Μολ Φλάντερς
 Εξώφυλλο πρώτης έκδοσης | |
| Συγγραφέας | Ντάνιελ Ντιφόου |
|---|---|
| Τίτλος | Moll Flanders |
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1722 |
| Μορφή | μυθιστόρημα |
| LC Class | OL45139W[1] |
| Πρώτη έκδοση | William Rufus Chetwood |
| δεδομένα () | |
Μολ Φλάντερς (αγγλικός τίτλος: Moll Flanders) με αρχικό τίτλο Οι Τύχες και οι Ατυχίες της διάσημης Μολ Φλάντερς, είναι μυθιστόρημα του Ντάνιελ Ντεφόε που δημοσιεύτηκε το 1722, ανώνυμα. Με τη μορφή αφήγησης σε πρώτο πρόσωπο, το πικαρέσκο μυθιστόρημα υποτίθεται ότι είναι η αληθινή αφήγηση της πολυτάραχης ζωής μιας γυναίκας, περιγράφοντας λεπτομερώς τα κατορθώματά της από τη γέννηση μέχρι τα γεράματα.[2]
Η Μολ είναι μια γυναίκα στην Αγγλία του 17ου αιώνα που προσπαθεί να αποφύγει τη φτώχεια βρίσκοντας πλούσιο σύζυγο. Περνάει μια σειρά από σχέσεις, νόμιμες και μη, και προσπερνά με επιδεξιότητα τα ηθικά διλήμματα που παρουσιάζονται, μερικές φορές αναγκάζεται να καταφύγει σε ανυπόληπτες πράξεις για να επιβιώσει.[3]
Τα θέματα της πορνείας, της σεξουαλικής βίας, της διγαμίας, της αιμομιξίας και της εγκληματικότητας που περιλαμβάνει, αν και παρουσιάζονται με σατιρικό τρόπο και ευτράπελο ύφος, για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν επέτρεψαν να μεταφερθεί το μυθιστόρημα στη θεατρική σκηνή και στην κινηματογραφική οθόνη. Στη μεταπολεμική περίοδο, το μυθιστόρημα, χωρίς τις πιο εξωφρενικές σκηνές, διασκευάστηκε αρκετές φορές.[4]
Το μυθιστόρημα βασίζεται εν μέρει στη ζωή της Μολ Κινγκ, μιας κατάδικης από το Λονδίνο την οποία ο Ντεφόε γνώρισε στη φυλακή του Νιούγκεϊτ.[5]
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η μητέρα της Μολ Φλάντερς είναι κατάδικη στη φυλακή Νιούγκεϊτ στο Λονδίνο και παίρνει αναβολή εκτέλεσης της ποινής της λόγω εγκυμοσύνης. Απελαύνεται στην Αμερική αμέσως μετά τη γέννηση και η Μολ μεγαλώνει από μια ανάδοχη μητέρα. Στην εφηβεία της πηγαίνει υπηρέτρια σε μια οικογένεια, όπου την πολιορκούν και οι δύο γιοι, ο μεγαλύτερος των οποίων την πείθει να «φέρεται σαν να ήταν παντρεμένοι» στο κρεβάτι. Δεν θέλει να την παντρευτεί, η Μολ παντρεύεται τον μικρότερο αδερφό του. Μετά από 5 χρόνια γάμου ο άνδρας της πεθαίνει, αφήνει τα παιδιά της στη φροντίδα των πεθερικών και αρχίζει να παρουσιάζεται ως πλούσια χήρα, ελπίζοντας να αποκτήσει έναν σύζυγο που θα την προστατεύει και θα της προσφέρει ασφάλεια.[6]
Οι επιτυχίες της είναι λίγες: ο πρώτος σύζυγος που αποκτά με αυτόν τον τρόπο χρεοκοπεί και καταφεύγει στην Ευρώπη, αφήνοντάς την μόνη της με την ευλογία του να κάνει ό,τι μπορεί για να τον ξεχάσει. Ο δεύτερος και με τον οποίο πηγαίνει να ζήσει στην Αμερική, αποδεικνύεται ότι είναι ο γιος της μητέρας της, δηλαδή ο ετεροθαλής αδερφός της, έτσι διαλύει τον γάμο και αφού συνεχίζει να ζει με τον αδερφό της για τρία χρόνια, επιστρέφει στην Αγγλία αφήνοντας τα παιδιά της στην Αμερική στη φροντίδα του συζύγου. Πηγαίνει να ζήσει στο Μπαθ για να αναζητήσει νέο σύζυγο.
Στο Μπαθ, ξεκινά μια σχέση με έναν άντρα του οποίου η γυναίκα είναι έγκλειστη λόγω ψυχικής ασθένειας. Η σχέση της μ' αυτόν είναι στην αρχή πλατωνική, αλλά μετά ζουν μαζί και αποκτούν τρία παιδιά (το ένα ζει). Μετά από μια βαριά ασθένεια ο άνδρας μετανοεί και αποφασίζει να επιστρέψει στην πραγματική γυναίκα του, διαβεβαιώνοντάς την ότι θα φροντίσει τον γιο τους, η Μολ μένει για ακόμη μια φορά μόνη.
Ο επόμενος μνηστήρας της Μολ, η οποία τώρα είναι 42 ετών, είναι ένας τραπεζίτης παντρεμένος με μια μοιχαλίδα σύζυγο. Ενώ περιμένει να χωρίσει τη γυναίκα του, η Μολ συνεχίζει να προσποιείται ότι έχει μεγάλη περιουσία και προσπαθεί να προσελκύσει έναν άλλο πλούσιο σύζυγο, με τη βοήθεια μιας γυναίκας που βεβαιώνει την (πλασματική) κοινωνική θέση της Μολ. Το τέχνασμα είναι επιτυχημένο και παντρεύεται τον Τζέμι, έναν υποτιθέμενο πλούσιο που ισχυρίζεται ότι έχει περιουσία στην Ιρλανδία. Γρήγορα αντιλαμβάνονται ότι και οι δύο εξαπατήθηκαν και ο νέος σύζυγος την απαλλάσσει από το γάμο. Αφού απολαμβάνουν την παρέα τους για περίπου ένα μήνα, χωρίζουν οι δρόμοι τους, αλλά η Μολ σύντομα ανακαλύπτει ότι είναι έγκυος. Συνεχίζει να αλληλογραφεί με τον τραπεζίτη, ελπίζοντας ότι τη θέλει ακόμη. Η Μολ αφήνει το νεογέννητό της στη φροντίδα μιας συμπατριώτισσας με αντάλλαγμα το ποσό των 5 λιρών το χρόνο και παντρεύεται τον τραπεζίτη. Βρίσκεται τελικά έτσι παντρεμένη με έναν πλούσιο άνδρα και ζουν ευτυχισμένοι για πέντε χρόνια πριν αυτός χρεοκοπήσει και πεθάνει από απελπισία, η μοίρα των δύο παιδιών τους μένει άγνωστη.[7]
Όταν μένει ξανά χήρα και οι πιθανότητές της να βρει άλλο σύζυγο είναι σχεδόν μηδενικές λόγω της ηλικίας της, αρχίζει να κλέβει, χρησιμοποιώντας την εξυπνάδα, τη γοητεία και τη θηλυκότητά της, καθώς και την έλλειψη ενδοιασμών και αποκτά μόνη της την οικονομική ασφάλεια που πάντα αναζητούσε. Σύντομα όμως συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στο Νιούγκεϊτ (όπως η μητέρα της και ο ίδιος ο συγγραφέας). Στη φυλακή οδηγείται στη μετάνοια. Ταυτόχρονα, ξανασμίγει με την αδελφή ψυχή της, τον Τζέμι, ο οποίος επίσης έχει φυλακισθεί για ληστείες και μαζί απελαύνονται στην Αμερική για να γλιτώσουν τη θανατική ποινή. Εκεί ανακαλύπτει ότι η μητέρα της, πεθαμένη πλέον, έχει αφήσει κληρονομιά μια φυτεία. Ξαναβρίσκει τον σύζυγο/αδελφό της και τον γιο της (από τον αδερφό της) και εκείνοι της δίνουν το μερίδιο της κληρονομιάς της μητέρας της, μια φάρμα που θα της παρέχει εισόδημα 100 λιρών το χρόνο. Με τη σειρά της η Μολ κάνει κληρονόμο τον γιο της και του χαρίζει ένα (κλεμμένο) χρυσό ρολόι.
Επιτέλους, η ζωή της αμαρτίας και της απελπισίας φαίνεται να έχει τελειώσει. Μετανιωμένη για τις πολλές αμαρτίες της, η Μολ σε ηλικία 69 ετών (το 1683) τελικά επιστρέφει στην Αγγλία με τον Τζέμι για να ζήσουν «με ειλικρινή μετάνοια για τις αμαρτωλές ζωές που ζήσαμε».[8]
Σχολιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο Ντεφόε, αφού ασχολήθηκε με το εμπόριο και με τη δημοσιογραφία, άρχισε να γράφει μυθιστορήματα και ήταν ήδη αναγνωρισμένος συγγραφέας χάρη στη δημοσίευση το 1719 του μυθιστορήματος Ροβινσώνας Κρούσος.
- Το Μολ Φλάντερς είναι πικαρέσκο μυθιστόρημα αλλά και ηθικοπλαστικό έργο και σίγουρα έχει χαρακτηριστικά και των δύο ειδών. Στην παράδοση του πικαρέσκο, η Μολ είναι ένας χαμηλού επιπέδου χαρακτήρας που κινείται μέσα σε διαφορετικές κοινωνικές τάξεις προσπαθώντας να επιβιώσει με την εξυπνάδα της. Η «ηθική» του διάσταση γίνεται κατανοητή με δύο διαφορετικούς τρόπους: ως τραγωδία, αφού η Μολ υποφέρει όλα της τα δεινά λόγω ενός μόνο ελαττώματος: θέλει να είναι πλούσια χωρίς να τα καταφέρνει, γεγονός που την οδηγεί στη μοιχεία, την πορνεία, την εγκατάλειψη παιδιών, την αιμομιξία και τις κλοπές. Από την άλλη πλευρά, είναι επίσης η ιστορία των εγκλημάτων και της διαφθοράς μιας γυναίκας χωρίς πίστη, με αμαρτωλή θέληση, στην οποία η ευημερία έρχεται μόνο όταν μετανοεί και υποτάσσεται στα θεϊκά σχέδια. Με αυτόν τον τρόπο, το μυθιστόρημα παρουσιάζει τα κοινωνικά οράματα των φιλελεύθερων και συντηρητικών ιδεολογιών της εποχής.[9]
- Ο Ντάνιελ Ντεφόε ήταν ένας αναγνωρισμένος πουριτανός: πίστευε στην εργασία, την αφοσίωση και την πρόνοια της θείας χάριτος. Γι' το λόγο αυτό, οι κριτικοί διαφωνούν σχετικά με το εάν ο συγγραφέας έκανε σκόπιμα τη Μολ έναν συμπαθητικό χαρακτήρα για τον αναγνώστη. Το μυθιστόρημα, που αφηγείται σε πολλές σελίδες τις αμαρτίες και τα εγκλήματα της Μολ, αφιερώνει πολύ λίγες στη μετάνοιά της, εγείροντας ερωτήματα για την ειλικρίνειά της. Είναι επομένως ένας διφορούμενος χαρακτήρας, όπως και το έργο: ενώ κάποιοι το θεωρούν υποδειγματικό, άλλοι πιστεύουν ότι ο Ντεφόε χρησιμοποίησε το σκανδαλώδες περιεχόμενο ως τρόπο για να αποκτήσει περισσότερους αναγνώστες και, επομένως, μεγαλύτερο οικονομικό εισόδημα. Σε κάθε περίπτωση, το μυθιστόρημα συνδυάζει την έλξη του Ντεφόε για τους εγκληματικούς χαρακτήρες και το ενδιαφέρον του για τη μετάνοια των αμαρτωλών.
- Το Μολ Φλάντερς ήταν ένα πολύ δημοφιλές μυθιστόρημα στην εποχή του και η φήμη του Ντεφόε απογειώθηκε. Αν και είχε ήδη γράψει ιστορίες για εγκληματίες πριν, στη συνέχεια δημοσίευσε το 1724 ένα έργο που αναφέρονταν στη ζωή του διαρρήκτη Τζακ Σέπαρντ και ένα άλλο στον εγκληματία Τζόναθαν Γουάιλντ το 1725. Επίσης το 1724, επανέλαβε το θέμα της αμαρτωλής γυναίκας στη Ρωξάνα: Η τυχερή ερωμένη.
- Από κοινωνιολογικής άποψης, το έργο προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για τη ζωή, τις συνήθειες και τις ποινές στον κόσμο του εγκλήματος του 18ου αιώνα. Περιέχει επίσης μια από τις λίγες λεπτομερείς περιγραφές της ζωής στο Λονδίνο καθώς και στη φυλακή Νιουγκέιτ. Αντικατοπτρίζει επίσης το όραμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις αρχές του 18ου αιώνα, που τις παρουσιάζει μια ειρηνική, ανεκτική και γεμάτη ευκαιρίες χώρα, κατά κάποιο τρόπο μια προπαγάνδα υπέρ της μετανάστευσης.
Διασκευές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- 1965: Οι ερωτικές περιπέτειες της Μολ Φλάντερς, κωμωδία σε σκηνοθεσία Τέρενς Γιανγκ με πρωταγωνίστρια την Κιμ Νόβακ, [10]
- 1975: Μολ Φλάντερς, τηλεοπτική μεταφορά του BBC σε δύο μέρη
- 1996: Μολ Φλάντερς, στην Ελλάδα Η ιστορία μιας γυναίκας, με πρωταγωνίστρια την Ρόμπιν Ράιτ.[11]
- 1996: Μολ Φλάντερς, βρετανική τηλεοπτική ταινία με την Άλεξ Κίνγκστον και τον Ντάνιελ Κρεγκ.
Μεταφράσεις στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μολ Φλάντερς, μετάφραση: Αλέξανδρος Πανούσης, εκδόσεις Καστανιώτης, 1997 [12]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «The Fortunes and Misfortunes of the Famous Moll Flanders by Daniel Defoe | Open Library». Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2023.
- ↑ . «study.com/academy/lesson/defoes-moll-flanders-summary-analysis».
- ↑ . «studysmarter.co.uk/explanations/english-literature/american-literature/moll-flanders/».
- ↑ . «cliffsnotes.com/literature/m/moll-flanders/book-summary».
- ↑ . «supersummary.com/moll-flanders/summary/».
- ↑ . «sparknotes.com/lit/mollflanders/summary/».
- ↑ . «litcharts.com/lit/moll-flanders/summary».
- ↑ . «shmoop.com/study-guides/literature/moll-flanders/summary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2023.
- ↑ Richard Bjornson (1977). The Ambiguous Success of the Picaresque Hero in Defoe’s Moll Flanders. University of Wisconsin Press, Madison.
- ↑ . «imdb.com/The Amorous Adventures of Moll Flanders/1965».
- ↑ . «imdb.com/Η ιστορία μιας γυναίκας/Original title: Moll Flanders/1996».
- ↑ . «politeianet.gr/product/books/greek-books/literature/mol-flanters».
|