Κουρκουλιονίδες
| Κουρκουλιονίδες | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Reitter Διάφορα είδη της οικογένειας των Κουρκουλιονίδων
| ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
|
Οι Κουρκουλιονίδες ( Curculionidae) είναι οικογένεια εντόμων από την τάξη των κολεοπτέρων. Παγκοσμίως αναφέρονται περίπου 50.000 είδη[1] κατανεμημένα σε περίπου εκατό υποοικογένειες. Οι ειδικοί διαφωνούν με την κατανομή σε υποοικογένειες Στην Ευρώπη αναφέρονται δεκαέξι υποοικογένειες[2] Οι Κουρκουλιονίδες σήμερα περιορίζονται σχετικά με αρχαιότερες απόψεις. Σήμερα οι οικογένειες Apionidae, Anthribidae, Attelabidae, Brachyceridae, Brentidae, Dryophthoridae, Erirhynidae, Nanophyidae, Nemonychidae, Oxycorynidae, Raymondinymidae, Rhynchitidae, και άλλα δεν κατατάσσονται πια στις Κουρκουλιονίδες, αλλά μαζί με αυτές σχηματίζουν την υπεροικογένεια Curculionoidea. Στον κατάλογο των Curculionoidea για την Ελλάδα[3] αναφέρονται τώρα πια περισσότερα από επτακόσια είδη.
Μορφολογικά χαρακτηριστικά του ακμαίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το πιο εκπληκτικό χαρακτηριστικό της οικογένειας αυτής είναι η προέκταση του κεφαλιού μπροστά από τους οφθαλμούς, η οποία σχηματίζει ένα ρύγχος. Το ρύγχος ποικίλει σε μήκος και πάχος. Μπορεί να αποκτήσει μήκος πολλαπλάσιο του μήκους του υπόλοιπου κορμιού ή να είναι πιο κοντό από το υπόλοιπο κεφάλι. Μπορεί να είναι στενό ή φαρδύ. Οι εικόνες 1 μέχρι 8 δίνουν μια ιδέα από την ποικιλία μορφών του ρύγχους. Και οι άλλες οικογένειες των Curculionoidea έχουν ρύγχος (εικόνες 9 μέχρι 12). Υπάρχουν όμως μερικά άλλα κολεόπτερα με ρύγχος , που δεν ανήκουν ούτε στα Curculionoidea. Οι κεραίες είναι γονατοειδείς και ροπαλοειδείς με μεγάλο πρώτο άρθρο (σκάπος). Η θέση στο ρύγχος, όπου εκφύονται οι κεραίες ποικίλει αρκετά στα διάφορα είδη, καμιά φορά στο θηλυκό βρίσκεται αλλού παρά στο αρσενικό (εικόνες 9 μέχρι 10). Κατά κανόνα ο σκάπος μπορεί να τοποθετηθεί ολόκληρος ή κατά μέρος σε αυλάκι του ρύγχους. Το αυλάκι αυτό είναι ευδιάκριτο σαν μαύρη γραμμή στην εικόνα 1. Η μορφή και η θέση του αυλακιού αυτού έχει μεγάλη σημασία για την ταξινόμηση των Curculionidae. Τα στοματικά μόρια είναι στην μπροστινή άκρη του ρύγχους. Το άνω χείλος είναι πολύ μικρό και αφήνει τις άνω γνάθους ακάλυπτες.
Τα ευρωπαϊκά είδη στην πλειονότητα είναι μικρά, από 0,1 μέχρι 20 χιλιοστά το πολύ. Γενικά δεν συναντούμε ζωηρά χρώματα όπως στις τροπικές ζώνες. Το πρόνωτο λιώνεται με το υπόλοιπο προθώρακα χωρίς ραφή.
Μερικά είδη από τις Κουρκουλιονίδες μπορούν να πετούν, σε άλλα είδη τα έλυτρα είναι λιωμένα και οι οπίσθιες πτέρυγες μπορεί να είναι καλά αναπτυγμένες ή να έχουν υποπλαστεί ή να απουσιάζουν τελείως . Πολλές φορές τότε τα έλυτρα είναι εξαιρετικά σκληρά.
Ο τροχαντήρας δεν είναι μεταξύ του ισχίου και του μηρού όπως στα περισσότερα έντομα, αλλά ο μηρός και ο τροχαντήρας μαζί σχηματίζουν μια άρθρωση με το ισχίο. Οι ταρσοί των έξι ποδιών αποτελούνται όλοι από πέντε μέρη, το προτελευταίο μέρος όμως είναι τόσο μικρό, πως φαίνεται μόνο σε μερικά είδη. Τα νύχια μπορούν να είναι λιωμένα στη βάση ή χωριστά.
| Ρύγχος διάφορων κολεοπτέρων Είδος, υποεικογένεια, εικογένεια | |||
|
|
 |
|
| Εικ.1 Polydrusus sp. Entiminae Curculionidae |
Εικ.2 Phyllobius sp. Entiminae Curculionidae |
Εικ.3 Graptus triguttatus Entiminae Curculionidae |
Εικ.4 Larinus turbinatus Lixinae Curculionidae |
|
|
|
|
| Εικ.5 Cossonus linearis Cossoninae Curculionidae |
Εικ.6 Parethelcus pollinarius Ceutorhynchinae Curculionidae |
Εικ.7 Hypera diversipunctata Hyperinae Curculionidae |
Εικ.8 Curculio nucum Curculioninae Curculionidae |
|
|
|
|
| Εικ.9 Rhynchites giganteus αρσενικό Rhynchitinae, Rhynchitidae |
Εικ.10Rhynchites giganteus θηλυκό Rhynchitinae, Rhynchitidae |
Εικ.11 Apoderus corylis Apoderinae Attelabidae |
Εικ.12 Platystomos albinus Anthribinae Anthribidae |
Μορφολογικά χαρακτηριστικά των προνύμων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά κανόνα οι προνύμφες ζουν μέσα σε φυτά. Είναι άποδες, παχιές, λίγο κυρτές, μαλακές και άχρωμες μέχρι κιτρινωπές με εξαίρεση το κεφάλι. Υπάρχουν όμως είδη με προνύμφες, που μοιάζουν με κάμπια πεταλούδας.
Βιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα είδη των Κουρκουλιονίδων είναι όλα φυτοφάγα. Ο βιολογικός κύκλος προσαρμόζεται στον κύκλο των φυτών και στα ευρωπαϊκά είδη κατά κανόνα διαρκεί ένα χρόνο. Μερικά είδη μπορούν να προκαλούν ζημιές στις καλλιέργειες. Λίγα είδη παριστάνουν μια παρθενογενετική ανάπτυξη. Συνήθως τα αυγά τοποθετούνται σε τρύπες, και τα θηλυκά συμφώνως με το είδος τρυπώνουν σε φύλλα ή άνθη ή φρούτα ή σπόρους ή βλαστούς ή ρίζες μαλακών φυτών, ή και στο ξύλο. Πάρα πολλά είδη είναι μονοφάγα δηλαδή καταναλώνουν μόνο το φυτικό ιστό ενός είδους, ή μερικών συγγενών ειδών. Ο αριθμός των αυγών είναι σχετικά μεγάλος. Παρατηρείται κάποια φροντίδα στην απόθεση των αυγών, ιδιαίτερα στις Rhynchitidae, που όμως σήμερα δεν θεωρείται πια υποοικογένεια των Curculionidae.
Σπουδαίες ζημιές προκαλούν
- Hylobius abietes σε μικρά κωνοφόρα (Εικ.13)
- Sitophilus granarius σε διάφορα είδη σιτηρών (Εικ.14)
- Sitophilus oryzae σε ρύζι (Εικ.15)
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde (Hrsg.), Gustav Adolf Lohse (Hrsg.): Die Käfer Mitteleuropas. Band 10. Bruchidae - Curculionidae 1., Goecke&Evers, Krefeld 1981, ISBN 3-87263-029-6
- Gillott Entomology Third Edition Springer ISBN 1-4020-3182-3
- Adolf Horion: Käferkunde für Naturfreunde. Vittorio Klostermann, Frankfurt am Main 1949
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Entomology Third Edition Springer ISBN 1-4020-3182-3
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση των Curculionidae». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2011.
- ↑ «κατάλογο των Curculionoidea για την Ελλάδα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2011.
|
|
 |
| Εικ.13: Hylobius abietes 10 - 13 χιλιοστά |
Εικ.14: Sitophilus oryzae' περίπου 3 χιλιοστά |
Εικ.15: Sitophilus oryzae το πολύ 3 χιλιοστά |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Curculionidae στο Wikimedia Commons
