Μαγνητική βελόνα

Η λεγόμενη μαγνητική βελόνα ή μαγνητική βελόνη είναι ένας πολύ λεπτός και πολύ ελαφρύς τεχνικός μαγνήτης που το σχήμα του είναι συνήθως επίμηκες οξύμορφος ρόμβος, πολύ λεπτού πάχους, που μπορεί να περιστρέφεται ελεύθερα επί κατακορύφου άξονα, από του κέντρου του.

Η μαγνητική βελόνα αποτελεί το κύριο και θεμελιώδες εξάρτημα των πάσης φύσεως "ξηρών" μαγνητικών πυξίδων.

Περί της εφαρμογής της στη ναυσιπλοΐα δείτε σχετικά το άρθρο ανεμολόγιο που είναι πολύ αρχαιότερο της μαγνητικής βελόνας πλην όμως ο συνδυασμός και των δύο αποτελούν σήμερα τον "μαγνητικό δίσκο" των πάσης φύσεως "υγρών" μαγνητικών πυξίδων.

Ιστορία

Από την αρχαιότητα όταν ο άνθρωπος επιδόθηκε στη ναυτιλία παρατήρησε πως ο Πολικός Αστέρας δεν μετακινούνταν από τη θέση του στον ουράνιο θόλο με συνέπεια να χρησιμοποιεί αυτόν για πυξίδα του. Όταν όμως ο Πολικός δεν ήταν ορατός τότε χρησιμοποιούσε άλλα ουράνια σώματα όπως τον Ήλιο τη Σελήνη κ.λπ. Έτσι η έννοια της πυξίδας ως κατεύθυνση είναι πολύ παλαιά. Παρά ταύτα η καταγωγή της μαγνητικής βελόνας δεν είναι γνωστή. Το 203 π.Χ. όταν ο Αννίβας απέπλευσε από την Ιταλία λέγεται πως ο πλοηγός του έφερε το όνομα "Pelorus". Κανείς όμως δεν είναι σήμερα βέβαιος αν αυτό το όνομα ταυτιζόταν με μαγνητική βελόνα που κατ΄ άλλους υποστηρίζεται πως την έφερε (εισήγαγε) ο Μάρκο Πόλο στην Ιταλία από την Κίνα τον 13ο αιώνα. Αυτό όμως που τουλάχιστον ιστορικά είναι εξακριβωμένο είναι ότι το 1269 ο Petrus Peregrinus περιλαμβάνει στο βιβλίο του "Epistola de Magnete" αναφορά για μαγνητική βελόνα στηριζόμενη σε αξονίσκο και επιπλέουσα εντός δοχείου ύδατος και μάλιστα με γραμμή πίστεως προκειμένου να λαμβάνεται και διόπτευση.

Πάντως η σημερινή εμπιστοσύνη της μαγνητικής βελόνης και κατ΄ επέκταση της μαγνητικής πυξίδας ανάγεται στον Κέλβιν ο οποίος και την τελειοποίησε στη σημερινή της μορφή πριν περίπου ένα αιώνα.