Γλώσσες της Βόρειας Μακεδονίας
Η επίσημη, εθνική και πιο διαδεδομένη γλώσσα στη Βόρεια Μακεδονία είναι η Σλαβομακεδονική, μία γλώσσα της ομάδας των Νότιων Σλαβικών Γλωσσών. Εκτός από αυτή, η Βόρεια Μακεδονία αναγνωρίζει επισήμως τις παρακάτω έξι εθνικές μειονοτικές γλώσσες: Αλβανικά, Τουρκικά, Ρομάνι, Σερβικά, Βοσνιακά και Αρομανικά. Η Σλαβομακεδονική Νοηματική Γλώσσα είναι η επίσημη γλώσσα νοηματική γλώσσα της χώρας.
Στατιστικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σύμφωνα με την απογραφή του 2002, η Βόρεια Μακεδονία είχε πληθυσμό 2.022.547 κατοίκων. 1.344.815 πολίτες δήλωσαν ότι μιλούσαν Σλαβομακεδονικά, 507.989 πολίτες μιλούσαν Αλβανικά, 71.757 πολίτες μιλούσαν Τουρκικά, 38.828 πολίτες μιλούσαν Ρομάνι, 6.884 πολίτες μιλάνε αρομανικά, 24.773 πολίτες μιλούσαν σερβικά, 8.560 πολίτες μιλούσαν Βοσνιακά και 19.241 πολίτες μιλούσαν άλλες γλώσσες.[1]
Γλωσσική πολιτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γλωσσική πολιτική στη Βόρεια Μακεδονία ρυθμίζεται από το άρθρο 7 του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας και το Δίκαιο των Γλωσσών. Σύμφωνα με το εθνικό σύνταγμα:[2]
- Η Σλαβομακεδονική γλώσσα, γραμμένη με το κυριλλικό της αλφάβητο, είναι η επίσημη γλώσσα σε ολόκληρη τη Βόρεια Μακεδονία στις διεθνείς σχέσεις της Βόρειας Μακεδονίας.
- Οποιαδήποτε άλλη γλώσσα που ομιλείται τουλάχιστον από το 20 τοις εκατό του πληθυσμού είναι επίσης μια επίσημη γλώσσα, γραμμένη με το αλφάβητο της, όπως καθορίζεται παρακάτω.
- Όλα τα επίσημα προσωπικά έγγραφα των πολιτών που μιλούν μια επίσημη γλώσσα εκτός της Σλαβομακεδονικής εκδίδονται επίσης στη γλώσσα αυτή, μαζί με την Σλαβομακεδονική γλώσσα, σύμφωνα με το νόμο.
- Οποιοσδήποτε ζει σε μια μονάδα τοπικής αυτοδιοίκησης στην οποία τουλάχιστον το 20% του πληθυσμού μιλά μία επίσημη γλώσσα διαφορετική από τη Σλαβομακεδονική, μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτήν την επίσημη γλώσσα για να επικοινωνήσει με το γραφείο της κεντρικής κυβέρνησης που είναι υπεύθυνο για τον δήμο αυτό. Ένα τέτοιο γραφείο πρέπει να απαντά στη γλώσσα αυτή εκτός από τη Σλαβομακεδονική. Οποιοσδήποτε μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα για να επικοινωνήσει με ένα κεντρικό γραφείο της κεντρικής κυβέρνησης, το οποίο θα απαντήσει στη γλώσσα αυτή μαζί με τη Σλαβομακεδονική.
- Στα όργανα της Βόρειας Μακεδονίας, οποιαδήποτε επίσημη γλώσσα εκτός από τη Σλαβομακεδονική μπορεί να χρησιμοποιηθεί σύμφωνα με το νόμο.
- Στις μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης όπου τουλάχιστον το 20% του πληθυσμού μιλάει μία συγκεκριμένη γλώσσα, αυτή η γλώσσα και το αλφάβητό της θα χρησιμοποιούνται ως επίσημη γλώσσα μαζί με τη Σλαβομακεδονική γλώσσα και το κυριλλικό αλφάβητο. Όσον αφορά τις γλώσσες που ομιλούνται σε λιγότερο από το 20% του πληθυσμού μιας μονάδας τοπικής αυτοδιοίκησης, οι τοπικές αρχές αποφασίζουν για τη χρήση τους σε δημόσιους φορείς.
Ορισμένες μειονοτικές γλώσσες είναι εξίσου επίσημες, μαζί με τη Σλαβομακεδονική γλώσσα, στους δήμους (opštini) όπου ομιλούνται τουλάχιστον από το 20% του δημοτικού πληθυσμού. Ως εκ τούτου, τα Αλβανικά είναι επίσημα στο Τέτοβο, τη Μπρβένιτσα, το Βραπτσίστε και σε άλλους δήμους. Τα Τούρκικα είναι συνεπίσημα στο Τσεντάρ Ζούπα και στη Πλάσνιτσα, τα Ρομάνι στο Σούτο Οριζάρι και τα Αρομανικά στο Κρούσεβο, παρόλο που ομιλείται περίπου από το 10% του δημοτικού πληθυσμού. Τα Σερβικά είναι επίσης συνεπίσημα στο Τσούτσερ-Σάντεβο.[3] Η Βοσνιακή είναι η μόνη αναγνωρισμένη μειονοτική γλώσσα που δεν είναι επίσημη σε δημοτικό επίπεδο.
Κατάλογος γλωσσών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σλαβομακεδονικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Σλαβομακεδονική γλώσσα (македонски јазик, makedonski jazik) είναι μια νότια σλαβική γλώσσα, κατά πολλούς Βουλγαρική διάλεκτος, η οποία ομιλείται ως πρώτη γλώσσα από περίπου 1.4-2.5 εκατομμύρια ανθρώπους κυρίως στη Βόρεια Μακεδονία και τη διασπορά της. Είναι η επίσημη γλώσσα της Βορειας Μακεδονίας και μία αναγνωρισμένη μειονοτική γλώσσα σε μέρη της Αλβανίας, της Ρουμανίας και της Σερβίας.
Τα πρότυπα Σλαβομακεδονικά εφαρμόστηκαν ως επίσημη γλώσσα της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας το 1945[4] και από τότε έχει αναπτύξει μια ακμάζουσα λογοτεχνική παράδοση. Το μεγαλύτερο μέρος της κωδικοποίησης επισημοποιήθηκε κατά την ίδια περίοδο.[5][6][6]
Αλβανικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Αλβανικά (gjuha shqipe) είναι μια ινδοευρωπαϊκή γλώσσα που ομιλείται από περισσότερα από 7.3 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως, κυρίως στην Αλβανία και το Κοσσυφοπέδιο, αλλά και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων στις οποίες υπάρχει Αλβανικός πληθυσμός, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου, της Σερβίας και της Ελλάδας. Τα Αλβανικά ομιλούνται επίσης σε κοινότητες που ομιλούν διαλέκτους βασισμένες στη γλώσσα διάσπαρτες στη νότια Ελλάδα, στη νότια Ιταλία,[7] στη Σικελία, την Ουκρανία[8] και την Αλβανική διασπορά.
Εντός της Βόρειας Μακεδονίας τα Αλβανικά ομιλούνται στις βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας.
Τουρκικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Τουρκικά (Türkçe) είναι η πολυπληθέστερη από τις τουρκικές γλώσσες, με πάνω από 70 εκατομμύρια φυσικούς ομιλητές.[9] Οι ομιλητές βρίσκονται κυρίως στην Τουρκία, με μικρότερες ομάδες στη Γερμανία, τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία, το βόρειο κομμάτι της Κύπρου, την Ελλάδα και άλλα μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας.
Μικρές τουρκόφωνες κοινότητες μπορούν να βρεθούν σε διάφορα σημεία της Βόρειας Μακεδονίας, όπως το Βραπτσίστε, τα Σκόπια και το Γκόστιβαρ.
Ρομάνι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Βαλκανικά Ρομάνι (ενδώνυμο: romani ćhib) είναι μια από τις πολλές συναφείς γλώσσες του λαού των Ρομά, που ανήκουν στον ινδοάριο κλάδο της ινδοευρωπαϊκής γλωσσικής οικογένειας. Πολλές ποικιλίες των Ρομάνι διαφέρουν και μερικές φορές θεωρούνται ως ξεχωριστές γλώσσες. Τα μεγαλύτερα από αυτά είναι τα Βλαχικά Ρομάνι (περίπου 900.000 ομιλητές), τα Βαλκανικά Ρομάνι (700.000 ομιλητές), τα Καρπαθιανά Ρομάνι (500.000 ομιλητές) και τα Σίντι Ρομάνι (300.000 ομιλητές).
Στη Βόρεια Μακεδονία ομιλούνται τα Βαλκανικά Ρομάνι. Το Σούτο Οριζάρι είναι ο μεγαλύτερος οικισμός των Ρομά στη χώρα.
Σερβική γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Σερβικά (српски, srpski) είναι η τυποποιημένη μορφή της Σερβοκροατικής γλώσσας[10][11][12] που ομιλείται από τους Σέρβους,[13] κυρίως στη Σερβία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο, την Κροατία και τη Βόρεια Μακεδονία.[14] Είναι επίσημη στη Σερβία και μία από τις επίσημες γλώσσες της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και είναι η κύρια γλώσσα των Σέρβων.
Στη Βόρεια Μακεδονία τα Σερβικά ομιλούνται κυρίως στους δήμους Τσούτσερ Σάντεβο (γύρω στο 20% του πληθυσμού) και Στάρο Ναγκοριτσάνε (19%).
Βοσνιακά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Βοσνιακά (bosanski, босански) είναι μια άλλη τυποποιημένη μορφή της Σερβοκροατικής γλώσσας,[10][12][15] που ομιλείται από τους Βόσνιους Μουσουλμάνους. Ως τυποποιημένη μορφή της στοκαβικής διαλέκτου, είναι μία από τις τρεις επίσημες γλώσσες της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.[16]
Οι περισσότεροι ομιλητές της Βοσνιακής γλώσσας στη Βόρεια Μακεδονία ζουν στα Σκόπια και στο δήμο Βέλες.
Αρομανικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα Αρομανικά (Limba Armãneascã) ή Βλάχικα είναι μια ανατολική ρομανική γλώσσα που ομιλείται σε αρκετές περιοχές σε όλη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Οι ομιλητές της ονομάζονται Αρομάνοι ή "Βλάχοι" (που είναι εξώνυμο σε ευρεία χρήση για τον προσδιορισμό των κοινοτήτων στα Βαλκάνια). Μοιράζεται πολλά χαρακτηριστικά με τη σύγχρονη Ρουμανική γλώσσα, με παρόμοια μορφολογία και σύνταξη, καθώς και ένα μεγάλο κοινό λεξιλόγιο που κληρονόμησε από τα Λατινικά. Μία σημαντική πηγή ανομοιότητας μεταξύ της Ρουμανικής και αρωμανικής γλώσσας είναι οι γλώσσες που έχουν επηρεαστεί περισσότερο: ενώ τα Ρουμανικά έχουν επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από τις σλαβικές γλώσσες, η αρομανική γλώσσα έχει επηρεαστεί περισσότερο από την Ελληνική γλώσσα, με την οποία βρίσκεται σε στενή επαφή σε όλη της την ιστορία.
Η μεγαλύτερη Αρομανική κοινότητα της Βόρειας Μακεδονίας βρίσκεται στην πόλη Κρούσεβο (περίπου το 10% του δημοτικού πληθυσμού). Στη Βόρεια Μακεδονία, η γλώσσα είναι γνωστή ως 'Βλάχικη' (влашки јазик, vlaški jazik).
Νοηματική γλώσσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Σλαβομακεδονική νοηματική γλώσσα (σλαβομακεδονικά: македонски знаковен јазик, μεταγρ. makedonski znakoven jazik ή македонски гестовен јазик / makedonski gestoven jazik) είναι μια νοηματική γλώσσα της κωφής κοινότητας στη Βόρεια Μακεδονία.[17] Όπως όλες οι νοηματικές γλώσσες, η Σλαβομακεδονική νοηματική γλώσσα βασίζεται επίσης σε χειρονομίες και κινήσεις σώματος, ιδιαίτερα στις κινήσεις με τα χέρια. Ο ακριβής αριθμός χρηστών της γλώσσας στη Βόρεια Μακεδονία δεν είναι γνωστός, αλλά 6.000 άνθρωποι ζητούν ειδήσεις στην νοηματική γλώσσα στην σλαβομακεδονική τηλεόραση.[18] Η εκμάθηση και η χρήση της γλώσσας, καθώς και τα δικαιώματα της κωφής κοινότητας στη Βόρεια Μακεδονία διέπονται από εθνικό νόμο.[19]
Ξένες γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολλοί άνθρωποι μιλούν μία ξένη γλώσσα. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού έχει γνώση της Σερβοκροατικής γλώσσας, των Γαλλικών ή των Γερμανικών. Η Ρωσική είναι επίσης γνωστή. Μεταξύ του νεότερου πληθυσμού, τα Αγγλικά είναι εξαιρετικά γνωστά, μαζί με τη γνώση των Σερβοκροατικών και των Γερμανικών.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Δημογραφικά στοιχεία της Βόρειας Μακεδονίας
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Macedonian census, language and religion
- ↑ Constitution of the Republic of Macedonia See amendment V
- ↑ http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf
- ↑ «МИА - Македонска Информативна Агенција - НА ДЕНЕШЕН ДЕН». Mia.com.mk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2010.
- ↑ Studies in contact linguistics, G. Gilbert, Glenn G. Gilbert, Janet M. Fuller, Linda L. Thornburg, Peter Lang, 2006, (ISBN 978-0-8204-7934-7),p. 213.
- ↑ 6,0 6,1 Friedman, V. (1998) "The implementation of standard Macedonian: problems and results" in International Journal of the Sociology of Language, Vol. 131, pp. 31-57
- ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2012.
- ↑ http://www.albanianlanguage.net/
- ↑ "Turkish Language Program" Αρχειοθετήθηκε 2011-08-23 στο Wayback Machine., Syracuse University
- ↑ 10,0 10,1 David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
- ↑ Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), pg. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."
- ↑ 12,0 12,1 Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" retrieved 20 Oct 2010, pp. 15-16.
- ↑ E.C. Hawkesworth, "Serbian-Croatian-Bosnian Linguistic Complex", also B Arsenijević, "Serbia and Montenegro: Language Situation". Both in the Encyclopedia of Language and Linguistics, 2nd edition, 2006.
- ↑ «Kwintessential.co.uk». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2018.
- ↑ Benjamin V. Fortson, IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), pg. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."
- ↑ See Art. 6 of the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina, available at the official website of Office of the High Representative in Bosnia and Herzegovina
- ↑ Macedonian sign language
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2018.
- ↑ Закон за употреба на знаковниот јазик, Службен весник на Република Македонија, број 105, 21 август 2009, Скопје
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Languages of Macedonia on Ethnologue.
