Άηχο διπλοχειλικό στιγμιαίο σύμφωνο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ διόρθωσις κώδικος των πηγων |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 8SacredTemplar8 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό [[... |
||
Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
{{πηγές|26|09|2014}} |
{{πηγές|26|09|2014}} |
||
Το '''άηχο διπλοχειλικό στιγμιαίο σύμφωνο''' αποτελεί ένα από τα ευρέως χρησιμοποιούμενα σύμφωνα ανά τον κόσμον.Στο [[Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο]] συμβολίζεται ως {{IPA|p}}, ενώ το αντίστοιχο σύμβολο στο |
Το '''άηχο διπλοχειλικό στιγμιαίο σύμφωνο''' αποτελεί ένα από τα ευρέως χρησιμοποιούμενα σύμφωνα ανά τον κόσμον.Στο [[Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο]] συμβολίζεται ως {{IPA|p}}, ενώ το αντίστοιχο σύμβολο στο ''X-SAMPA|X-SAMPA'' είναι <tt>p</tt>. Ελληνικά το εν λόγω σύμφωνο γράφεται 'Π' ή 'π'. |
||
Ήχος: [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/51/Voiceless_bilabial_plosive.ogg] |
Ήχος: [https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/51/Voiceless_bilabial_plosive.ogg] |
||
Γραμμή 11: | Γραμμή 11: | ||
:Διπλοχειλικό, αρθρώνεται δηλαδή από αμφότερα τα χείλη. |
:Διπλοχειλικό, αρθρώνεται δηλαδή από αμφότερα τα χείλη. |
||
* Είναι '''στοματικό''' σύμφωνο, καθώς η μοναδική διέξοδος του |
* Είναι '''στοματικό''' σύμφωνο, καθώς η μοναδική διέξοδος του αέρα είναι το στόμα. |
||
* '''Αρθρωτική διαδικασία''' |
* '''Αρθρωτική διαδικασία''' |
||
Άηχη,που σημαίνει ότι οι φωνητικές χορδές δεν δονούνται κατά την άρθρωσή του. |
Άηχη,που σημαίνει ότι οι φωνητικές χορδές δεν δονούνται κατά την άρθρωσή του. |
||
* ''' |
* '''Μ ηχανισμός ρέυματος αέρος''' |
||
Πνευμονικός,όπως η πλειονότητα των φωνημάτων και ήχων εν γένει. |
Πνευμονικός,όπως η πλειονότητα των φωνημάτων και ήχων εν γένει. |
||
Γραμμή 34: | Γραμμή 34: | ||
[[:en:ejective consonant|εξωθούμενο]] p, δηλαδή [[:en:bilabial ejective|bilabial ejective]]. |
[[:en:ejective consonant|εξωθούμενο]] p, δηλαδή [[:en:bilabial ejective|bilabial ejective]]. |
||
=== Συχνότητα εμφανίσεως === |
=== Συχνότητα εμφανίσεως === |
||
Το φώνημα /p/ είναι πολύ συνηθισμένο |
Το φώνημα /p/ είναι πολύ συνηθισμένο διαγλωσσικά. Μάλιστα,η πλειονοψηφία των γλωσσών έχουν τουλάχιστον το απλό /p/,ενώ κάποιες αναγνωρίζουν και διαφορετικές εκδοχές του (βλέπε πιο πάνω πίνακα), με τυπικό παράδειγμα τα αρχαία ελληνικά. Περί το 10% των γλωσσών που έχουν το φώνημα /b/ -το αντίστοιχο ελληνικό 'μπ' και στα αρχαία ελληνικά 'Β'-, δεν εμπεριέχουν το /p/. |
||
== Σημεία ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος του /p/ στην ελληνική γλώσσα == |
== Σημεία ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος του /p/ στην ελληνική γλώσσα == |
||
Γραμμή 42: | Γραμμή 42: | ||
Το ίδιο συμβαίνει και εκτός λέξεως, με τις προσωπικές αντωνυμίες "αυτόν, αυτήν, αυτών", τα οριστικά άρθρα "τον,την" και τα αρνητικά μόρια "μη(ν)" και "δεν". Η μοναδική διαφορά έγκειται στο ότι στην δεύτερη περίπτωση υπάρχει συνεκφορά, δηλαδή ταυτόχρονη μετατροπή του φατνιακού ή φατνιοδοντικού έρρινου /n/ (αναλόγως τον ομιλητή και τα περιβάλλοντα φωνήματα),σε έρρινο διπλοχειλικό /m/.Π.χ.:<τον πατέρα>[tombatéra],<δεν πρέπει>[ðembrépi]. |
Το ίδιο συμβαίνει και εκτός λέξεως, με τις προσωπικές αντωνυμίες "αυτόν, αυτήν, αυτών", τα οριστικά άρθρα "τον,την" και τα αρνητικά μόρια "μη(ν)" και "δεν". Η μοναδική διαφορά έγκειται στο ότι στην δεύτερη περίπτωση υπάρχει συνεκφορά, δηλαδή ταυτόχρονη μετατροπή του φατνιακού ή φατνιοδοντικού έρρινου /n/ (αναλόγως τον ομιλητή και τα περιβάλλοντα φωνήματα),σε έρρινο διπλοχειλικό /m/.Π.χ.:<τον πατέρα>[tombatéra],<δεν πρέπει>[ðembrépi]. |
||
Παρά τον ισχύοντα αυτόν κανόνα, πολλοί σύγχρονοι ομιλητές της ελληνικής υποπίπτουν σε απορρινικοποίηση του προαναφερθέντος διφωνημικού συμπλέγματος (/mb/</b/),ή σπανιότερα, σε αηχοποίηση (/mb/</np/, το οποίο, όμως, ισχύει μόνον στη δεύτερη περίπτωση). Σύμφωνα με τον συντελεστή ακουστικής ποιότητος κάθε φωνήματος και τους τρεις δείκτες ακουστικής |
Παρά τον ισχύοντα αυτόν κανόνα, πολλοί σύγχρονοι ομιλητές της ελληνικής υποπίπτουν σε απορρινικοποίηση του προαναφερθέντος διφωνημικού συμπλέγματος (/mb/</b/),ή σπανιότερα, σε αηχοποίηση (/mb/</np/, το οποίο, όμως, ισχύει μόνον στη δεύτερη περίπτωση). Σύμφωνα με τον συντελεστή ακουστικής ποιότητος κάθε φωνήματος και τους τρεις δείκτες ακουστικής ποιότητας, η προτιμητέα προφορά είναι η /mb/. |
||
* 2. |
* 2. |
||
Ο άηχος συνοδίτης χ (/[[:en:voiceless palatal fricative|ç/]]):Πρόκειται περί ενός φωνήματος που εμφανίζεται |
Ο άηχος συνοδίτης χ (/[[:en:voiceless palatal fricative|ç/]]):Πρόκειται περί ενός φωνήματος που εμφανίζεται αποκλειστικά ως προϊόν συνεκφοράς των άηχων /p,t,ts,f,s,θ/,και των καταχρηστικών -ή κατερχομένων- διφθόγγων /ia,ie,ii,io,iu/. Ορίζεται ως απαλός μεταβατικός -ή παρασιτικός- φθόγγος. Παράδειγμα:<πια,ποιός,ποιά (το ποίος, ποία είναι ορθότερο αλλά σπανιότερο), αυτιά, παπούτσια, σπαθιά>[pça,pços̠ ,pça,aftça,s̠paθça].Ωστόσο,τα παραπάνω συμπλέγματα δεν είναι πάντοτε κατερχόμενοι δίφθογγοι. Αυτό εξαρτάται απο το πώς συλλαβίζεται η εξεταζομένη λέξη. |
||
Σημειωτέον ότι πολλοί γνωστοί παλαιοί δάσκαλοι της ορθοφωνίας, όπως ο Σ. Καραντηνός, συνιστούσαν την αποφυγή των συνοδιτών εξ ολοκλήρου. |
Σημειωτέον ότι πολλοί γνωστοί παλαιοί δάσκαλοι της ορθοφωνίας, όπως ο Σ. Καραντηνός, συνιστούσαν την αποφυγή των συνοδιτών εξ ολοκλήρου. |
||
Γραμμή 52: | Γραμμή 52: | ||
* ''[[Βοήθεια:Οδηγός προφοράς IPA]]'' |
* ''[[Βοήθεια:Οδηγός προφοράς IPA]]'' |
||
* ''[https://sites.google.com/site/themistocleous/diethnes-phonetiko-alphabeto-sta-ellenika Πίνακας του Δ.Φ.Α. στα ελληνικά]'' |
* ''[https://sites.google.com/site/themistocleous/diethnes-phonetiko-alphabeto-sta-ellenika Πίνακας του Δ.Φ.Α. στα ελληνικά]'' |
||
=== Παραπομπές === |
|||
{{reflist}} |
|||
===Βιβλιογραφία=== |
===Βιβλιογραφία=== |
||
* |
* Χάρης Φουνταλής, ''[http://www.foundalis.com/lan/grkalpha.htm Greek Alphabet and pronunciation]'' |
||
* |
* Κώστας Βαλεοντής, ''http://www.eleto.gr/download/BooksAndArticles/1999-02-23_SpeakGrk-Ed2.pdf" |
||
* |
* ''Ιστορία της ελληνικής γλώσσας'' (επιμ. Μ.Ζ.Κοπιδάκης), Ελληνικό Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο, Αθήνα 1999. |
||
* |
* ''Joseph, Brian, and Irene Philippaki-Warburton (1987): Modern Greek. Beckenham: Croom Helm'' |
Έκδοση από την 07:10, 28 Σεπτεμβρίου 2014
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το άηχο διπλοχειλικό στιγμιαίο σύμφωνο αποτελεί ένα από τα ευρέως χρησιμοποιούμενα σύμφωνα ανά τον κόσμον.Στο Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο συμβολίζεται ως [p], ενώ το αντίστοιχο σύμβολο στο X-SAMPA|X-SAMPA είναι p. Ελληνικά το εν λόγω σύμφωνο γράφεται 'Π' ή 'π'.
Ήχος: [1]
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα
- Τρόπος αρθρώσεως
- Ανακοπτικό, και ειδικότερα στιγμιαίο ή έκκροτο. Αυτό σημαίνει ότι εμποδίζεται εν όλω η φωνητική και η ρινική οδός.
- Θέση αρθρώσεως
- Διπλοχειλικό, αρθρώνεται δηλαδή από αμφότερα τα χείλη.
- Είναι στοματικό σύμφωνο, καθώς η μοναδική διέξοδος του αέρα είναι το στόμα.
- Αρθρωτική διαδικασία
Άηχη,που σημαίνει ότι οι φωνητικές χορδές δεν δονούνται κατά την άρθρωσή του.
- Μ ηχανισμός ρέυματος αέρος
Πνευμονικός,όπως η πλειονότητα των φωνημάτων και ήχων εν γένει.
Μορφές
[p]=απλό p, [pʰ]= εκπνεόμενο p, το οποίο αντιστοιχεί στο αρχαιοελληνικό Φ, [pʲ]= ουρανικοποιημένο p, [pʷ]= χειλικοποιημένο p, [p̚]= with ανελευθέρωτο p, [p̌]= ηχηρό p, [pʼ]= εξωθούμενο p, δηλαδή bilabial ejective.
Συχνότητα εμφανίσεως
Το φώνημα /p/ είναι πολύ συνηθισμένο διαγλωσσικά. Μάλιστα,η πλειονοψηφία των γλωσσών έχουν τουλάχιστον το απλό /p/,ενώ κάποιες αναγνωρίζουν και διαφορετικές εκδοχές του (βλέπε πιο πάνω πίνακα), με τυπικό παράδειγμα τα αρχαία ελληνικά. Περί το 10% των γλωσσών που έχουν το φώνημα /b/ -το αντίστοιχο ελληνικό 'μπ' και στα αρχαία ελληνικά 'Β'-, δεν εμπεριέχουν το /p/.
Σημεία ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος του /p/ στην ελληνική γλώσσα
- 1.
Στις αμιγώς ελληνικές και τελείως αφομοιωμένες ξένες λέξεις, στον διφθογγο 'μπ' που υπάρχει εντός αυτών, το 'π' μετατρέπεται στο αντίστοιχον ηχηρό στιγμιαίο /b/. Παράδειγμα: <έμπορος>[émboros̠ , [kambos̠]<κάμπος>. Το ίδιο συμβαίνει και εκτός λέξεως, με τις προσωπικές αντωνυμίες "αυτόν, αυτήν, αυτών", τα οριστικά άρθρα "τον,την" και τα αρνητικά μόρια "μη(ν)" και "δεν". Η μοναδική διαφορά έγκειται στο ότι στην δεύτερη περίπτωση υπάρχει συνεκφορά, δηλαδή ταυτόχρονη μετατροπή του φατνιακού ή φατνιοδοντικού έρρινου /n/ (αναλόγως τον ομιλητή και τα περιβάλλοντα φωνήματα),σε έρρινο διπλοχειλικό /m/.Π.χ.:<τον πατέρα>[tombatéra],<δεν πρέπει>[ðembrépi].
Παρά τον ισχύοντα αυτόν κανόνα, πολλοί σύγχρονοι ομιλητές της ελληνικής υποπίπτουν σε απορρινικοποίηση του προαναφερθέντος διφωνημικού συμπλέγματος (/mb/</b/),ή σπανιότερα, σε αηχοποίηση (/mb/</np/, το οποίο, όμως, ισχύει μόνον στη δεύτερη περίπτωση). Σύμφωνα με τον συντελεστή ακουστικής ποιότητος κάθε φωνήματος και τους τρεις δείκτες ακουστικής ποιότητας, η προτιμητέα προφορά είναι η /mb/.
- 2.
Ο άηχος συνοδίτης χ (/ç/):Πρόκειται περί ενός φωνήματος που εμφανίζεται αποκλειστικά ως προϊόν συνεκφοράς των άηχων /p,t,ts,f,s,θ/,και των καταχρηστικών -ή κατερχομένων- διφθόγγων /ia,ie,ii,io,iu/. Ορίζεται ως απαλός μεταβατικός -ή παρασιτικός- φθόγγος. Παράδειγμα:<πια,ποιός,ποιά (το ποίος, ποία είναι ορθότερο αλλά σπανιότερο), αυτιά, παπούτσια, σπαθιά>[pça,pços̠ ,pça,aftça,s̠paθça].Ωστόσο,τα παραπάνω συμπλέγματα δεν είναι πάντοτε κατερχόμενοι δίφθογγοι. Αυτό εξαρτάται απο το πώς συλλαβίζεται η εξεταζομένη λέξη. Σημειωτέον ότι πολλοί γνωστοί παλαιοί δάσκαλοι της ορθοφωνίας, όπως ο Σ. Καραντηνός, συνιστούσαν την αποφυγή των συνοδιτών εξ ολοκλήρου.
Δείτε επίσης
Βιβλιογραφία
- Χάρης Φουνταλής, Greek Alphabet and pronunciation
- Κώστας Βαλεοντής, http://www.eleto.gr/download/BooksAndArticles/1999-02-23_SpeakGrk-Ed2.pdf"
- Ιστορία της ελληνικής γλώσσας (επιμ. Μ.Ζ.Κοπιδάκης), Ελληνικό Ιστορικό και Λογοτεχνικό Αρχείο, Αθήνα 1999.
- Joseph, Brian, and Irene Philippaki-Warburton (1987): Modern Greek. Beckenham: Croom Helm