Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας Ξυνιάδας Δομοκού

Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας Ξυνιάδας Δομοκού
Είδος	μοναστήρι
Γεωγραφικές συντεταγμένες	39°2′24″N 22°18′59″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Δομοκού
Τοποθεσία	Ξυνιάδα Φθιώτιδας
Χώρα	Ελλάδα
δεδομένα (π)

Η Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας Ξυνιάδας Δομοκού βρίσκεται στον Νομό Φθιώτιδας στη Στερεά Ελλάδα και σε απόσταση 31 χλμ. ΒΔ από τη Λαμία, την πρωτεύουσα του Νομού. Η μονή είναι χτισμένη στον τόπο που βρέθηκε το 1962 η εικόνα της Παναγίας με την επιγραφή "Παναγία Ελεούσα Μήτηρ Θεού " στην νοτιοανατολική άκρη του ημιορεινού χωριού Ξυνιάδα, που υπάγεται στον Δήμο Δομοκού. Η μονή ανήκει στην Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδας και ιδρυτής της είναι ο Καθηγούμενος Αρχιμανδρίτης π. Αθανάσιος Σύρος και μοναδικός μοναχός της μονής.

Το ιστορικό της Μονής

Η φανέρωση της Θεοτόκου

Σύμφωνα με τις καταγεγραμμένες μαρτυρίες του ηγούμενου π. Αθανασίου και των κατοίκων του χωριού στον λόφο εύρεσης της εικόνας της Παναγίας κατοικούσαν επί τριανταοκτώ περίπου έτη οικογένειες βλάχων που έβοσκαν τα ποίμνιά τους και ζούσαν σε καλύβες. Πριν τη φανέρωση της Θεοτόκου στον μικρό Αθανάσιο, πολύ τακτικά στη διάρκεια της νύχτας οι βλάχοι έβλεπαν ένα φως να περιφέρεται στη γύρω περιοχή, γεγονός που τους τρόμαζε και γι' αυτό ράντιζαν με αγιασμό και θυμιάτιζαν. Κάποια στιγμή είδαν μια μαυροφόρα γυναίκα, που τους πρόσταξε να χαλάσουν τις καλύβες τους, να πάρουν τα ζώα τους και να μετακινηθούν σε άλλο τόπο. Οι βοσκοί εγκατέλειψαν την περιοχή μόνο όταν αναγκάστηκαν λόγω απρόσμενης απώλειας μερικών από τα ζώα τους. Ακολούθησε στις 30 Απριλίου του 1954, ημέρα εορτασμού της Ζωοδόχου Πηγής, ισχυρός σεισμός με καταστροφικές συνέπειες στην Καρδίτσα και στο Βόλο. Εκείνη την ημέρα ο μικρός Αθανάσιος ηλικίας τότε οκτώ ετών, ενώ έπαιζε με τους συνομηλίκους του στο λόφο, είδε μόνο εκείνος σε όραμα μια ψηλή και όμορφη γυναίκα με μαύρο ένδυμα και ιδιαίτερη φωτεινότητα στο πρόσωπό της, να στέκεται σε απόσταση 20-30 μέτρων από εκείνον, στο σημείο όπου τώρα υπάρχει το παρεκκλήσι της Παναγίας. Έπειτα την είδε να εμφανίζεται σε άλλο σημείο και τρίτη φορά την θυμάται να γονατίζει προσευχόμενη αφήνοντας σημάδι σε έδαφος που ήταν πετρώδες, έλαμψε ολόκληρη η μορφή της και απλώθηκε ευωδία. Τα υπόλοιπα παιδιά επιβεβαίωσαν την ευωδία, έτρεξαν να χτυπήσουν την καμπάνα του ναού και διηγήθηκαν τα γεγονότα στους συγχωριανούς τους, οι οποίοι επιβεβαίωσαν και τα αποτυπώματα και την ευωδία που απλώθηκε στην περιοχή. Τη νύχτα που ακολούθησε είδε στον ύπνο του την ίδια γυναίκα να του αποκαλύπτει πως είναι η Παναγία και του ζήτησε να ειδοποιήσει τους συγχωριανούς του να σκάψουν στο σημείο που γονάτισε, ώστε να ανασύρουν την εικόνα της και να χτίσουν το μοναστήρι της. Επειδή οι κάτοικοι του χωριού δεν είχαν πειστεί για την ανασκαφή, ο μικρός Αθανάσιος έχτισε μόνος του ένα μικρό προσκυνητάρι στο σημείο που γονάτισε η Θεοτόκος και επί οκτώ έτη ως την ανασκαφή ευωδίαζε κάθε φορά που το επισκεπτόταν. Στη διάρκεια των οκτώ ετών η Παναγία εμφανιζόταν τακτικά στον ύπνο του παιδιού παραπονούμενη για την ολιγωρία των χωριανών.

Η εικόνα που βρέθηκε με υπόδειξη της Παναγίας

Η εύρεση της εικόνας

Οκτώ χρόνια από την πρώτη φανέρωση της Παναγίας στον μικρό Αθανάσιο, έστειλε η νομαρχία σκαπτικό μηχάνημα για διάνοιξη δρόμων και ο πρόεδρος του χωριού ανήσυχος από την εμμονή του παιδιού, ζήτησε από τον χειριστή του μηχανήματος να σκάψει στον λόφο. Έτσι την Πέμπτη 21 Ιουνίου 1962 στις 10:30 π.μ. παρουσία όλων των κατοίκων και των αρχών του τόπου άρχισε η εκσκαφή στο υποδεικνυόμενο σημείο. Κάποια στιγμή η μηχανή έσβησε και ο χειριστής βλασφημώντας είδε τον αστυνόμο, που στάθηκε μπροστά του για την επιβολή προστίμου άφωνο, να του κάνει νόημα να κατέβει. Έκπληκτος ο οδηγός αντίκρυσε την εικόνα της Παναγίας να στέκεται όρθια μπροστά στο "μαχαίρι" της μπουλντόζας που διατηρήθηκε θαμμένη στο χώμα σε βάθος περίπου 1,50 μ και κατάλαβε πως το μηχάνημα σταμάτησε για να μην την καταστρέψει. Τότε έτρεξε πανικόβλητος εγκαταλείποντας το σκαπτικό μηχάνημα, όπως ιστορείται στην αγιογράφηση της εικόνας. Αρχικά η εικόνα ήταν γεμάτη χώμα και σε μαύρο χρώμα, όμως καθαρίζοντάς τη αποκαλύφθηκε η μορφή της Θεοτόκου βρεφοκρατούσας με την επιγραφή "Παναγία Ελεούσα, Μήτηρ Θεού". Αμέσως ειδοποιήθηκε ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος, Δαμασκηνός Παπαχρήστου, που κατέφθασε με συνοδεία κληρικών και έψαλλαν την παράκληση προς τιμήν της. Έπειτα ευλόγησε τον Αθανάσιο που ήταν πια δεκαέξι ετών και του ανήγγειλε πως, όταν φτάσει στην κατάλληλη ηλικία, θα τον χειροτονήσει και ότι θα γίνει ο πρώτος ηγούμενος στο μοναστήρι που θα χτιστεί. Την επόμενη χρονιά στα δεκαεπτά του έτη ο δεσπότης του διάβασε τη ρασοευχή. Όταν ανασύρθηκε η εικόνα, φανερώθηκαν μεγάλες πέτρες λαξευμένες και τετραγωνισμένες, πιθανά ερείπια μοναστηριού που υπήρχε εκεί παλαιότερα. Πρόκειται για το σημαντικότερο κειμήλιο της μονής από την εποχή της εικονομαχίας.

Το ιστορικό της ανέγερσης του ναού

Αρχικά τοποθέτησαν την εικόνα πάνω σε ένα τραπέζι και δημιούργησαν ένα πρόχειρο στέγαστρο με ξύλα, κλαδιά και χόρτα για προστασία. Σε όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού που ακολούθησε, ευσεβείς πιστοί νυχθημερόν διάβαζαν προσευχές και παρακλήσεις μπροστά στην εικόνα. Αργότερα και για ένα χρόνο περίπου, στήθηκε μια πρόχειρη κατασκευή από ξύλα και κοντραπλακέ σαν ένα μικρό εκκλησάκι. Το πρώτο μικρό μανουάλι υπάρχει ως ενθύμιο στο μοναστήρι. Όπως αφηγείται ο γέροντας Αθανάσιος, στην αρχή κοιμόταν στο χώμα κι έπειτα κατασκεύασε μία παραγκούλα από ξύλο, χωρισμένη σε τρεις χώρους. Το μεσαίο λειτουργούσε ως εκκλησάκι με την εικόνα της Παναγίας, στη μια πλευρά έμενε ο ίδιος, ενώ η άλλη χρησιμοποιούνταν για φιλοξενία.

Θαυμαστή επενέργεια της Θεοτόκου

Κατόπιν ο μοναχός Αθανάσιος ξεκίνησε το χτίσιμο του πρώτου κελιού με δαπάνη 4.000 δραχμών, όταν το μεροκάματο ήταν 16 δραχμές. Επειδή δεν υπήρχαν χρήματα, στάθηκε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και παραπονέθηκε λέγοντας "Καλά, Παναγία μου, όλα τα πούλμαν με προσκυνητές στην Τήνο τα στέλνεις; Στείλε και σ' εμάς να εξυπηρετηθούμε". Εκείνη τη στιγμή σείστηκε ο θρόνος της Παναγίας, σαν να έγινε σεισμός. Έφυγε τρέχοντας από τον φόβο του ο Αθανάσιος και όταν έφτασε στο κελί του χτύπησε το τηλέφωνο αναγγέλλοντάς του την έλευση δύο λεωφορείων με προσκυνητές από την Καρδίτσα. Όταν αποχώρησαν οι προσκυνητές, ο μοναχός βρήκε έκπληκτος στο παγκάρι το ποσό των 4.100 δραχμών. Στη συνέχεια αυξανόταν συνεχώς ο αριθμός των προσκυνητών, ενώ η Θεοτόκος συνεχώς θαυματουργούσε. Πολλά άτεκνα ζευγάρια αποκτούσαν παιδιά. Πολλοί άρρωστοι με ψυχικές και σωματικές ασθένειες θεραπεύονταν.

Η ανοικοδόμηση του καθολικού της μονής

Ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος κκ Δαμασκηνός έδωσε την ευλογία του και ο π. Αθανάσιος ακούραστος περιόδευε στα χωριά του Δομοκού και των Φαρσάλων ζητώντας οικονομική βοήθεια για την ανέγερση του ναού. Πρόθυμα οι πιστοί έδιναν είτε από τους καρπούς που καλλιεργούσαν, είτε χρήματα ή χαλκώματα για τις καμπάνες. Άλλοι πρόσφεραν τρόφιμα για τους μαστόρους, ενώ ο ίδιος ο π. Αθανάσιος κουβαλούσε λαξευμένες πέτρες από πεσμένα σπίτια και τα γύρω ποτάμια. Στις 17 Νοεμβρίου του 1965 κατατέθηκε ο θεμέλιος λίθος από τον Μητροπολίτη Φθιώτιδος Δαμασκηνό και ο πατήρ Αθανάσιος εκάρη μοναχός σε ηλικία 19 ετών. Στο σημείο εύρεσης της εικόνας θεμελιώθηκε η αγία Τράπεζα του ιερού ναού. Εννέα μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 1966 αποπερατώθηκε ο ιερός ναός με την οικονομική ενίσχυση των πιστών, ενώ τα εγκαίνια ορίστηκαν στις 21 Ιουνίου 1972, ημέρα ανάμνησης της ανεύρεσης της εικόνας και η μονή άρχισε να αποκτά μεγάλη φήμη. Με την ολοκλήρωση του Καθολικού της Μονής, η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας τοποθετήθηκε σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο δεξιά της κύριας εισόδου του ναού και από τότε φυλάσσεται σε ειδικό μεταλλικό πλαίσιο ασφαλείας. Πλησίον του ναού ανοικοδομήθηκαν κελιά.

Οι βαθμοί ιεροσύνης του ηγουμένου π. Αθανασίου

1963, (17 ετών) διάκονος.

Στις 17 Νοεμβρίου 1965, (19 ετών) μοναχός.

Στις 17 Ιανουαρίου 1971, (25 ετών) διάκονος.

Στις 20 Ιανουαρίου 1973, (27 ετών), ιερέας, Αρχιμανδρίτης και άδεια πνευματικού.

Εορτή μονής

Το μοναστήρι γιορτάζει δύο φορές το χρόνο, στις 21 Ιουνίου εις ανάμνηση της εύρεσης της εικόνας της Θεοτόκου και στις 15 Αυγούστου, στην Κοίμησή της.

Παρακλητικός κανόνας

Τον παρακλητικό κανόνα προς τιμήν της Παναγίας Ελεούσας συνέθεσε ο Διδάκτωρ κ. Μπούσιας Χαράλαμπος, μεγάλος υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας (2012), ενώ την ακολουθία της ευρέσεως της ιεράς εικόνας συνέθεσε ο αγιορείτης μοναχός υμνογράφος Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης.

Δείτε επίσης

Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος

Ιερά Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου, Αντινίσσης (ανδρική μονή)

Ιερά Μονή Γενεσίου της Θεοτόκου, Δαμάστας (γυναικεία μονή)

Βιβλιογραφικές πηγές

Αρχιμ. Παντελεήμονος Πούλου (2012). Ιερά Μονή Παναγίας Ελεούσας Ξυνιάδος Δομοκού. Η έυρεσις της εικόνος, τα θαύματα και η ασματική ακολουθία της Παναγίας Ελεούσας. Εκδόσεις Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος. Έκδοση ΙΑ΄.

Προσκυνητάριον Ιεράς Μονής Παναγίας Ελεούσας Ξυνιάδας Δομοκού (2020). Έκδοση Ιεράς Μονής Παναγίας Ελεούσας Ξυνιάδας Δομοκού Φθιώτιδος.

Μπούσιας, Χ., (2012). Κανών Παρακλητικός εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον Χαριτόβρυτον Ελεούσαν της Ξυνιάδος Δομοκού. Αθήνα.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος

http://www.imfth.gr/search/node/%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%B1%20%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%B1

https://www.vimaorthodoxias.gr/theologikos-logos-diafora/h-eyresi-tis-ieras-eikonas-panagias-eleoysas-xyniados-domokoy-o-p-athanasios-exomologeitai-vinteo/

https://www.lamiatimes.gr/2011/02/vid.html

https://www.monastiria.gr/iera-moni-panagias-ksiniados-domokou/

http://www.imfth.gr/content/metamorfoseos-toy-soteros-kamenon-voyrlon

http://www.imfth.gr/content/agioy-vlasioy-stylidos