Κρίστοφ Βάλιζερ

Κρίστοφ Βάλιζερ
Γέννηση	17  Απριλίου 1568 Στρασβούργο
Θάνατος	26  Απριλίου 1648 Στρασβούργο
Χώρα πολιτογράφησης	Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Ιδιότητα	μουσικός

Ο Κρίστοφ Τόμας Βάλιζερ (Christoph Thomas Walliser, Στρασβούργο 17 Απριλίου 1568 – Στρασβούργο 26 Απριλίου 1648) ήταν Αλσατός συνθέτης, παιδαγωγός και διευθυντής ορχήστρας της ύστερης Αναγέννησης (16ος – 17ος αιώνας). Υπήρξε η σημαντικότερη μουσική προσωπικότητα της εποχής του (Τριακονταετής Πόλεμος), στην ευρύτερη περιοχή του Στρασβούργου.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Βάλιζερ γεννήθηκε στο Στρασβούργο που, εκείνη την εποχή, ανήκε στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Μετά από εγκύκλιες σπουδές, άφησε την πατρίδα του σε ηλικία 16 ετών, για να σπουδάσει επιστήμες και ελευθέριες τέχνες σε διάφορα μέρη της Γερμανίας, στη Βοημία, την Ουγγαρία, την Ιταλία και την Ελβετία. Ο Λόμπσταϊν (Lobstein) στο ιστορικό του έργο για την πόλη του Στρασβούργου, αναφέρει ότι ήταν μαθητής του Τομπίας Κίντλερ (Tobias Kindler) στο Ζίταου και είχε, προηγουμένως, επισκεφθεί το Wilhelmitanerstift στο Στρασβούργο. Το 1599, επέστρεψε στην πατρίδα του και διορίστηκε στην όγδοη τάξη του Γυμνασίου Ευαγγελιστών και την Ακαδημία (που, από το 1621 αναβαθμίστηκε σε Πανεπιστήμιο), ως Praeceptor classicus «κλασικός παιδαγωγός» και Musicus ordinarius «αρχιμουσικός» του καθεδρικού. Στην εκκλησία του Αγ. Θωμά και στο Μίνστερ διηύθυνε εκκλησιαστική μουσική. Το 1634 συνταξιοδοτήθηκε από τη θέση του Γυμνασίου, αλλά δεν είναι γνωστό ποιές θέσεις διατήρησε ακόμη, και για πόσο καιρό. Αποσύρθηκε μετά το 1638 και πέθανε στη γενέτειρά του, πάμπτωχος και πικραμένος.

Μουσικολογικά στοιχεία

Ο Βάλιζερ απολάμβανε στη γενέτειρα πόλη του, Στρασβούργο, μεγάλο σεβασμό και οι συνθέσεις του ήσαν ευρέως διαδεδομένες, τόσο σε έντυπη μορφή, όσο και σε πολλά χειρόγραφα αντίγραφα. Το μικρό θεωρητικό του έργο είχε μεγάλη πρακτική αξία, καθότι χρησιμοποιήθηκε ως μαθητικός οδηγός μουσικής. Επομένως, ο Βάλιζερ ανέπτυξε τόσο συνθετική, όσο και παιδαγωγική δραστηριότητα. Αναδιοργάνωσε τη μουσική παιδεία κατά τα ουμανιστικά πρότυπα, οπότε μπορεί να θεωρηθεί ως ο καλύτερος εκπρόσωπος της συγκεκριμένης πνευματικής κίνησης, στην Αλσατία της εποχής του.

Κυριότερα έργα

• Γερμανικοί Ψαλμοί (Teutscher Psalmen und Geistlicher Kirchengesäng), για 5 φωνές (Νυρεμβέργη 1602)
• Εξάστιχον (Dum suspirando), για 6 φωνές (Μπρατισλάβα, 1610)
• Musicae figuralis praecepta brevia, facili ac perspicua methodo conscripta, et ad captum tyronum accommodata, για 2, 3, 4, 5, 6 και περισσότερες φωνές (1611)
• Chori musici, quos armonicis, για 3, 4, 5 και 6 φωνές (1612)
• Χορωδιακά στην τραγωδία Ανδρομέδα, για 3-6 φωνές (1612)
• Ιερές Παραλλαγές για την Ημέρα των Χριστουγέννων, για 5 φωνές (1613)
• Εκκλησιωδίες, εκκλησιαστικά άσματα για 4, 5, 6 και 7 φωνές (Στρασβούργο, 1614)
• Te Deum laudamus, για 5 και 6 φωνές (Στρασβούργο 1617)
• Νέες Εκκλησιωδίες, για 4, 5, 6 και 7 φωνές (Στρασβούργο, 1625)
• Fons Israelis Ex capite 21, για 8 φωνές (1641)
• Hexaphonia, για 6 φωνές (1643)
• Χαρικλής (1641), σκηνική μάσκα
• Concertatia Modulatoria, για 2 φωνές (1659)

Βιβλιογραφία

• «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D.C.L (Oxford, 1880)
• Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
• Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
• Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
• Γιώργος Λεωτσάκος, επιμέλεια λήμματος στην εγκυκλοπαίδεια «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα», έκδοση 1991, τόμος 13, σ. 202
• Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
• Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)