Ιωάννης Θεοφανόπουλος

Ο Ιωάννης Π. Θεοφανόπουλος (Χαλανδρίτσα Αχαΐας, 1876 – Αράχωβα, 12 Ιανουαρίου 1945) ήταν καθηγητής και πρύτανις του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ο οποίος δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών.

Ακαδημαϊκή Σταδιοδρομία

Γεννήθηκε στην Χαλανδρίτσα Αχαΐας το 1876, γιος δασκάλου. Απέκτησε πτυχίο Μηχανολόγου Μηχανικού από το ΕΜΠ το 1899 και στη συνέχεια μετέβη στη Γερμανία, όπου μετεκπαιδεύτηκε στο Βερολίνο και εργάστηκε ως μηχανικός Γερμανικών εργοστασίων. Το 1907 εξελέγη καθηγητής στην έδρα των «Στοιχείων Μηχανών και Λεβήτων». Διετέλεσε πρώτος πρόεδρος της Ένωσης Μηχανικών του Πολυτεχνείου (1908), η οποία στόχευε στην εξεύρεση εργασίας στους αποφοίτους του ΕΜΠ, διευθυντής έλξεως και υλικού εταιρίας σιδηροδρόμων Πελοποννήσου, σύμβουλος Διοικούσης Επιτροπής Τ.Ε.Ε, θεραπευτηρίου «Ευαγγελισμός», μέλος Δ.Σ. Σιβιτανιδείου Σχολής κ.ά. Με άλλους μηχανικούς, συνέβαλε στην ίδρυση του Υπουργείου Συγκοινωνίας (1914). Το 1932 ανέλαβε διευθυντής του μηχανουργικού εργοστασίου-εργαστηρίου της Σχολής, προώθησε την κατασκευή του πρώτου τετράχρονου κινητήρα Diesel στη Σχολή, ισχύος 5 ίππων, και πρωτοστάτησε στην επέκταση του Μηχανουργείου στην οδό Τοσίτσα. Βασικό του έργο θεωρούνται τα «Στοιχεία Μηχανών και Εμβολοφόρων Αντλιών».

Τελευταία χρόνια

Το 1939-1941 διετέλεσε αντιπρύτανις του ΕΜΠ, το 1941-1943 πρύτανις και το 1943 ως το θάνατό του προπρύτανις. Στη διάρκεια της πρυτανείας του συνυπέγραψε επιστολή με τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό και άλλους διανοούμενους (23.3.1943) προς τον Πρωθυπουργό Κ. Λογοθετόπουλο , ζητώντας την προστασία των Ελλήνων Εβραίων. Άλλη διασωζόμενη επιστολή του σχετίζεται με το επισιτιστικό πρόβλημα των φοιτητών (6.11.1942).

Το Δεκέμβριο του 1944 συνελήφθη από μέλη του ΕΛΑΣ και οδηγήθηκε πεζός μαζί με άλλες προσωπικότητες της εποχής (Σπύρος Τρικούπης, Στ. Κορυζής, Γ. Κερασιώτης κ.ά.) στην περιοχή Αγ. Τρύφωνας, κοντά στην Αράχωβα, όπου και εκτελέστηκε. Άλλοι δύο καθηγητές του ΕΜΠ δολοφονήθηκαν την ίδια περίοδο (Γ. Σαρρόπουλος, Σ. Κορώνης). Γιος του Ι. Θεοφανόπουλου ήταν ο Νικόλαος Θεοφανόπουλος, μετέπειτα καθηγητής ΕΜΠ και αδερφός του ο Κλεάνθης Θεοφανόπουλος, μετέπειτα Πρόεδρος ΔΣΑ (1945-6) και Υπουργός Δικαιοσύνης (1954-5).

Πηγές

• Τεχνική Επετηρίς της Ελλάδος, Εκδόσεις Τ.Ε.Ε., 1935 (http://library.tee.gr/digital/books_tee/book_51649/book_51649_polytehneion.pdf)
• 80 χρόνια Τ.Ε.Ε., 2003
• Ο Δεκέμβρης του 1944 - Τέσσερα άγνωστα κείμενα, Πέτρος Στ. Μακρής - Στάικος, 2014
• Μια αληθινή ιστορία στην Λήθη. Η τραγωδία των ομήρων, Εφημ. Εστία (26.02.2008)
• Δεκεμβριανή τραγωδία των ομήρων, Μητροπολίτη Κορυτσάς Ευλόγιου Κουρίλα, 1945
• Εφημ. Ένωσις, Πάτρα, 6.3.1945 (http://www.acgart.gr/acg-collection/ARTISTS/Z/ZogN/ZogN1935theo.htm)