Μαζίδια
 |
Αυτό το λήμμα δεν ανήκει σε καμία κατηγορία. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας μία ή περισσότερες κατηγορίες σε αυτό. Αφαιρέστε αυτό το πρότυπο μόλις προσθέσετε κατηγορίες στη σελίδα. |
.jpg)
.jpg)
Τα Μαζίδια είναι ένα παραδοσιακό, θρησκευτικό έθιμο που αναβιώνει την τρίτη ημέρα του Πάσχα στο χωριό Ελευθερές, του Δήμου Παγγαίου Καβάλας.
Όνομα και ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το όνομα του προέρχεται από τον ομώνυμο λόφο «Μαζίδια», κατά μήκος του οποίου διεξάγεται το έθιμο.[1]
Προέλευση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χρονολογείται από την Τουρκοκρατία[2][3] και σχετίζεται με την αρχή της καλλιεργητικής περιόδου. Δεν υπάρχει μνήμη για την ακριβή έναρξη και προέλευσή του.[4] Ωστόσο, οι γραπτές πηγές φανερώνουν ότι το ίδιο έθιμο τελούνταν αρχικά στο παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη (στα σημερινά νεκροταφεία του χωριού) και κατόπιν μεταφέρθηκε στον απέναντι λόφο που ονομάζεται «Μαζίδια».[5]
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έθιμο τελείται την τρίτη ημέρα του Πάσχα μετά τη Θεία Λειτουργία. Οι κάτοικοι μεταφέρουν στα χέρια τα εικονίσματα από την εκκλησία των Αγίων Ταξιαρχών προς το ξωκλήσι των Αγίων Ραφαήλ, Ειρήνης και Νικολάου που βρίσκεται στον λόφο «Μαζίδια». Εκεί τα τοποθετούν στη σειρά και κάνουν Αγιασμό και Αρτοκλασία για να έχουν μια καλή σοδιά. Στη συνέχεια επιστρέφουν στην εκκλησία των Ταξιαρχών. Ακολουθεί γλέντι στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού κάτω από την εκκλησία με γλυκά και κεράσματα που έχουν φτιάξει οι γυναίκες του χωριού.[2] Πρώτοι σέρνουν τον χορό οι μεγαλύτεροι σε ηλικία κάτοικοι, οι οποίοι διέσωσαν μέσω της προφορικής παράδοσης το μακροσκελές τραγούδι «Ήρθε μάνα μ΄ η άνοιξη/ Νεκροφίλημα».[6] Ακολουθούν τρία ακόμα τραγούδια: «Τα 24 γράμματα»[7], ο «Δράκος»[8] και η «Βαγιώ»[8] από τους υπόλοιπους κατοίκους και τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο.
Τα τραγούδια του εθίμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ήρθε μάνα μ΄ η άνοιξη / Νεκροφίλημα (συρτός)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόκειται για μια παραλογή, σύμφωνα με την οποία, μια Μεγάλη Πέμπτη το άλογο ενός νέου ξέθαψε μια κοπέλα νεκρή που μόλις είχε θαφτεί. Ο νέος εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της και την πλησίασε για να τη φιλήσει. Το Πάσχα που πήγε στην εκκλησία με την οικογένειά του, τα αντικείμενα άρχισαν να τρίζουν και να πέφτουν, επειδή είχε ατιμάσει τη νεκρή κοπέλα. Τότε αναγκάστηκε να αποκαλύψει το αμάρτημά του για να λυτρωθεί.
Στίχοι:[6]
Ήρθε, μάνα μ’, η άνοιξη, ο Μάης, το καλοκαίρι,
που πρασινίζουν, μάνα μ’, τα βουνά και λουλουδίζουν οι κάμποι[...]
Όλοι φιλούσαν, μάνα μ', το Σταυρό και τ' Άγια Ευαγγέλια
κι εγώ έσκυψα, μάνα μ', και φίλησα ματούδια αραχνιασμένα.
Τα 24 γράμματα (συρτός)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πρόκειται για μια μακροσκελή ερωτική παραλογή βασισμένη στο Αλφάβητο. Νέος συνομιλεί με κοπέλα αποκαλύπτοντας τα συναισθήματά του γι΄ αυτήν.
Στίχοι:[7]
Α Αχ, χείλι μου μελαχρινό, κόρη μ΄, για σένα τ΄ αρχινώ
Αηδονάκι μου καημένο, στα δεινά βασανισμένο[...]
Ω Ω! τ΄ ωμέγα τελειώνει, η αγάπη μου στεριώνει
Ω! τ΄ ωμέγα τελειώνει, ας λαλήσει κι άλλο αηδόνι.
Ο Δράκος (χασάπικο)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το τραγούδι αναφέρεται σε έναν Δράκο -πιθανότατα- του Αγίου Γεωργίου, που γιορτάζει την περίοδο του Πάσχα. Άνθρωποι μαζεμένοι σε πανηγύρι παρακαλούν τον Δράκο να ελευθερώσει το νερό που είναι λιγοστό για να πιει ο κόσμος. Κατά τον ίδιο τρόπο, τραγουδώντας το οι γεωργοί έκαναν δέηση για πολλές βροχές στην καλλιεργητική περίοδο ώστε να είναι εύφορες τα παλιότερα χρόνια οι καπνοφυτείες και σήμερα τα αμπέλια. Από το τραγούδι διασώθηκαν μόνο τρεις στροφές.
Στίχοι:[8]
Κάτω στον Άγιο Θεόδωρο, στον Άγιο Κωνσταντίνο
πανηγυρίτσι γίνονταν, μεγάλο πανηγύρι [...]
- Απόλα, Δράκε, το νερό να πιει το πανηγύρι
να πιει τ΄ αφέντη τ΄ άλογο, να πιει και να γεμίσει.
Η Βαγιώ (χασάπικο)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το τραγούδι μιλάει για μια κοπέλα, τη Βαγιώ, που όλη μέρα ασχολείται με τον αργαλειό της στο σπίτι αντί να πάει να προσκυνήσει στην εκκλησία.
Στίχοι:[8]
- Βαγιώ μ΄ δεν πας στην εκκλησιά, Βαγιώ μ΄, πανάθεμά σε, να πας να προσκυνήσεις[...].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ ΕΝΗΜΕΡΟΣ, Εφημερίδα (30 Απριλίου 2019). ««Μαζίδια» στις Ελευθερές Παγγαίου». KavalaWebNews.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ 2,0 2,1 Newsroom. «Πάσχα στην ανατολική Μακεδονία: Τα παραδοσιακά «Μαζίδια» και το έθιμο του ποντιακού γάμου». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ «Τα «Μαζίδια» γιορτάστηκαν ξανά στο Παγγαίο - από την τουρκοκρατία στο σήμερα (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)». www.kavalanews.gr. 26 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ Μπεϊκάκη, 2004, σελ.107
- ↑ Μπεϊκάκη, 1994, σσ.48,50
- ↑ 6,0 6,1 Μπεϊκάκη, 1994, σσ.49-50
- ↑ 7,0 7,1 Μπεϊκάκη, 1994, σσ.47-48
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Μπεϊκάκη, 1994, σελ.50
Βιβλιογραφικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μπεϊκάκη Φωτεινή, Ελευθερές άλλοτε και σήμερα, Πολιτιστικός Σύλλογος Ελευθερών, Καβάλα 2004
- Μπεϊκάκη Φωτεινή, Ελευθερές Βαθιά και ρηχά Ιστορικά και λαογραφικά παράρριζα, Τυπογραφείο «Μέλισσα», Ασπροβάλτα 1994
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]