Ελ Τσιτσόν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 17°21′36″N 93°13′40″W / 17.36000°N 93.22778°W / 17.36000; -93.22778

Ο κρατήρας του Τσιτσόν τον Νοέμβριο του 1982

Το Ελ Τσιτσόν (ισπανικά: Chichonal) είναι ενεργό ηφαίστειο στη Μεξικανική πολιτεία Τσιάπας. Ανήκει στο ηφαιστειακό τόξο Τσιαπανέκαν, το οποίοι δημιουργείται από τη βύθιση της τεκτονικής πλάκας Κόκος. Οι μόνες καταγεγραμμένες εκρήξεις του ήταν αυτές που έλαβαν χώρα τις 29 Μαρτίου, 3 και 4 Απριλίου 1982, οι οποίες δημιούργησαν μια καλντέρα διαμέτρου ενός περίπου χιλιομέτρου η οποία σήμερα έχει μια όξινη λίμνη. Η έκρηξη σκότωσε περίπου 2.000 ανθρώπους οι οποίοι ζούσαν κοντά στο ηφαίστειο. Η έκρηξη παρήγαγε μεγάλες ποσότητες στάχτης και πυροκλαστικές ροές που κατέστρεψαν τις γύρω περιοχές. Το 2000 το χρώμα της λίμνης άλλαξε και έγινε τιρκουάζ και η θερμοκρασία της αυξήθηκε.

Σύμφωνα με έρευνες που ραδιοχρονολόγησαν τα ηφαιστειακά αναβλήματα, το ηφαίστειο είχε νωρίτερα εκραγεί 1360 ± 100 (ισχύς VEI 5), 1190 ± 150 (VEI 4), 780 ± 100 (VEI 5) και 590 μ.Χ. ± 100 (VEI 3) με έχει πραγματοποιήσει και άλλες εκρήξεις ακόμη παλιότερα άγνωστης ισχύος.[1]

Έκρηξη του 1982[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Ελ Τσιτσόν πριν την έκρηξη καλύπτονταν από πυκνή βλάστηση και το ύψος του δεν ήταν μεγαλύτερο από αυτών των άλλων κοντινών, μη-ηφαιστειακών κορυφών. Αποτελούταν από μια καλντέρα διαμέτρου 2 χιλιομέτρων περίπου μέσα στην οποία βρισκόταν ένα ηφαιστειακός δόμος. Η παλιά καλντέρα είχε δημιουργηθεί πριν 220.000 χρόνια.

Τις μέρες πριν την έκρηξη είχαν σημειωθεί τοπικές σεισμικές δονήσεις. Τελικά στις 23:32 (τοπική ώρα) τις 28 Μαρτίου 1982 το ηφαίστειο τελικά εξερράγη και παρήγαγε εκρηκτικές στήλες τέφρας που κατέστρεψαν τις σοδείες και το ζωικό κεφάλαιο και έφτασαν σε ύψος 17 χιλιομέτρων, μέσα στη στρατόσφαιρα. Η στάχτη οδήγησε στο κλείσιμο των αεροδρομίων των πόλεων στη Βιγιαερμόσα και στην Τούξτλα Γκουτιέρρες. Η στάχτη από αυτή την έκρηξη έφτασε μέχρι την Αϊτή. Υπολογίζεται ότι εξαιτίας αυτής της έκρηξης και των σεισμικών δονήσεων που τη συνόδευσαν πέθαναν 100 άνθρωποι. Μικρές εκρήξεις έλαβαν χώρα τις 30 και 31 Μαρτίου και 2 Απριλίου. Τις 3 Απριλίου εξαιτίας μιας νέας έκρηξης, τέφρα έφτασε μέχρι την τροπόπαυση. Η τέφρα από τη νέα έκρηξη έφτασε μέχρι την Κούβα και τη Γουατεμάλα.[2]

Τις 4 Απριλίου 1982 έλαβε χώρα η ισχυρότερη έκρηξη του ηφαιστείου. Η τέφρα έφτασε ξανά σε ύψος 17 χιλιομέτρων και κατακάθησε στις γύρω περιοχές. Όλα τα χωριά σε απόσταση 20 χιλιομέτρων από το ηφαίστειο εκκενώθηκαν και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν απομακρυνθεί από τις εστίες τους. Τις 4 Απριλίου παρατηρήθηκε μια πυροκλαστική ροή μήκους περίπου 5 χιλιομέτρων. Εξαίτιας της υψηλής θερμοκρασίας κοντά το χωριό Φρανσίσκο Λεόν, 5 χιλιόμετρα μακριά από το κρατήρα, το νερό των ποταμών έβραζε. Στο χωριό είχαν παραμείνει πριν αρχίσουν οι εκρήξεις 500 άτομα, αλλά όταν μια ερευνητική αποστολή έφτασε την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου δεν βρήκε ίχνη ζωής. Εξαίτιας του φόβου λασπορροών εξαιτίας των βροχοπτώσεων που αρχίζουν τα τέλη Απριλίου, μια ζώνη σε απόσταση μέχρι 10 χιλιόμετρα από το κρατήρα ορίστηκε ως απαγορευμένη. Μικρότερες εκρήξεις συνεχίστηκαν μέχρι τις 8 Απριλίου 1982.[2]

Ο συνολικός όγκος των ηφαιστειακών αναβλημάτων των εκρήξεων του 1982 ήταν 2,3 τετραγωνικά χιλιόμετρα, κατατάσσοντας την έκρηξη ως ισχύος 5 στην κλίμακα VEI.[1] Στη στρατόσφαιρα εκλύθηκαν από την έκρηξη 7 εκατομμύρια τόνοι διοξειδίου του θείου και 20 εκατομμύρια τόνοι σωματιδίων. Τα σωματίδια από την έκρηξη βρίσκονταν συγκεντρωμένα για έξι μήνες στη στατόσφαιρα ανάμεσα στον ισημερινό και το γεωγραφικό πλάτος 30°. Η έκλυση σωματιδίων στη στρατόσφαιρα ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη τον 20ο αιώνα, μετά την έκρηξη του Πινατούμπο το 1991. Η έκρηξη συνέπεσε με το φαινόμενο του Ελ Νίνιο, με αποτέλεσμα να μην υπάρξει το 1982 ηφαιστειακός χειμώνας και να αργήσει τα ανιχνευτεί το ίδιο το Ελ Νίνιο από τους δορυφόρους.[3]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 El Chichón - Eruptive history Αρχειοθετήθηκε 2012-11-18 στο Wayback Machine. Global Volcanism Program, Smithsonian Institution.
  2. 2,0 2,1 El Chichón - Monthly Reports Αρχειοθετήθηκε 2012-04-19 στο Wayback Machine. Global Volcanism Program, Smithsonian Institution.
  3. Alan Robock (2002). «Volcanic Eruption, El Chichón» (PDF). Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2008. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]