Δήμος Αδάμαντος
Ο Δήμος Αδάμαντος της Μήλου ήταν διοικητική οντότητα / υποδιαίρεση που υπήρξε μεταξύ 5/9/1844 και 2/8/1912 (για σχεδόν 68 χρόνια) ως ένας από τους Δήμους της Επαρχίας Μήλου στο νομό Κυκλάδων του Βασιλείου της Ελλάδας και πήρε το όνομά του από τον Αδάμαντα, την πόλη της Μήλου.
1844: Σύσταση του δήμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο δήμος συστήθηκε επί «υπουργίας Κωλέτου» (κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της Ελλάδας από την κυβέρνηση Κωλέττη του 1844 με το ΦΕΚ 29Α - 05/09/1844 ως «ιδιαίτερος δήμος εποίκων Κρητών με το όνομα Δήμος Αδάμαντος», δεδομένου ότι ήταν ο ένας από τους δυο οικισμούς Κρητών που είχαν μεταναστεύσει στην Ελλάδα κατά την επανάσταση - ο άλλος ήταν στην Μινώα Αργολίδος (το σημερινό Τολό) - με προσπάθειες του κρητικού πολιτευτή Γεώργιου Ξενουδάκη.[1] ως μέρους του εποικιστικού προγράμματος της Αντιβασιλείας που προέβλεπε εκτός από αποικίες γηγενών και αποικίες ξένων όπως τις γερμανικές στρατιωτικές αποικίες στην Τίρυνθα (Νέα Τίρυνς) και στο Ηράκλειο Αττικής[2], σύμφωνα με τα σχέδια που είχε εκπονήσει το Γραφείον της Δημοσίου Οικονομίας το 1833-4 και είχε ρυθμίσει το Βασιλικό Διάταγμα (Β.Δ.) της 3ης/15ης Αυγούστου 1834 το οποίο δεν είχε δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και περιείχε 22 άρθρα.
Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το 1854 είχε 95 οικίες και πληθυσμό 406 ατόμων, ενώ ο Δήμος Μήλου είχε 2717 και ο δήμος Κιμώλου 1173[3], ενώ το 1909 είχε πληθυσμό 529 ανθρώπων[4].
Στο Δήμο Αδάμαντος, ως «ιδιαίτερο δήμο εποίκων Κρητών» υπάγονταν οι περισσότεροι Κρητικοί του νησιού με εξαίρεση 2-3 Μηλιών, ενώ οι Μηλιοί ανήκαν κατά πλειοψηφία στο Δήμο Μήλου. Σύμφωνα με το περιοδικό Πανδώρα του 1853 είχε πολλούς δημότες, αν και λίγοι έμεναν μονίμως στον Αδάμαντα, ενώ οι περισσότεροι, ιδίως οι νεώτεροι έλειπαν εκτός του νησιού, [5]
Ιδιότυπο καθεστώς εκπροσώπησης στη Βουλή: Βουλευτής Αδάμαντος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Επιπλέον, μαζί με τους άλλους ιδιαίτερους δήμους Ελλήνων μεταναστών στην Ελλάδα, είχε ειδικό καθεστώς στην εκλογή βουλευτών με βάση απόφαση της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης της 3ης Φεβρουαρίου 1844, η οποία στη συνέχεια είχε γίνει μέρος του νόμου περί εκλογής βουλευτών (παράγραφος 3). Σε συνέχεια της εκπροσώπησης στις πρώτες εθνοσυνελεύσεις Ελλήνων από εδάφη που δεν είχαν γίνει μέρος του επαναστατημένου προσωρινού κράτους («Κρήτης», «Ηπείρου», «Μακεδονίας, Κασσάνδρας, Μαντεμίου, Εδέσσης και Ναούσης»), στην απόφαση του 1844 οριζόταν ότι οι Έλληνες μετανάστες στην Ελλάδα είχαν το προνόμιο να εκλέξουν βουλευτή «αν ο συνοικισμός που είχαν συγκροτήσει αποτελούσε χωριστό δήμο με πληθυσμό ίσο με το ήμισυ του ελάχιστου όρου περιφέρειας επαρχιακού συμβουλίου»[6] Με βάση τον νόμο αυτό, στις εκλογές του 1844 και του 1847 οι «Αδαμαντίτες»[7] είχαν εκλέξει εκπρόσωπό τους τον Εμμανουήλ Αντωνιάδη, αλλά η Βουλή, εξετάζοντας την εκλογή έβρισκε τον πληθυσμό του Αδάμαντα μικρότερο από το απαιτούμενο όριο και απέρριπτε την εκλογή. Η μόνη φορά που πράγματι έγινε αποδεκτή από τη Βουλή «βουλευτής Αδάμαντος» (για την ακρίβεια «βουλευτής των εν Δήμω Αδάμαντος Κρητών») ήταν το 1881 ή και το 1885 με τον Γεώργιο Ξενουδάκη (γέννηση 1816...1823 - 30 Αυγούστου 1885), ο οποίος είχε και πρωτοστατήσει στη δημιουργία του Δήμου Αδάμαντος όταν ήταν νέος. Η εκπροσώπηση σε εκείνα τα κοινοβούλια αποφασίστηκε και με Βασιλικό Διάταγμα, στο κλίμα της εποχής, όταν η Ελλάδα υποστήριζε (άλλοτε σιωπηρά και άλλοτε όχι) τα επαναστατικά κινήματα των Κρητικών εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας του 1866-1869, το 1878 και της επερχόμενης επανάστασης του 1897-1898. Ο Βουλευτής Αδάμαντος λειτουργούσε, λοιπόν, ως εκπρόσωπος και των «σκλαβωμένων» Κρητικών εν γένει στο Ελληνικό Κοινοβούλιο και όχι μόνο ως εκπρόσωπος των εποίκων του Δήμου Αδάμαντος.
1912: Κατάργηση του Δήμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με την Διοικητική διαίρεση της Ελλάδας 1912, η κυβέρνηση Βενιζέλου, έφερε αλλαγές στις τοπικές διοικήσεις ορίζοντας ως Δήμους τις πρωτεύουσες των Νομών και τις πόλεις με πληθυσμό άνω των 10.000 κατοίκων και έτσι ο Δήμος Αδάμαντος με πληθυσμό 529 ανθρώπων κατά την απογραφή του 1907[4] καταργήθηκε και μετατράπηκε σε Κοινότητα Αδάμαντος[8]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Οικισμοί κρητών προσφύγων στο Ελληνικό Βασίλειο, Η περίπτωση της Μινώας (Τολό) 1833-1848[νεκρός σύνδεσμος], Μαρία Παπαδάκη-Τζαβάρα, Πεπραγμένα Ι' Κρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά 1-8 Οκτωβρίου 2006), Τόμος Γ1, Νεοελληνική Περίοδος, (Κρητική Ιστορία 1821-1913) Φιλολογικός Σύλλογος «Ο Χρυσόστομος», Χανιά 2011, ISBN 9789608648074 τεύχους, ISBN 9789608648029 σειράς, σελίδες 91-113
Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Οικισμοί κρητών προσφύγων στο Ελληνικό Βασίλειο, Η περίπτωση της Μινώας (Τολό) 1833-1848[νεκρός σύνδεσμος], Μαρία Παπαδάκη-Τζαβάρα, Πεπραγμένα Ι' Κρητολογικού Συνεδρίου (Χανιά 1-8 Οκτωβρίου 2006), Τόμος Γ1, Νεοελληνική Περίοδος, (Κρητική Ιστορία 1821-1913) Φιλολογικός Σύλλογος «Ο Χρυσόστομος», Χανιά 2011, ISBN 9789608648074 τεύχους, ISBN 9789608648029 σειράς, σελίδες 91-113
- ↑ Μαρία Παπαδάκη-Τζαβάρα (2011), σελ. 93
- ↑ Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική, και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., Τόμος 3ος, Ιάκωβος Ρ. Ραγκαβής, Αθήνα, τυπογραφείο Αντωνιάδου,1854, σελ. 272
- ↑ 4,0 4,1 Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής πληθυσμού κατά την 27η Οκτωβρίου 1907, τόμος 2ος, Υπουργείο Εσωτερικών, υπηρεσία Απογραφής, Αθήνα 1909, σελίδα 408
- ↑ Πανδώρα Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine., σύγγραμμα περιοδικόν, Τόμος Δ΄, 1853, σελ. 120
- ↑ Μαρία Παπαδάκη-Τζαβάρα (2011), σελίδα 103
- ↑ Συναγωγή νέων λέξεων υπό των λογίων πλασθεισών : Από της αλώσεως μέχρι των καθ΄ ημάς χρόνων / υπό Στεφάνου Αθ. Κουμανούδη «Αδαμαντΐται, οί του έν Μήλω δήμου Αδάμαντος κάτοικοι Κρήτες, οί συνοικισθέντες αυτόθι τω 1844.' Άκρ. 24 Σεπτ. 92.»
- ↑ «ΦΕΚ A 58/1912». Εθνικό Τυπογραφείο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2011.