Κινομίτσι

Κινομίτσι, καλλιγραφία του Δασκάλου Μασαμίτσι Νόρο

Το Κινομίτσι είναι Μπούντο (μέθοδος εκπαίδευσης προερχόμενη από μία ιαπωνική πολεμική τέχνη) το οποίο ίδρυσε ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο στο Παρίσι, το 1979. Ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο υπήρξε ένας από τους οικοτρόφους μαθητές (ουσί ντεσί 内弟子) του Δασκάλου Μοριχέι Ουεσίμπα 植芝盛平, ιδρυτή τού Αϊκίντο. Ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο φθάνει στη Μασσαλία στις 3 Σεπτεμβρίου του 1961 ως «Απεσταλμένος τού δασκάλου του Μοριχέι Ουεσίμπα, υπεύθυνος για την Ευρώπη και την Αφρική». Με βάση τον υψηλό βαθμό κατοχής τής πολεμικής αυτής τέχνης και συνεχίζοντας την αναζήτησή του ιδρύει το Κινομίτσι, διαιωνίζοντας έτσι, σε ανανεωμένη όμως εκδοχή, την πνευματική κληρονομιά του δασκάλου του. Το Κινομίτσι υπάγεται στη Γαλλική Ομοσπονδία Αϊκίντο, Αϊκιμπούντο και Παρεμφερών Τεχνών (FFAAA), ως άθλημα μη ανταγωνιστικό. Διατηρεί θερμότατες σχέσεις με το Παγκόσμιο Κέντρο Αϊκίντο, το Χόμπου Ντοζό τού Τόκυο, και ιδιαίτερα με τον αντιπρόσωπό του, τον σημερινό Ντoσού 道主, Δάσκαλο Μοριτέρου Ουεσίμπα 植芝守央, εγγονό τού ιδρυτή τού Αϊκίντο.

Προσανατολισμός

Οι πηγές

Το Κινομίτσι περιλαμβάνει το σύνολο των τεχνικών τού Δασκάλου Μοριχέι Ουεσίμπα και οι οποίες με τη σειρά τους προέρχονται από το Ντάιτο Ρυού Αϊκί Ζιουζίτσου 大東流合気柔術, οι ρίζες τού οποίου φθάνουν στον 12ο αιώνα. Κατά το παράδειγμα όλων των παραδοσιακών ιαπωνικών σχολών (Κορυού 古流) και πιστό στον τρόπο γένεσής τους, το Κινομίτσι επανερμηνεύει υπό την διεύθυνση ενός εγκεκριμένου δασκάλου τα θεμελιώδη στοιχεία μιας συγκεκριμένης προγενέστερης σχολής, για την βαθύτερη εξερεύνηση των τεχνικών της και την εμβάθυνση των αρχών της με στόχο να αναζωογονήσει την Οδό, το Ντο στα ιαπωνικά ή Ταό στα κινέζικα: 道. Όπως ακριβώς ο Δάσκαλός του Μοριχέι Ουεσίμπα, είχε συγκροτήσει το Αϊκίντο με βάση το Νταϊτό Ρυού Αϊκί Ζιουζίτσου του Δασκάλου Σοκάκου Τακέντα 武田惣角, έτσι και ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο εθεμελίωσε το Κινομίτσι στην τεχνική, τις αρχές και τη φιλοσοφία του Αϊκίντο. Η διαδικασία αυτή, συνηθισμένη στον χώρο των ιαπωνικών Μπούντο, είναι που γεννά και την μεγάλη πολιτιστική του ποικιλία, ενώ ταυτόχρονα δεν είναι επ’ ουδενί απάρνηση του παλαιότερου Μπούντο πάνω στο οποίο βασίζεται το καινούργιο. Τουναντίον, το Κινομίτσι ανοίγει μία νέα οδό, την οποία το παλαιότερο Μπούντο ενείχε χωρίς όμως οι προηγούμενες γενεές να την έχουν ακόμη εξερευνήσει.

Μια Οδός για τον Άνθρωπο

Θεωρώντας ότι η διδασκαλία οφείλει να προσηλωθεί στο ουσιώδες και να ξεκινήσει απ’ αυτό, ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο δίνει προτεραιότητα στην ειρήνη και την πραγματοποίησή της. Τοποθετεί τον άνθρωπο σαν έναν κρίκο που συνδέει τον Ουρανό και τη Γη. Μέσα από την ένωση αυτή, η οποία στηρίζει την Οδό τού Ουρανού (Τέντο 天道) την Οδό της Γης (Τζιμίτσι 地道) και την Οδό του Ανθρώπου (Τζίντο 人道) εναρμονισμένες μεταξύ τους, ο Δάσκαλος Νόρο θέτει ως σκοπό τής τέχνης του την αποκατάσταση της φυσικής ανοδικής φοράς της ζωτικής ενέργειας ή πνοης (Κι στα ιαπωνικά, Τσι στα κινέζικα 気). Σαν να ήθελε να μας θυμίσει πως άνθρωπος σημαίνει «άνω θρώσκω» μ’ άλλα λόγια, τείνω προς τα πάνω. Κατά την απωανατολική κατανόηση του κόσμου, το Κι είναι μία πνοή, ένα πνεύμα –με την κυριολεκτική έννοια του όρου– παρόν σε κάθε τόπο και κάθε χρόνο. Η συμπύκνωσή του, σύμφωνα πάντα με την αντίληψη αυτή, γεννά τα όντα ενώ η εξάτμισή του τα διαλύει.

Σύμφωνα με την ανατολική παράδοση, οι γονείς μεν γεννούν τον άνθρωπο αλλά ο δάσκαλος είναι εκείνος που κάνει το ανθρώπινο να συμβεί μέσα στον άνθρωπο. Με τη διδασκαλία του ο σωστός δάσκαλος απελευθερώνει την ενέργεια πού υπάρχει μέσα στον μαθητή. Η απελευθέρωση αυτή έχει ως αποτέλεσμα τη μεταμόρφωση του μαθητή και έναν διαρκώς αυξανόμενο σεβασμό προς τον εαυτό του και προς τον άλλον. Ο μαθητής οφείλει να ασκείται ασταμάτητα ώστε να τελειοποιεί τις προσωπικές του αρετές. Ανάμεσα στον μαθητή και τον συνασκούμενό του, κατά το ενώπιος-ενωπίω τής συνάντησης των κινήσεών τους γεννώνται η αμοιβαία εμπιστοσύνη και το χαμόγελο, που μαρτυρεί την άμεση κατανόηση του άλλου και μία αλληλοπεριχώρηση. Έτσι, ως αλληλοπεριχώρηση που αρχίζει από τον άλλο και προεκτείνεται στον κόσμο, νοείται η Οδός του Ανθρώπου.

Με προσανατολισμό την ειρήνη

Η τεχνική του Κινομίτσι ακολουθεί τέτοια πορεία ώστε οι ωθήσεις να κατευθύνονται από το έδαφος προς τα επάνω, από τα πόδια προς τα χέρια, από την στήριξη στη λαβή και επέκεινα. Η ενέργεια έχει διπλή προέλευση : το έδαφος και την πρόθεση. Κυκλοφορεί μέσα από ενεργειακά κέντρα όπως το περίφημο Χάρα 腹 (που εντοπίζεται στην κοιλιακή χώρα) και ρυθμίζεται από την καρδιά (Σιν 心 στα ιαπωνικά και στα κινέζικα) τών ασκουμένων. Η ενεργοποίηση του κέντρου αυτού γίνεται αισθητή ως αύξηση της ενέργειας, όπου το τελικό προϊόν είναι μεγαλύτερο απ’ το άθροισμα των αρχικών συστατικών του στοιχείων. Το σώμα τού ασκουμένου επιτρέπει στην εν λόγω ενέργεια-πνοή να το διαπερνά όσο έχει επαφη με το έδαφος, με τους μυς και τους τένοντές του χαλαρούς και την προσοχή του συγκεντρωμένη στον άλλον. Στο Ντοζό 道場 (του τόπου δηλαδή όπου λαμβάνει χώρα η ασκηση στην Οδό) του Κινομίτσι, δεν υπάρχουν αντίπαλοι όπως στις άλλες πολεμικές τέχνες, καθότι γιά την πραγματοποίηση της ειρηνης δεν είναι αναγκαίοι. Εάν η γένεση των πολεμικών τεχνών υπήρξε απόρροια ταραγμένων ιστορικών αναγκαιοτήτων, τούτο δε σημαίνει και ότι φυσικός σκοπός τους ήταν ο πόλεμος, ακριβώς όπως και η στρατηγική τέχνη (Χαϊχο 兵法) δεν έχει ως σκοπό της τον πόλεμο αλλά την ειρήνη και την ευημερία στο κράτος, στον πρίγκηπα και στον λαό. Η ειρήνη αποτελεί πάντοτε τον τελικό στόχο των Μπούντο.

Βασικές έννοιες

Η σπειροειδής ενέργεια

Η κίνηση στο Κινομίτσι ακολουθεί πάντα το σχήμα τής σπείρας. Ο κάθε ασκούμενος αισθάνεται την σπείρα απευθείας μέσα στο σώμα του. Η σπείρα ενσωματώνει την ευθεία γραμμή και τον κύκλο ενώ οι κινήσεις ακολουθούν μία συνεχή ανέλιξη. Είτε έχουμε στατική είτε δυναμική κατάσταση, η ενέργεια ξετυλίγεται σπειροειδώς, πραγματοποιώντας την ενότητα του αργού και του γρήγορου, πέρα από τις φαινομενικές αντιφάσεις. Οι μυϊκές αλυσίδες κινητοποιούνται και αυτές κατά τον ίδιο τρόπο. Η εν λόγω ελικοειδής κίνηση κατανέμει την προσπάθεια ομοιόμορφα, από τους αστραγάλους έως τους καρπούς των χεριών και τον αυχένα. Διαλύει τις αγκυλώσεις και προλαβαίνει αρθρικά προβλήματα όπως, για παράδειγμα, τον τόσο διαδεδομένο πόνο στην σπονδυλική στήλη.

Η επαφή

Με την επαφή ο Δασκαλος Νόρο αντικατέστησε το δίπολο εννοιών της επίθεσης και της άμυνας που εκφράζεται διά μέσου χτυπημάτων και λαβών. Το Κινομίτσι δεν αποσκοπεί στην υποταγή και δεν επιδιώκει την επιβολή ισχύος αλλά υπογραμμίζει την αμοιβαία σημασία και την συμπληρωματικότητα των συνασκουμένων. Στο Κινομίτσι, η επαφή προάγει και ταυτόχρονα απαιτεί την αμοιβαία ειλικρίνεια κατά την άσκηση όσο και μια οξυμένη αντίληψη της παρουσίας του εαυτού και του άλλου. Η επαφή είναι απλή, σταθερή και πλήρης προσοχής. Για να γίνει αντιληπτή η έννοια της επαφής, ο Δάσκαλος Νόρο κωδικοποίησε δεκαέξι τρόπους επαφής.

Κατά την διάρκεια της άσκησης, το άνοιγμα προς τον άλλον εκφράζεται με την καλοπροαίρετη στάση τού ασκουμένου. Το χαμόγελο, το οποίο ο Δάσκαλος Νόρο απαιτεί καθ’ όλην τη διάρκεια των ασκήσεων, είναι : όχι μόνο το κεντρικό στοιχείο τής επαφής αλλά και μια από τις πολλές όψεις μέσω των οποίων φανερώνεται η τέχνη τού Κινομίτσι. Η ποιότητα του αγγίγματος, του βλέμματος και της στάσης (Καμαέ), είναι ενδεικτικά μιας επαφής καλοπροαίρετης. Επιπλέον, η επαφή δεν εξαντλείται στον άμεσο συνασκούμενο αλλά, ως παρουσία τού πνεύματος (Ζανσίν), τυλίγει ολόκληρη την ομήγυρη των ασκουμένων επάνω στο τατάμι. Επιτρέπει την έκφραση της καρδιάς και της ενέργειας.

Η ενέργεια και η καρδιά

Ο δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο στηρίζει την διδασκαλία του σε δύο πόδια: στο Κι και στο Σιν δηλαδή, στην ενέργεια-πνοή και στην καρδιά. Κατά την δυτική φυσιολογία, το σώμα παράγει την κίνηση ενεργοποιώντας τούς μυς των οποίων η προσπάθεια υποβαστάζεται από το έργο τής αναπνοής και τής καρδιάς. Η κατανόηση αυτή είναι απόρροια, όπως έδειξε ο Ζωρζ Βιγκαρελλό, μιας αντίληψης που προέρχεται από τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό και που αποσιωπά μίαν άλλη αντίληψη, εκείνην της άπω ανατολής, η οποία βασίζεται στο Κι. Προκειμένου να μεταδώσουν στο μαθητή την ικανότητα να κινητοποιεί το Κι, οι Ιάπωνες δάσκαλοι συνέλαβαν έναν τρόπο διδασκαλίας τον οποίο ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο κατάφερε να προσαρμόσει στο σώμα και στη νοοτροπία τού δυτικού ανθρώπου. Η τεχνική συνίσταται σε μία μέθοδο αγωγής του Κι : πώς, καταρχάς, να το κινητοποιήσουμε, πώς έπειτα να το κατευθύνουμε μέσα μας και, τέλος, πώς να το αποδώσουμε. Με άλλα λόγια, το θέμα δεν είναι τόσο το να παράγουμε ενέργεια από κάποιο κέντρο, όσο το να επιτύχουμε η κυκλοφορία της να έχει φορά κατακόρυφη, από την Γη προς τον Ουρανό, από το σημείο στήριξης στο έδαφος προς τον συνασκούμενο και, όταν ρέει κατά μήκος τού χεριού, ενός ραβδιού ή ενός ξίφους, η διεύθυνση που θα τούς δώσουμε να είναι τέτοια ώστε η φορά τής ενέργειας μέσα τους να είναι πάντα ανοδική.

Για να το πετύχει αυτό, ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο εμπλέκει την καρδιά, Σιν 心. Στην προοπτική αυτή, το Σιν επιτρέπει όχι μόνο να νοιώσουμε τον άλλον, αλλά και να υπερβούμε τον ανταγωνισμό εαυτού/άλλου. « Εάν μού κάνει καλό το να ανυψώνομαι, πρέπει να παραδεχτώ πως το αυτό ισχύει και για τον άλλον, πως οι καρποί κατά συνέπειαν της άσκησης δεν μού ανήκουν αποκλειστικά μα απευθύνονται εξίσου και στους δυο μας». Δεν πρόκειται για ψυχολογική ευχαρίστηση, αλλά κάθε στιγμή έχουμε ευθύνη για τον άλλο γιατί είμαστε «ενωμένοι με τον άλλο». Το Σιν είναι η συνθήκη μέσα στην οποία ευνοείται η ανάπτυξη της συμπάθειας, μιας κίνησης που μάς φέρνει εγγύτερα στον άλλον. Μονάχα υπ’ αυτό το πρίσμα γίνεται κατανοητή η ρήση τού Δασκάλου Μοριχέι Ουεσίμπα : Το Αϊκίντο μου είναι αγάπη 合氣は愛なり. Εάν το Κι υποβαστάζει την κίνηση, το Σιν ρυθμίζει τον παλμό της. Εναρμονίζει δύο ρυθμούς διακριτούς, γεγονός που επιτρέπει στο ζεύγος τών συνασκουμένων να τείνει προς το Αϊκί, την εναρμόνιση των πνοών. Για τον Δάσκαλο Μασαμίτσι Νόρο, το ζεύγος Κι – Σιν είναι πρωταρχικής σημασίας και ο έλεγχός του βρίσκεται στην υψηλότερη θέση της διδασκαλίας του.

Κι 氣

Η δυτική αντίληψη του κόσμου θεμελιώνεται στην διάκριση ανάμεσα σ’ έναν κόσμο «φυσικό», ο οποίος είναι υλικός και απτός και σ’ έναν κόσμο «μεταφυσικό» επέκεινα του πρώτου αλλά συμπληρωματικό. Η κινεζική αντίληψη όμως, και κατ’ επέκτασιν και η ιαπωνική, κατανοούν την ουσία του σύμπαντος και του ανθρώπου σαν Κι (στα ιαπωνικά) ή Τσι (στα κινέζικα) ως «μία πνοή 氣, ροή ή ζωτική ενέργεια που δίνει ζωή και κίνηση σ’ ολόκληρο το σύμπαν. […] Ταυτόχρονα πνεύμα και ύλη, η πνοή αυτή εγγυάται την οργανική συνοχή πάντων των ζωντανών οργανισμών σε όλα τα επίπεδα». Το Κι κυκλοφορεί παντού και είμαστε και εμείς τα υπόβαθρα, οι δίαυλοι, οι αγωγοί του. Το Κινομίτσι έχει ως στόχο να επιτευχθεί μία κυκλοφορία τού Κι ιδιαίτερη, τέτοια που να επιτρέπει στον καθένα μας ν´απλώνεται απεριόριστα ανάμεσα στη Γη και στον Ουρανό (από το Τσι 地 στο Τεν 天). Ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο ενστερνίζεται εδώ την αντίληψη του δασκάλου του Μοριχέι Ουεσίμπα, ο οποίος χρησιμοποιούσε τις τεχνικές του για να επιτύχει την καλύτερη δυνατή κυκλοφορία του Κι μέσα του αλλά και προς τον συνασκούμενό του (Ουκέ 受け).

Σιν 心

Το Σιν, που σημαίνει καρδιά, είναι αδιαχώριστο από το Κι. Όπως γράφει η Αν Τσενγκ : «Ο άνθρωπος δεν χρωστάει στο Κι μονάχα τη ζωή του, την κίνησή του αλλά αντλεί απ’ αυτό και τα αξιολογικά του κριτήρια, ηθικά ή αισθητικά. Ως τέτοια πηγή ηθικής τρόπον τινά ενέργειας, το Κι, το οποίο δεν είναι επ’ ουδενί μία αφηρημένη έννοια, το βιώνει κανείς ώς τα τρίσβαθα της σάρκας του». Ως καρδιά, το Σιν είναι ταυτόχρονα όργανο και πεδίο αντίληψης. Ως μεν όργανο, μάς καλεί να νοιώσουμε τον άλλον, να αισθανθούμε το Κι του, να έρθουμε σ’ επαφή με τον συνασκούμενο και διαμέσου τής επαφής, με την ενέργειά του. Είναι δε πεδίο εξ αιτίας του συνεχούς της εμπειρίας, της αίσθησης και της συγκίνησης που ο καθένας βιώνει μπροστά στην ανθρωπινότητα του συνασκουμένου του. Το Σιν αποτελεί κριτήριο υγιούς ενέργειας : ένα φθαρμένο Σιν είναι δείκτης χαμηλού Κι ενώ ένα Σιν πλούσιο μαρτυρεί ένα δυνατό Κι.

Το Σιν στο Κινομίτσι αντιστοιχεί στην πρόσκληση που μάς απευθύνει ο Κομφούκιος να μοιραστούμε την χαρά τής σπουδής, την ευχαρίστηση της συνάντησης και την ευτυχία εν γένει τού μοιράζεσθαι «...με τον φίλο που έρχεται από μακρυά». Το Κινομίτσι συνεχίζει την αναζήτηση του Δασκάλου Μοριχέι Ουεσίμπα προκειμένου να γίνει η τέχνη του γέφυρα μεταξύ τών ανθρώπων. Ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο έθεσε ως καθήκον στον εαυτό του να εγγράψει στον πυρήνα της τεχνικής του, την καρδιά τού δάσκαλού του.

Οργάνωση

Τεχνικές και στάδια

Στο Κινομίτσι, οι μαθητές ασκούνται είτε με γυμνά χέρια είτε με ραβδί (Τζο 杖) είτε με ξύλινο σπαθί (Μποκέν 木剣) είτε με ξίφος (Γιαϊτό 居合刀), όρθιοι ή γονατιστοί, μ’ έναν ή με πολλούς συνασκουμένους, άλλοτε με προσδιορισμένο και άλλοτε με ελεύθερο τρόπο. Ο τεχνικός πλούτος τού Κινομίτσι και η πληθώρα των παραλλαγών του δίνουν ίσως την εικόνα εξαιρετικής περιπλοκότητας. Εντούτοις, η προχωρημένη άσκηση με την υποστήριξη ενός δασκάλου επιτρέπει στον ασκούμενο να βρει την απλότητα που απορρέει από την κατανόηση των αρχών. Να καταλάβει πώς κάθε παραλλαγή φέρνει την επομένη με φυσικό τρόπο. Αναλαμβάνοντας την διδακτική προσέγγιση του δασκάλου του Μοριχέι Ουεσίμπα ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο χρησιμοποιεί δέκα βασικές τεχνικές. Η εκμάθηση λαμβάνει χώρα κατά αναβαθμούς σπουδής ή στάδια.

• Στάδιο 1 : 6 πρώτες βασικές τεχνικές: 3 τεχνικές της Γης (Ίτσι, Νίτσι, Σάντσι) και 3 τεχνικές τ’ Ουρανού (Ιτέν, Νιτέν, Σαντέν). Το πρώτο στάδιο ξεκινά με την εκμάθηση της έκτασης, της ελικοειδούς κυκλοφορίας της ενέργειας και της ανωδικής πορείας της ώθησης που έρχεται από το έδαφος και που συνδέει τη Γη με τον Ουρανό. Γιά να το πούμε απλά, οι τεχνικές της Γης ωθούν προς τα κάτω και οι τεχνικές τ’ουρανού ωθούν προς τα πάνω.
• Στάδιο 2 : 19 κινήσεις με βάση τις 6 πρώτες βασικές τεχνικές.
• Στάδιο 3 : 33 κινήσεις όλων των βασικών τεχνικών, κατά τους δύο πρώτους τρόπους επαφής.
• Στάδιο 4 : 111 κινήσεις κατά τους πρώτους 8 τρόπους επαφής.
• Στάδιο 5 : όλες οι κινήσεις με τους 16 τρόπους επαφής, με έναν ή περισσότερους συνασκουμένους.
• Στάδιο 6 : τρόποι επαφής ιδιαίτερα επιδέξιοι, απευθυνόμενοι στους πολύ προχωρημένους μαθητές. Χρήση όπλων όπως το Ταντό (μαχαίρι), το τέσσεν (οπλισμένη βεντάλια) κ.α.
• Στάδιο 7

Από το πέμπτο στάδιο και μετά, η εκμάθηση περιλαμβάνει προχωρημένους τρόπους προσέγγισης και τεχνικές με πολλούς συνασκουμένους. Εάν ο στόχος των πρώτων σταδίων είναι κυρίως το Κι και η εκμάθηση των τεχνικών, το πέμπτο και το έκτο στάδιο κατευθύνουν τον ασκούμενο προς την όλο και πιο συστηματική ανάπτυξη του Σιν και τον οδηγούν στην δεξιοτεχνία. Η δεξιοτεχνία αυτή που τελειοποιεί την λειτουργία του Κι, είναι και αυτή που δίνει στην κυκλοφορία του Κι όλο το νόημά της. Πρόκειται λοιπόν για τον ύψιστο στάδιο της μελέτης. Ο τρόπος αυτός να ανακαλύπτει ο ασκούμενος την τέχνη τού Κινομίτσι, συνιστά αναμφισβήτητα την προσωπική προσφορά τού Δασκάλου Μασαμίτσι Νόρο σ’αυτή την οδό. Όμως, εάν το μονοπάτι που οδηγεί στο βουνό φέρει την σφραγίδα ενός δασκάλου, το βουνό ανήκει στον καθένα.

Απουσία ανταγωνισμού

Κατά την παράδοση των παλαιών, παραδοσιακών ιαπωνικών σχολών πολεμικών τεχνών (Κορυού古流), το Κινομίτσι δεν απονέμει βαθμούς δεξιότητος ή Νταν. Απλά βασίζεται στην μεταμόρφωση του μαθητή. Υπάρχουν τίτλοι για να διακρίνεται το επίπεδο της άσκησης όχι όμως ο ασκούμενος. Δεν υπάρχουν άλλωστε αγώνες. Τους αγώνες εισήγαγε στον κόσμο τών ιαπωνικών πολεμικών τεχνών, γύρω στα 1880, ο Δάσκαλος Τζιγκόρο Κάνο 嘉納 治五郎 για να καταστήσει γνωστότερη την τέχνη του, το Τζούντο 柔道, διότι την περίοδο εκείνη, την περίοδο Μεϊτζί 明治, τα Μπούντο έβλεπαν το μέλλον τους ζοφερό λόγω της αδιαφορίας τού κοινού για την πολιτιστική αυτή κληρονομιά τής Ιαπωνίας. Οι αγώνες είχαν όμως τότε τον χαρακτήρα μιας ευκαιρίας να δοκιμάσουν οι ασκούμενοι το επίπεδό τους και όχι να αυξήσουν την προσωπική τους θέληση για επιβολή. Οι αγώνες είναι λοιπόν φαινόμενο σχετικά πρόσφατο, του οποίου η χρησιμότητα και ο σκοπός έχουν οριστεί από τον Δάσκαλο Τζιγκόρο Κάνο.

Ένας παγκόσμιος οργανισμός, η KIIA

Όσοι ασκούν το Κινομίτσι συνευρίσκονται σε ένα Ντοζό και προοδεύουν υπό την διεύθυνση ενός διδάσκοντος εγκεκριμένου από τον Δάσκαλο Μασαμίτσι Νόρο. Κατ’ αυτόν, μονάχα η ανελλιπής και συστηματική παρουσία και συμμετοχή στις ασκήσεις δύναται να καταστήσει κάποιον ικανό να μεταδώσει την τέχνη του. Λόγω της απαίτησης αυτής, το σύνολο των διδασκόντων συγκεντρώνεται τακτικά για την παρακολούθηση σεμιναρίων τελειοποίησης ή παιδαγωγικών σεμιναρίων. Περαιτέρω, η εφαρμογή τής απαίτησης αυτής έχει ως αποτέλεσμα να ενισχύονται οι δεσμοί μεταξύ τών μελών τής κοινότητας των ασκουμένων, να εξασφαλίζεται ένα ικανοποιητικό επίπεδο τεχνικής στον κάθε ασκούμενο, να μπορεί ο κάθε ένας από τους συμμετέχοντες να βασίζεται στον άλλον. Η «ΚΙΙΑ» (Kinomichi Instructors International Association, KIIA), που συγκεντρώνει τους εκπαιδευτές τού Κινομίτσι, είναι ένας οργανισμός η ίδρυση του οποίου οφείλεται στον Δάσκαλο Μασαμίτσι Νόρο, και που σκοπό έχει να συμβάλλει στην διεθνή προαγωγή και την διάδοση της τέχνης, τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά. Ο θεσμός αυτός είναι ο μόνος εγκεκριμένος να διοικεί και να προάγει το Κινομίτσι σε διεθνές επίπεδο. Η ΚΙΙΑ ορίζει τους αντιπροσώπους της σε εθνικό επίπεδο. Το Κινομίτσι αναπτύσσεται σε πληθώρα χωρών και σε τέσσερις ηπείρους : Ευρώπη, Αφρική, Νότια Αμερική και Βόρεια Αμερική

Αρχές

Μια άσκηση που ενώνει

Αποσκοπώντας στην εναρμόνιση των δυνάμεων, Αϊκί στα ιαπωνικά 合気, η τεχνική του Κινομίτσι επιδιώκει την διατήρηση του ενός και του άλλου από τους συνασκουμένους, την προέκταση και όχι την παρεμπόδιση των κινήσεών τους• στη έκταση του σώματος και όχι στην συμπίεση των αρθρώσεων. Το Κινομίτσι απευθύνεται τόσο στα παιδιά, τους εφήβους και τους ενήλικες όσο και στην τρίτη ηλικία, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ο καθένας εκφράζοντας μέσω αυτού την δική του μοναδική ευαισθησία. Οι διαφορές, συχνά πηγή συγκρούσεων, τοποθετούνται στο κέντρο τής προσοχής, του βλέμματος, του αγγίγματος. Αντιμετωπίζονται ως ευκαιρία για συνάντηση, υπέρβαση και επανεύρεση. Το Κινομίτσι σκοπεύει στην απελευθέρωση του σώματος και στην έμπρακτη ένωση του σώματος με το πνεύμα. Συνδυάζοντας άνεση και απαιτητικότητα, ευχαρίστηση από το άνοιγμα του σώματος και τη σωματική προσπάθεια, με χαρακτήρα ερασιτεχνικής ενασχόλησης και ταυτόχρονα άσκησης υψηλού επιπέδου, το Κινομίτσι υπερβαίνει τις καταστάσεις εκείνες που η κοινή λογική μάς παρουσιάζει ως παράδοξες ή ασυμβίβαστες. Με την άσκηση, σμίγουν οι αντιφάσεις και αφοπλίζονται οι ανταγωνισμοί που στην καθημερινότητα προξενούν εχθρότητες και συγκρούσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι οι ανατολικές τέχνες έχουν νόημα μονάχα απ’ τη στιγμή που περπατούμε πατώντας εκεί που πάτησαν οι δάσκαλοι, στα βήματά τους μέσα.

Η γενναιόδωρη χειρονομία, η ανιδιοτελής πράξη

Στην ερώτηση που τού απευθύνει ο Αρνώ Ντεζαρντέν (Arnaud Desjardins) σχετικά με την τέχνη του, ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο απαντά : «Εάν μπορούσα να εξηγήσω την τέχνη μου δεν θα είχα πια ανάγκη να την εμβαθύνω». Το Κινομίτσι είναι μία τέχνη παραδοσιακή ως προς τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η κατάρτιση, η μετάδοση και η εξέλιξη. Ό,τι λέγεται γι’ αυτήν σήμερα αναιρεί ό,τι λέχθηκε στο παρελθόν και αυτό που γράφεται τώρα υποχωρεί μπροστά στην τέχνη που διαφαίνεται μέσα στην ερχόμενη στιγμή. Ως Μπούντο απωανατολικής νοοτροπίας, το Κινομίτσι είναι ανιδιοτελές και ανυστερόβουλο (Μουσοτόκου 無所得), σύμφωνα με την ορολογία τού Ζεν 禅. Χωρίς αμφιβολία είναι ευεργετικό για το σώμα σε τέτοιον βαθμό μάλιστα που να μπορεί να χαρακτηριστεί και ως τέχνη μακροζωίας, ευεργετικό επίσης για το πνεύμα χάρη στην διαύγεια της κατανόησης που χαρίζει η αντίληψη των αρχών, ευεργετικό τέλος για την ικανότητα δράσης λόγω της ιδιότητάς του να εντάσσεται στην αλυσίδα τών γίγνεσθαι. Δεν θα πρέπει όμως να παρανοήσουμε το πνεύμα του και να μάς δοθεί η εντύπωση πως μπορεί κανείς να ανεβάσει τα μέσα στο ίδιο ύψος με την Οδό. Η προσωπική ανάπτυξη και πρόοδος, όσο απαραίτητες και αν είναι για μία επιτυχημένη κοινωνική ζωή, δεν θα πρέπει ποτέ να υποσκελίζουν την πρωτοκαθεδρία που αρμόζει μονάχα στην Οδό και στην Αρετή της (στα κινέζικα : στο Ταό και στο Tö του 道德). Για τα μάτια τής δικής μας δυτικής νεωτερικότητας, η ανιδιοτελής χειρονομία θεωρείται συνήθως είτε αξία αρνητική είτε πολυτέλεια και πολύ σπάνια απελευθέρωση. Στην περίπτωση όμως του Κινομίτσι, η ανιδιοτέλεια συμπυκνώνει παραδειγματικά τη στάση τόσο των παλαιών όσο και των σύγχρονων Δασκάλων.

Ένα Μπούντο

Το Κινομίτσι είναι ένα ιαπωνικό Μπούντο, κυριολεκτικά : Οδός (Ντο) που σταματά τη λόγχη (Μπου). Πρόκειται για μία τέχνη που αποσκοπεί στην εγκαθίδρυση της ειρήνης και στην αναζήτηση των προϋποθέσεων για ειρήνη. Γιατί κάθε Μπούντο παραπέμπει με τον τρόπο του στην μέριμνα να εξασφαλιστεί η ειρήνη μεταξύ των ανθρώπων, που είναι το θεμέλιο για όλη την απωανατολική σκέψη. Μ' αυτή την έννοια, το Κινομίτσι περιλαμβάνει τα δύο ιδεογράμματα, Μπου και Ντο, που ο συνδυασμός τους σημαίνει «Οδός για την εγκαθίδρυση της ειρήνης». Ως Μπούντο, το Κινομίτσι βρίσκει το πλήρες νόημά του στο πλαίσιο ενός συνόλου από σχολές, οι οποίες έχουν νόημα στη σχέση τους η καθεμία ως προς τις υπόλοιπες. Το κινομίτσι είναι η τελευταία και ανανεωμένη έκφραση της παράδοσης των Μούντο. Ανεξάρτητο και ταυτόχρονα εξαρτώμενο, το Κινομίτσι ερευνά την Οδό, το Ντο, το Ταό. Όντας απωανατολική τέχνη, πραγματώνει αυτό που είναι δίχως να αντιτίθεται σε τίποτα• όντας ανθρώπινο, αρνείται οποιονδήποτε αποκλεισμό• όντας πρακτικό, γίνεται αντιληπτό δια του σώματος ― αν και πιο ακριβής ακόμη είναι η διατύπωση ενός δασκάλου : «ούτε χωρίς το σώμα ούτε αποκλειστικά δια του σώματος».

Το Κινομίτσι έχει ως κατεξοχήν πλαίσιο το Ντοζό. Δεν μπορεί να χειραφετηθεί από τη μεταδοτικότητα και την προσωπική αναγνώριση του Δασκάλου Μασαμίτσι Νόρο χωρίς να χαθεί η αλκή του. Πρόκειται στην ουσία για έναν δεσμό ανάμεσα σ’ αυτόν, στη διδασκαλία του και στην κοινότητα των μαθητών του και βιώνεται ως εκ τούτου με την παρουσία τού ασκουμένου μέσα στο Ντοζό. Έτσι,ο ασκούμενος στο κινομίτσι εντάσσεται σ´ολόκληρη την αλυσίδα της παράδοσης των Μπούντο. Συνίσταται στο να μένεις πιστός στις καταβολές τού είδους, πιστότης που επιβάλλει να εμβαθύνεται το νόημα της πρακτικής και, κατά συνέπειαν, να προχωρά κανείς πηγαίνοντας από τις τεχνικές της άσκησης προς τις αρχές ώστε να εικονίζεται η Οδός.

Αναφορές

Παραθέματα του Δασκάλου Νόρο

Σπαθί και τεχνική

• Το ξίφος είναι απολύτου ομορφιάς. Είναι ο καθρέφτης της ψυχής. Πρέπει να το κρατούμε σταθερά για να μην μάς πέσει από τα χέρια μα ταυτόχρονα να νοιώθουμε ολόκληρη τη λάμα και πέρα από τη λάμα. Ρήση του Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.
• Ούτε το ξίφος ούτε η τεχνική ούτε η κίνηση αξίζουν όσο το εσωτερικό σας αίσθημα• πρέπει να τα δίνετε όλα, η συμμετοχή σας να είναι ολική. Τότε μόνο μπορεί κανείς να αρχίσει να συνειδητοποιεί το Κι.
• Πρέπει ο δάσκαλος να κατέχει την τεχνική γιατί η ορθή τεχνική είναι θησαυρός που τον μοιράζεται με τον μαθητή. Ο αρχάριος διαθέτει πολύ μεγάλη ευαισθησία. Πρέπει να τού δείχνουν και προχωρημένες κινήσεις για να προγεύεται το θαυμάσιο που θα τού αποκαλυφθεί, όπως εγώ ο ίδιος το αισθάνθηκα από την πρώτη κιόλας μέρα με τις τεχνικές τού δασκάλου μου. Λόγια που συχνά επαναλαμβάνει κατά την διάρκεια των μαθημάτων.
• Για να γίνει κανείς χακαμά (το αντίστοιχο της μαύρης ζώνης) πρέπει να γνωρίζει και τις 111 κινήσεις. Ποτέ δεν είδα κανέναν να έγινε ικανός έχοντας ασκηθεί μόνο στα δύο πρώτα στάδια. Πρέπει κανείς να κατέχει το πέμπτο και το έκτο στάδιο άσκησης, ούτως ώστε το πρώτο και το δεύτερο να μεταμορφωθούν, να εμπλουτιστούν κατάλληλα και τελικά να αποδώσουν πλήρως. Ρήση τού Δασκάλου Νόρο κατά τη διάρκεια ενός σεμιναρίου απευθυνόμενου σε Ευρωπαίους διδάσκοντες (Ιούλιος του 2007).
• Η λέξη Σαμουράι γράφεται με τους χαρακτήρες «Άνθρωπος» και «Ναός». Ο Σαμουράι ήταν στην υπηρεσία ενός άρχοντα ή μίας φάρας και είχε δικαίωμα να φοράει το χακαμά {το φαρδύ παντελόνι που φορούν στις πολεμικές τέχνες και στις επίσημες τελετές, σημ. του μεταφρ.}. Το χακαμά προέρχεται από τα αγάλματα που φρουρούν την είσοδο των ναών και διώχνουν τα πονηρά πνεύματα. Γι’ αυτό και θέλησα οι μαθητές μου να φορούν το χακαμά το ριγέ, που είναι εκείνο των επίσημων τελετών, γιατί το Κινομίτσι δεν είναι απλώς μία άσκηση, αλλά μας οδηγεί προς την Οδό ή Ταό. Είναι ένδειξη μίας απαιτητικότητας. Ρήση του Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2008.

Πνευματικότητα της Οδού

• Ένας δάσκαλος Ζεν μοy είπε μια μέρα, παριστάμενος στο μάθημά μου : «Το Κινομίτσι είναι Ζεν εν κινήσει». Ένοιωσα πολύ περήφανος... Ρήση τού Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.
• Το Ντο, που είναι ό,τι για τους Κινέζους το Ταό, είναι πολύ βαθύ. Είναι η Οδός, και η μελέτη του απαιτεί πολλά περισσότερα απ’ ό,τι το Μίτσι που είναι ο δρόμος. Στην αρχή τής διδασκαλικής μου καριέρας, η διδασκαλία τού δασκάλου μου [Ουεσίμπα] προσεγγιζόταν δια τής τεχνικής σπουδής, Ζίτσου Βαζά στα ιαπωνικά. Εγώ θέλησα ν’ ακολουθήσουν οι μαθητές μου την κατεύθυνση του Κι (ενέργεια-πνοή) και έτσι επινόησα το Κινομίτσι. Σήμερα μπαίνουμε σε μία νέα φάση: θέλω να προσεγγίσουν το Σιν (καρδιά) και, από το πέμπτο στάδιο και μετά, σπουδάζουν αυτό που εγώ ονομάζω πλέον Κισιντό, την «Οδό τής πνοής και της καρδιάς». Το μέσο για μια τέτοια μελέτη είναι οι τεχνικές στο μεγάλο σύνολό τους. Οι τεχνικές είναι η πύλη τής καρδιάς και πρέπει να βαστάζουν την καρδιά με πάθος! Ποτέ μου δεν πρόδωσα την διδασκαλία τού δασκάλου μου. Η ιαπωνική παράδοση είναι η πιστότης. Ρήση τού Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.

Χαμόγελο

• Το χαμόγελο είναι ένδειξη ευγνωμοσύνης, καλωσορίσματος του άλλου, καθώς και πρόθεση για δημιουργία. Με το χαμόγελο παρουσιαζόμαστε στον δάσκαλο και στον συνασκούμενο. Με το χαμόγελο συναντούμε τον άλλον. Ρήση τού Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.
• Το χαμόγελο είναι το αντίθετο του σφιξίματος, της μυικής αγκύλωσης, του κλεισίματος.

Ευκαμψία και δύναμη

• Την δύναμη γεννά το τέλειο άνοιγμα και τη χαλαρότητα. Αντί να σφίγγεις κάτι, πρέπει να το κάνεις να χαλαρώσει... Δύο είναι οι προς αποφυγήν σκόπελοι : η δυσκαμψία από το σφίξιμο και στο άλλο άκρο η πλαδαρότης.
• Πρέπει να νιώθεις τον παλμό τού άλλου και να τον ωθήσεις στηριζόμενος στην πνοή του και ακουμπώντας πάνω της τη δική σου: Κι Αβασέ. Απ’ αυτό είναι που προκύπτει η όλη δύναμη μιας τεχνικής. Το λεγόμενο Κοκυού. Ρήση τού Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.
• Η ευκαμψία είναι η κυκλοφορία τού Κι, η ελεύθερη κυκλοφορία τής ενέργειας.
• Η ευκαμψία δεν αφορά μόνο τους μυς και τις αρθρώσεις. Δεν είναι μια σωματική δεξιότης αλλά η έκφραση της εναρμόνισης του εσωτερικού με το εξωτερικό.
• Η ευκαμψία έχει να κάνει με τα εξής: προσαρμογή, εκπνοή και «να αισθάνεσαι την ενέργεια και να την αφήνεις να κυλάει».
• Πρέπει ν’ αφήνεις το Κι να περνάει. Το Κι δίνει την μορφή και η μορφή είναι το ένδυμα της κίνησης. Ρήση τού Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.

Διυσμός και εναρμόνια ενότης

• Ο δυϊσμός πρέπει να εξαλειφθεί.
• Η ενότης γεννιέται απ’ τη συνάντηση των δύο. Δια της προσοχής και της πρόθεσης, οι δύο είναι ελεύθεροι στο εσωτερικό μιας μοναδικής ελεύθερης κίνησης. Για να επιτευχθεί η εναρμόνιση αυτή, απαιτείται πολλή δουλειά. Ρήση τού Δασκάλου στο Ντοζό του, το 2007.
• Πρέπει τα δύο να εναρμονιστούν με τέτοιον τρόπο ώστε να γεννηθεί απ’ αυτά ένα τρίτο το οποίο να μην αλλοτριώνει τα δύο που το γέννησαν.
• Η επίθεση ή η αντιπαράθεση ουδέποτε οδήγησαν στη γαλήνη. Ποτέ μου δεν είδα καμία τέτοια περίπτωση.

[Όπου δεν διευκρινίζεται κάτι άλλο, τα παραθέματα προέρχονται από το βιβλίο τού Ρουμάνωφ «Εξασκώντας το Κινομίτσι με τον Δάσκαλο Νόρο» (La pratique du Kinomichi avec Maître Noro, Daniel Roumanoff, 1992).]

Μέσα

• 2008 « Masamichi Noro : un homme en paix  », συνέντευξη του Noro Sensei στον Manou, δημοσιευμένη στο www.aikidoka.fr
• 2006 « Dans la spirale du Kinomichi », άρθρο τού Nguyen Thanh Thiên, δημοσιευμένο στο Dragon n°16, Ιούλιος/Αύγουστος.
• 2005 Une rencontre de l’Aïkido et du Kinomichi. Παρουσιάζουν ο Δάσκαλος Μασαμίτσι Νόρο και ο Δάσκαλος Κριστιάν Τισσιέ, DVD, Gabriel TURKIEH Production Altomedia.
• 2003 « Le mouvement universel du ki », συνέντευξη του Μασαμίτσι Νόρο δημοσιευμένη στο Aikido Magazine, Δεκέμβριος 2003.
• 1996 Le Kinomichi, du mouvement à la création. Rencontre avec Masamichi Noro, Raymond Murcia, εκδόσεις Dervy-Livres, σειρά Chemins De L'harmonie. ISBN 2850768065
• 1992 La pratique du Kinomichi avec maître Noro, Daniel Roumanoff, εκδόσεις Criterion, σειρά L'homme relié. ISBN 2741300402
• 1963 Βίντεο του πρώτου σεμιναρίου Αϊκίντο του Δασκάλου Μασαμίτσι Νόρο στις Κάννες, τον Αύγουστο του 1963. [3]
• 1960 Φωτογραφίες του Δασκάλου Μασαμίτσι Νόρο στην Ιαπωνία, παρέα με τον δάσκαλό του, Δάσκαλο Μοριχέι Ουεσίμπα. [4] et [5].

Εξωτερικοί δεσμοί

• Η Παγκόσμια Οργάνωση «Κινομίτσι» : http://www.kiia.net Αρχειοθετήθηκε 2009-04-29 στο Wayback Machine.
• Το Παγκόσμιο Κέντρο «Αϊκίντο», στο Τόκυο : http://www.aikikai.or.jp/
• Η γαλλική ομοσπονδία στην οποία υπάγεται το «Κινομίτσι» : http://www.ffaaa.com
• Aïkidoka, το περιοδικό του κόσμου του Aïki : http://www.aikidoka.fr Αρχειοθετήθηκε 2021-01-23 στο Wayback Machine.