αθήνα: Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης. σελ. 4. ISBN 978 960 8074 34 7. 
  11. «Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης - Κανακάκις Λευτέρης». 
  12. «Πινακοθήκη Δημήτρη Πιερίδη - Odysseus Culture». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2023. 
  13. «iset, Ρέθυμνο, τύπος, εφημερίδα». 
  14. «iset, τύπος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης». 
  15. «Κλείνει τα... 25 το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Ρεθύμνου». Η Εφημερίδα των Συντακτών. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2023. 
  16. «Καθημερινή - Ταξίδια "Ψίθυροι" στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου». 
  17. «Πανεπιστήμιο Κρήτης - Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Φεβρουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2023. 
  18. «Βιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ - Κατάλογοι τέχνης». 
  19. «Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης - Εκπαιδευτικός Τομέας - Εικαστικά Εργαστήρια». 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]