Δυναστεία των Γκιράι
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Οίκος των Γκιράι (κριμαϊκά ταταρικά: Geraylar, كرايلر), επίσης γνωστοί ως Γκιράι, ήταν η Γκενγκιζιδική/Τουρκική δυναστεία που βασίλεψε στο Χανάτο της Κριμαίας από το σχηματισμό του το 1427 μέχρι την πτώση του το 1783. Η δυναστεία παρείχε επίσης αρκετούς Χάνους του Καζάν και του Αστραχάν μεταξύ του 1521 και του 1550. Εκτός από τους βασιλικούς Γκιράι υπήρχε επίσης ένας άλλος πλευρικός κλάδος, οι Τσομπάν Γκιράι (κριμαϊκά ταταρικά: Çoban Geraylar). Πριν φθάσουν στην ηλικία της ενηλικίωσης, οι νεαροί Γκιράι ανατρεφόταν σε μια Κιρκασιανή φυλή, όπου τους διδασκόταν οι πολεμικές τέχνες. Οι χάνοι Γκιράι εκλεγόταν από άλλους Τάταρους Κριμαίους δυνάστες, που ονομαζόταν μίρζα (mırzalar). Επίσης εξέλεγαν έναν προφανή κληρονόμο, που ονομαζόταν καλγκά σουλτάν (qalğa sultan). Σε μεταγενέστερους αιώνες, ο οθωμανός σουλτάνος απέκτησε το δικαίωμα να διορίζει και να καθαιρεί τους χάνους κατά τη θέλησή του.
Κατά τη διάρκεια της οθωμανικής επικυριαρχίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με μερικούς μελετητές, οι Γκιράι θεωρήθηκαν ως η δεύτερη οικογένεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας μετά τον Οίκο των Οσμανιδών: «Αν η Ρώμη και το Βυζάντιο αντιπροσώπευαν δύο από τις τρεις διεθνείς παραδόσεις της αυτοκρατορικής νομιμότητας, το αίμα του Τζένγκις Χαν ήταν το τρίτο ... Αν ποτέ οι Οθωμανοί εξαφανιστούν, έγινε κατανοητό ότι οι Γκενγκισίδες Γκιράι θα τους διαδεχτούν "(Σεμπάγκ Μοντεφιόρε, Πρίγκιπας των Πριγκιπών: Η ζωή του Ποτέμκιν, Λονδίνο, 2000).
Κατά τη διάρκεια του 15ου και των αρχών του 16ου αιώνα, ο Χάνος των Γκιράι ήταν δεύτερος προς στον Οθωμανό αυτοκράτορα και ανώτερος του Μεγάλου Βεζίρη στο οθωμανικό πρωτόκολλο. Μετά την εξέγερση του Σεμίζ Μεχμέντ Γκιράι, ο σουλτάνος υποβάθμισε τον Κριμαίο Χάνο στο επίπεδο του Μεγάλου Βεζίρη. Οι Χάνοι των Γκιράι ήταν επίσης κυρίαρχοι της δικής τους επικράτειας. Μπορούσαν να κόβουν νομίσματα, να κάνουν νόμο με διάταγμα και είχαν τις δικές τους τουγκρά (σφραγίδες, αποφάσεις).
Συμμαχίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το Χανάτο της Κριμαίας επίσης σύναψε συμμαχίες με την Πολωνολιθουανική Κοινοπολιτεία και το Ζαπορίζικο Σιχ. Η βοήθεια του Ισλάμ Γ΄ Γκιράι κατά της εξέγερσης του Χμελνίττσκι το 1648 συνέβαλε σημαντικά στην αρχική ορμή των στρατιωτικών επιτυχιών για τους Κοζάκους. Ακόμη, η σχέση με την Πολωνο-Λιθουανική Κοινοπολιτεία ήταν επίσης αποκλειστική, καθώς οι χάνοι της δυναστεία των Γκιράι συνήθιζαν να αναζητούν καταφύγιο στη Λιθουανία τον 15ο αιώνα, πριν από την εγκατάστασή τους στην χερσόνησο της Κριμαίας.
Πτώση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την προσάρτηση του χανάτου από την αυτοκρατορική Ρωσία το 1783, ο τελευταίος χάνος Σαχίν Γκιράι παρέμεινε ονομαστικά στην εξουσία μέχρι το 1787, όταν κατέφυγε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και εκτελέστηκε στη Ρόδο.
Σε άλλους δυνάστες επιτράπηκε από τις ρωσικές αρχές να διαμένουν στο παλάτι τους στο Μπαχτσισαράι. Ο νεαρός γιος του Σελίμ Γ΄, ο Καττί Γκιράι, προσηλυτίστηκε από ιεραποστόλους στον προτεσταντισμό και νυμφεύτηκε μία κληρονόμο της Σκωτίας, την Αν Νέιλσον.[1]
Μετά την πτώση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Από την προσάρτηση, οι περισσότεροι από τους Γκιράι ζούσαν στην Τουρκία. Μερικοί από αυτούς, ωστόσο, έζησαν σε άλλες χώρες. Ο τελευταίος χάνος της Κριμαίας, ο Σαχίν Γκιράι, τα εγγόνια του και οι κόρες του έζησαν στην Προύσα και την Κωνσταντινούπολη.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ιστορία των Τούρκων
- Κατάλογος των Τουρκικών δυναστειών και χωρών
- Κατάλογος Κριμαίων χάνων
- Κατάλογος χάνων του Καζάν
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Hakan Kırımlı, “Crimean Tatars, Nogays, and Scottish Missionaries: The Story of Kattı Geray and Other Baptised Descendants of the Crimean Khans”, Cahiers du monde russe 45, no. 1 (2004): 61–107.