Μάικλ Γκαζανίγκα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μάικλ Γκαζανίγκα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Michael S. Gazzaniga (Αγγλικά)
Γέννηση12  Δεκεμβρίου 1939[1][2]
Λος Άντζελες[3]
ΚατοικίαΣάντα Μπάρμπαρα
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[4]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[5][6]
ΣπουδέςΚολλέγιο Ντάρτμουθ
Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνιας
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταψυχολόγος
νευροεπιστήμονας
ιατρός
συγγραφέας
διδάσκων πανεπιστημίου
νευρολόγος[7]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα
Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης στο Στόνι Μπρουκ[8]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΥποτροφία Γκούγκενχαϊμ[9]
Ariëns Kappers Medal (1999)
βραβείο Γουΐλιαμ Τζέιμς Φίλοου (2015)[10]
βραβείο Διακεκριμένης Επιστημονικής Συνεισφοράς στην Ψυχολογία της Αμερικάνικης Ομοσπονδίας Ψυχολογίας (2008)[11]
εταίρος της της Εταιρείας Πειραματικών Ψυχολόγων
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
δεδομένα

Ο Μάικλ Σ. Γκαζανίγκα (Michael S. Gazzaniga, γεννήθ. 12 Δεκεμβρίου 1939) είναι Αμερικανός ειδικός της γνωσιακής νευροεπιστήμης και καθηγητής της ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, όπου ήταν επικεφαλής του Κέντρου SAGE για τη Μελέτη του Νου.[12] Μελέτησε τη νευρωνική βάση της νοήσεως, έναν τομέα στον οποίο θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους ερευνητές παγκοσμίως.[13] Εκλέχθηκε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Τεχνών και Επιστημών, της Εθνικής Ακαδημίας Ιατρικής και της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ.[13]

Βιογραφικά δεδομένα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκαζανίγκα γεννήθηκε στο Λος Άντζελες και το 1961 απεφοίτησε από το Κολλέγιο Ντάρτμουθ του Νιου Χάμσαϊρ. Το 1964 πήρε διδακτορικό στην ψυχοβιολογία από το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Καλιφόρνια, όπου ερεύνησε υπό την καθοδήγηση του Ρότζερ Σπέρυ (ο οποίος το 1981 τιμήθηκε με Βραβείο Νόμπελ).

Εκτός από το ερευνητικό έργο του, ο Γκαζανίγκα συνέγραψε και αρκετά βιβλία για το ευρύ κοινό, όπως Ο κοινωνικός εγκέφαλος, Ο νους της Φύσης και Ο ηθικός εγκέφαλος. Επιπλέον, επιμελήθηκε τη σειρά βιβλίων The Cognitive Neurosciences (= «οι γνωσιακές νευροεπιστήμες») του MIT Press, όπου παρουσιάσθηκε το έργο σχεδόν 200 επιστημόνων και απετέλεσε έργο αναφοράς για τον κλάδο. Η τελευταία μονογραφία του έχει τίτλο Who's in Charge?: Free Will and the Science of the Brain (= «Ποιος έχει τον έλεγχο; Ελεύθερη βούληση και η επιστήμη του εγκεφάλου»)[14] και κυκλοφόρησε το 2011.

Ο Γκαζανίγκα ίδρυσε τα Κέντρα Γνωσιακής Νευροεπιστήμης τόσο στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ντέιβις όσο και στο Κολλέγιο Ντάρτμουθ. Επίσης ίδρυσε το Ινστιτούτο Νευροεπιστήμης και το περιοδικό Journal of Cognitive Neuroscience, του οποίου διετέλεσε αρχισυντάκτης. Διετέλεσε επίσης μέλος του Προεδρικού Συμβουλίου Βιοηθικής επί προεδρίας του Τζορτζ Μπους του νεότερου και διευθυντής του Προγράμματος Νομικής και Νευροεπιστήμης, που είχε σκοπό τη μελέτη της διεπαφής της νομικής με τη νευροεπιστήμη.

Επιρροή στον πολιτισμό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι έρευνες του Γκαζανίγκα αναφέρονται στο μυθιστόρημα Επί Γης ειρήνη (πολων. Pokój na Ziemi, 1985) του Στανίσουαφ Λεμ. Αναφέρονται επίσης στο 8ο κεφάλαιο του βιβλίου Homo Deus: Μια σύντομη ιστορία του μέλλοντος (2016) του Γιουβάλ Νώε Χαράρι[15]

Το 2010 εκδόθηκε ένας τιμητικός τόμος για το έργο του Γκαζανίγκα, με συνεισφορές εργασιών από τους Joseph LeDoux, Stephen Kosslyn, Steven Pinker και άλλους.[16]

Το 2019 το Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου αναγόρευσε τον Γκαζανίγκα επίτιμο διδάκτορά του.[17]

Οι έρευνές του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκαζανίγκα υπήρξε επικεφαλής πρωτοπόρων ερευνών για τη γνώση και την κατανόηση του πώς λειτουργούν οι ασθενείς των οποίων τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου δεν έχουν σύνδεση μεταξύ τους.[18] Ο ίδιος δημοσίευσε πολλές μελέτες και διεξήγαγε μεγάλο όγκο ερευνών προκειμένου να προσφέρει μια υψηλότερης ποιότητας κατανόηση για τις ζωές των παραπάνω ασθενών. Μελέτησε το ποιες σωματικές λειτουργίες ελέγχονται από το κάθε εγκεφαλικό ημισφαίριο. Διεπίστωσε ότι ασθενείς με αποσυνδεδεμένα τα ημισφαρία είναι ικανοί να ζωγραφίζουν δύο διαφορετικά αντικείμενα ταυτοχρόνως, ένα με το κάθε χέρι, μια ικανότητα την οποία δεν έχει ένας κανονικός άνθρωπος. Επίσης παρατήρησε το πώς δρουν συναισθηματικά και σωματικά τέτοιοι ασθενείς σε σύγκριση με τους υγιείς ανθρώπους. Μεταλαμπάδευσε μια μεγαλύτερη κατανόηση για το θέμα αυτό στους φυσιολόγους, αλλά και στον γενικό πληθυσμό.[19]

Ο ασθενής W.J.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ασθενής W.J. ήταν αλεξιπτωτιστής που είχε κτυπηθεί στον πόλεμο με το κοντάκι ενός τουφεκιού και μετά από αυτό άρχισε να έχει επιληπτικές κρίσεις. Προτού χειρουργηθεί σε μια θεραπευτική απόπειρα, ο Γκαζανίγκα έλεγξε τις εγκεφαλικές λειτουργίες του. Ανάμεσα σε άλλα τεστ, τού παρουσίασε ερεθίσματα στο αριστερό και στο δεξιό τμήμα του οπτικού πεδίου του, μετά από τα οποία μπορούσε να ταυτίσει αντικείμενα στα χέρια του που δεν έβλεπε και δεν είχε πριν δει με το αντίστοιχο οπτικό πεδίο. Κατόπιν χειρουργήθηκε και το τυλώδες σώμα όπως και το πρόσθιο κοίλωμα του εγκεφάλου του αφαιρέθηκαν. Μετά το χειρουργείο, ελέγχθηκε και πάλι από τον Gazzaniga με οπτικά ερεθίσματα (π.χ. γράμματα και λάμψεις φωτός) και πάλι στο αριστερό και στο δεξιό τμήμα του οπτικού πεδίου. Τα ερεθίσματα που παρουσιάζονταν στα δεξιά δέχονταν επεξεργασία από το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου, που περιέχει το γλωσσικό κέντρο, οπότε ο W.J. μπορούσε να πατήσει ένα κουμπί για να δείξει ότι είδε το ερέθισμα και μπορούσε να αναφέρει προφορικώς το τι είχε δει. Αλλά για τα ερεθίσματα που παρουσιάζονταν στο αριστερό οπτικό πεδίο πατούσε μεν το κουμπί, όμως δεν μπορούσε να πει προφορικώς ότι είχε δει κάτι. Τροποποιώντας το πείραμα, ο Γκαζανίγκα του είπε να δείξει το ερέθισμα που είχε παρουσιασθεί στο αριστερό οπτικό πεδίο του, αντί να το προσδιορίσει λεκτικώς. Τότε ο ασθενής μπορούσε να επιτελέσει με ακρίβεια το παράγγελμα.[20][21]

Ο χωρισμός των εγκεφαλικών ημισφαιρίων του W.J. μπορούσε επίσης να προκαλέσει συγκρούσεις ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια: Για παράδειγμα το κάθε χέρι ελεγχόταν από το αντίθετο ημισφαίριο και δεν υπήρχε επικοινωνία μεταξύ τους, οπότε σε κάποιες φορές το ένα χέρι μπορεί να απλωνόταν για να ανοίξει μια πόρτα αυτοκινήτου, ενώ το άλλο να προσπαθούσε να το σταματήσει από το να ανοίξει την πόρτα.[21]

Ο ασθενής P.S.[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ασθενής P.S. ήταν ένας έφηβος στον οποίο αποδείχθηκε ότι η κατανόηση της γλώσσας ήταν δυνατή μόνο από το «βουβό» δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου. Όταν η λέξη «φιλενάδα» προβαλλόταν στο αριστερό οπτικό πεδίο του (και επομένως στο δεξιό ημισφαίριό του), εκείνος δεν μπορούσε να προφέρει το όνομα της αγαπημένης του, αλλά κατόπιν σχημάτιζε το όνομα «Liz» με πλακίδια του παιχνιδιού Scrabble. Αυτό υπεδείκνυε ότι, παρά το ότι η προφορική γλώσσα δεν είναι δυνατή με το δεξί ημισφαίριο, υπάρχει μία μορφή γλωσσικής επικοινωνίας που είναι δυνατή με νοήματα ή άλλες κινήσεις του αριστερού χεριού.[20][21]

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • The Bisected Brain, εκδ. Appleton-Century-Crofts, Νέα Υόρκη 1970
  • (με τον Joseph E. LeDoux) The Integrated Mind, έκδ. Plenum Pr., Νέα Υόρκη 1978
  • Social Brain: Discovering the Networks of the Mind, Basic Books, 1987
  • Mind Matters: How Mind and Brain Interact to Create our Conscious Lives, εκδ. Houghton Mifflin, Βοστώνη 1988
  • Nature's Mind: The Biological Roots of Thinking, Emotions, Sexuality, Language and Intelligence, εκδ. BasicBooks, Νέα Υόρκη 1992
    • Σε ελληνική μετάφραση: Ο Νους της Φύσης, μετάφρ. Βίβιαν Κουσουλάκου, εκδ. «Σύναλμα», Αθήνα 1996, ISBN 9789607578013
  • The Mind's Past, University of California Press, Berkeley, Calif. 2000
  • The Ethical Brain, Dana Press, Νέα Υόρκη 2005
  • (με τους Carl Senior και Tamara Russell) Methods in Mind, The MIT Press, Cambridge MA 2006 (1η έκδοση)
  • (με τους Richard B. Ivry και George R. Mangun) Cognitive Neuroscience: The Biology of the Mind, εκδ. W.W. Norton, Νέα Υόρκη 2009 (3η έκδοση)
  • Human: The Science Behind What Makes Us Unique, εκδ. Harper Perennial, Νέα Υόρκη 2009 (1η έκδοση)
  • Who's in Charge?: Free Will and the Science of the Brain, εκδ. Ecco, Νέα Υόρκη 2011
  • Tales from Both Sides of the Brain: A Life in Neuroscience, εκδ. Ecco, Νέα Υόρκη 2015
  • The Consciousness Instinct: Unraveling the Mystery of How the Brain Makes the Mind, εκδ. Farrar, Straus and Giroux, Νέα Υόρκη 2018


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 4  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Γαλλικά) Babelio. 184733.
  3. ↑ Freebase Data Dumps. Google.
  4. ↑ LIBRIS. 4  Οκτωβρίου 2017. libris.kb.se/katalogisering/0xbflw1j2tt39jb. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120577630. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ CONOR.SI. 106405475.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Ιουνίου 2019.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Ιουλίου 2019.
  9. ↑ (Αγγλικά) Guggenheim Fellows database. michael-s-gazzaniga.
  10. ↑ www.psychologicalscience.org/members/awards-and-honors/fellow-award/recipent-past-award-winners.
  11. ↑ www.apa.org/about/awards/scientific-contributions?tab=3.
  12. ↑ «Michael Gazzaniga». University of California, Santa Barbara. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2022. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Wedding, Danny (27 Σεπτεμβρίου 2016). «Tony Puente on Michael Gazzaniga». American Psychological Association. American Psychological Association. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2022. Michael Gazzaniga is one of the leading intellectuals in cognitive neuroscience. 
  14. ↑ Gazzaniga, Michael S. (2011). Who's in charge? free will and the science of the brain. Νέα Υόρκη: HarperCollins. ISBN 978-0062096838. 
  15. ↑ Harari, Yuval Noah (2017). Homo Deus: A Brief History of Tomorrow. Λονδίνο: Vintage. ISBN 9781784703936. 
  16. ↑ The cognitive neuroscience of mind: A Tribute to Michael S. Gazzaniga, επιμ. Patricia A. Reuter-Lorenz, Kathleen Baynes, George R. Mangun και Elizabeth A. Phelps, The MIT Press, Cambridge-Massachusetts 2010
  17. ↑ «Honorary Degrees 2019». Trinity News and Events. 6 Δεκεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Ιανουαρίου 2020. 
  18. ↑ American Psychological Association: Psychology’s best, 2008, τόμ. 39, No. 9
  19. ↑ Hock, Roger R.: «Forty Studies that Changed Psychology, Explorations into the History of Psychological Research», Κεφάλ. 1 “Biology and Human Behavior”, Reading 1: “One Brain or Two?” Copyright 2013, 2009, 2005 by Pearson Education Inc.
  20. ↑ 20,0 20,1 Wolman, David: «The Split Brain: A Tale of Two Halves», Nature, τόμος 483, σσ. 260-263 (14 Μαρτίου 2012)
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 «Συνέντευξη με τον Michael Gazzaniga», Annals of the New York Academy of Sciences, τόμος 1224, σσ. 1-8 (έτος 2011)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μάικλ_Γκαζανίγκα&oldid=10357201"