Κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική

Οικήματα παραδοσιακής κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής στην Πάρο.

Ο όρος κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική αναφέρεται στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά γνωρίσματα που απαντώνται στα νησιά των Κυκλάδων, στο Αιγαίο Πέλαγος.

Τα κυκλαδίτικα σπίτια χτίζονται με απλά μέσα για να καλύπτουν βιοτικές ανάγκες αλλά θεωρούνται έργα μοναδικά σε αισθητική.

Τα νησιά του Αιγαίου είχαν προβλήματα ασφαλείας λόγω της πειρατείας γι´αυτό και η αρχιτεκτονική πήρε χαρακτήρα αμυντικό. Βλέπουμε λοιπόν σπίτια να κτίζονται μέσα σε κλειστό οχυρωμένο κάστρο (Άνδρος, Νάξος).

Σημαντικοί παράγοντες που επηρέασαν την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική είναι το περιβάλλον, το κλίμα, ο ρόλος του νερού και του φυσικού εδάφους. Ο οικισμός μεγάλωνε χωρίς σχεδιασμό ανάλογα με το φυσικό έδαφος. Το κτίσιμο ενός χωριού βάσει σχεδίου είναι κάτι πολύ σπάνιο στις Κυκλάδες.

Η αρχιτεκτονική των σπιτιών οφείλεται επίσης και στις οικονομικές συνθήκες, αφού μεγάλη σημασία έχουν τα χρησιμοποιούμενα μέσα αλλά και οι ικανότητες των τεχνικών. Καθώς τα οικονομικά μέσα είναι ελάχιστα και οι εργάτες ανειδίκευτοι, τα υλικά είναι τοπικά, ανεπεξέργαστα και οι χτίστες είναι οι ίδιοι οι χρήστες τους.

Έτσι, έχουμε κυρίως «μονόχωρους κύβους» με εμβαδόν 3x4μ και ύψος 2,5μ καθώς δεν υπήρχε διαθέσιμη ξυλεία και οι δοκοί δεν ξεπερνούσαν τα τρία μέτρα. Ο προσανατολισμός του σπιτιού είναι συνήθως νοτιοανατολικός ώστε το σπίτι να απολαμβάνει το φυσικό φως ενώ οι τοίχοι έχουν πάχος 60-80εκ ώστε να διασφαλίζεται η επιθυμητή θερμοκρασία. Τα ανοίγματα για τον ίδιο λόγο είναι μικρά ενώ στη βόρεια πλευρά υπήρχε σχεδόν πάντα ένα άνοιγμα για να δροσίζεται το σπίτι το καλοκαίρι από τα μελτέμια αλλά και για να μην μπαίνει ο κρύος αέρας τον χειμώνα. Επιπλέον το λευκό χρώμα των τοίχων περιορίζει την απορρόφηση θερμότητας.

Βιβλιογραφία

• Χαράλαμπος Μπούρας, «Αρχιτεκτονική και πολεοδομία στους παραδοσιακούς οικισμούς του Αιγαίου». Περιλαμβάνεται στο συλλογικό τόμο: Το Αιγαίο. Επίκεντρο του ελληνικού πολιτισμού, επιμέλεια: Λαμπρινή Βαγενά-Παπαϊωάννου, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 1992.