Κλίμακα πλάτους

Με την ονομασία κλίμακα πλάτους (latitude scale), ή κλίμακα αποστάσεων (distance scale) φέρεται σε όλους τους ναυτικούς χάρτες τους λεγόμενους μερκατορικούς η κλίμακα επί της οποίας μετρώνται τα γεωγραφικά πλάτη καθώς και οι διάφορες αποστάσεις, εξ ου και η δεύτερη ονομασία.

Έχοντας υπόψη ότι στους μερκατορικούς χάρτες οι μεσημβρινοί παριστάνονται με ευθείες γραμμές παράλληλες μεταξύ τους και κάθετες στον Ισημερινό, τούτο συνεπάγει ότι αυτοί αποτελούν και την κλίμακα επί της οποίας και μετρώνται τα γεωγραφικά πλάτη. Λόγω όμως της χρησιμοποίησης των αυξομερών πλατών, οι αποστάσεις των παραλλήλων της αυτής διαφοράς πλάτους δεν είναι ίσες, αλλά συνεχώς επιμηκύνονται κατ΄ αύξηση του πλάτους.
Κατά συνέπεια η κλίμακα πλάτους παρουσιάζει ανισομερείς διαιρέσεις. Άνισο επομένως γραμμικό μήκος θα παρουσιάζει και η διαφορά πλάτους Δφ = 1΄ της μοίρας, δηλαδή το ναυτικό μίλι, που θα είναι ίσο προς m επί τεμφ, φθάνοντας έτσι το άπειρο στους πόλους.

Σημειώνεται όμως ότι, αντίθετα, επί της Γης το ναυτικό μίλι ως τόξο μεσημβρινού διαφοράς πλάτους Δφ=1΄ παρουσιάζει σταθερό μήκος.

Από το γεγονός ότι η κλίμακα μήκους αποκλείστηκε για την μέτρηση αποστάσεων, απομένει προς τούτο η ανισομερής κλίμακα πλάτους η οποία και γίνεται αποδεκτή ως κλίμακα αποστάσεων των μερκατορικών χαρτών. Λόγω όμως του διαφορετικού γραμμικού μήκους του τόξου Δφ = 1΄, ανά τα διάφορα πλάτη, διαφορετικό θα είναι και το εκάστοτε γραμμικό μήκος του ναυτικού μιλίου.

• Συνεπώς η κλίμακα πλάτους χρησιμοποιείται τόσο για υποτύπωση ή λήψη του γεωγραφικού πλάτους ενός γεωγραφικού στίγματος
  όσο και για μέτρηση αποστάσεων σε ναυτικά μίλια.

Η κλίμακα πλάτους στους ναυτικούς χάρτες φέρεται στο δεξιό και αριστερό περιθώρια αυτών καθώς και σε τυχόν ενδιάμεσο μεσημβρινό που φέρεται διαιρεμένος αυξομερώς σε μοίρες και πρώτα πλάτους. Σε Λιμενοδείτες πιθανόν να υφίστανται και υποδιαιρέσεις σε δεύτερα της μοίρας.

Δείτε επίσης

• Κλίμακα χάρτη
• Κλίμακα μήκους

Πηγές

• Χ. Ντούνης - Α. Δημαράκης "Ναυτιλία και ναυτικοί υπολογισμοί" Πειραιάς 1969. σελ.51.