Θεοπασχίτες

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία με τον χαρακτηρισμό θεοπασχίτες αποκαλούνταν οι οπαδοί του μονοφυσίτη Πέτρου του Γναφέα ο οποίος πρώτος εισήγαγε στον τρισάγιο ύμνο τη περιβόητη πασχιτική φράση «ο σταυρωθείς δι΄ ημάς» η οποία είχε προκαλέσει στο βυζαντινό κράτος μια σειρά εκκλησιαστικών ταραχών που διήρκεσαν περίπου ένα ολόκληρο αιώνα.

Τη φράση αυτή καταπολεμούσαν οι ορθόδοξοι, αν και οι περισσότεροι εξ αυτών την καταπολεμούσαν περισσότερο παρεξηγημένα επειδή προερχόταν μόνο και μόνο από του μονοφυσίτες αποκαλώντας αυτούς «θεοπασχίτες».
Η έριδα εξ αυτής της αιτίας είχε λάβει ιδιαίτερη οξύτητα με την ανάμειξη σ΄ αυτή, αφενός μεν, των μοναχών των λεγομένων «ακοιμήτων», οι οποίοι προσπαθώντας να καταπολεμήσουν αυτήν τη φράση περιέπεσαν στο νεστοριανισμό φθάνοντας μάλιστα στο σημείο ν΄ απορρίπτουν στη συνέχεια και το όνομα Θεοτόκος, αφετέρου δε και με οξύτητα ταραχών με την ανάμιξη του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού, που ενεπλάκη στη προσπάθειά του να δώσει τέλος στη διαμάχη αυτή των διισταμένων, υποστηρίζοντας τη φράση, θεωρώντας ότι είναι ορθή.

Τελικά η οξύτητα εκείνη κατευνάστηκε με τη τελική εμβόλιμη φράση «εις (ένας) εκ της Τριάδος έπαθε» που έγινε αποδεκτή από τους αμφότερους διισταμένους χριστιανούς.

Σημείωση

Για τους Θεοπασχίτες είχε συγγράψει ιδιαίτερο βιβλίο ο βυζαντινός θεολόγος Ευθύµιος Ζιγαβηνός, που αποτελεί και τον ομώνυμο τίτλο του 18ου βιβλίου του.

Πηγές

• "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη" τομ.ΙΒ΄, σελ.526.