Γιόγκα Σούτρα του Πατάντζαλι

Γλυπτό του Πατάντζαλι, παραδοσιακή μορφή που δηλώνει την κουνταλίνι ή σπειροειδή ενέργεια (Σέσα).

Οι Γιόγκα Σούτρας του Παταντζαλι είναι 196 ινδικές σούτρες (αφορισμοί) στη θεωρία και την πρακτική της γιόγκα. Το έργο γράφτηκε πριν το 400 μ.Χ. από τον Πατάντζαλι, που συνέθεσε και οργάνωσε γνώσεις σχετικές με τη γιόγκα από παλαιότερες παραδόσεις. Το έργο Γιόγκα Σούτρας έγινε το πιο πολυμεταφρασμένο αρχαίο ινδικό κείμενο κατά τη μεσαιωνική περίοδο: μεταφράστηκε σε 40 ινδικές γλώσσες και επίσης στην παλαιή γλώσσα της Ιάβας και τα Αραβικά. Το κείμενο περιέπεσε σε αφάνεια για επτά αιώνες, από τον 12ο ως τον 19ο αι., και επανήλθε στα τέλη του 19ου αι. χάρη στις προσπάθειες του Σουάμι Βιβεκανάντα, της Θεοσοφικής Εταιρείας και άλλων. Κέρδισε εξέχουσα θέση ως ένα κλασικό έργο κατά τον 20ό αι.

Κατά την περίοδο αφάνειας του έργου, στη μεσαιωνική Ινδία κυριαρχούσαν ως έργα για τη γιόγκα διάφορα κείμενα, όπως η Μπαγκαβάτ Γκίτα και η Γιόγκα Βασίστα, που αποδίδονται στον Γιατζναβάλκυα, η Ιρανυαγκάρμπα καθώς και κείμενα της Χάθα γιόγκα, της Ταντρικής γιόγκα και της γιόγκα του Πασουπάτα Σαϊβισμού, αντί για τις Γιόγκα Σούτρας του Πατάντζαλι.

Η Ινδική ορθόδοξη παράδοση θεωρεί ότι οι Γιόγκα Σούτρας είναι ένα από τα τέσσερα θεμελιώδη κείμενα της κλασικής φιλοσοφίας της γιόγκα. Αν και η οικειοποίηση του έργου του Πατάντζαλι (ή η υπεξαίρεσή του) και η επιρροή του σε μεταγενέστερα έργα συστηματοποίησης της γιόγκας έχει αμφισβητηθεί από τον Ντέιβιντ Γκόρντον Γουάιτ, ωστόσο έχει επιβεβαιωθεί από τον Τζέιμς Μάλινσον και άλλους μελετητές.

Οι μελετητές της εποχής μας, όπως ο Φίλιπ Α. Μάας και ο Μάλινσον θεωρούν το Μπάσγια (=σχόλια) στις Σούτρες ως το μόνο έργο του Πατάνταζαλι, ενώ τις Σούτρες ως περίληψή του σε άλλα έργα της γιόγκα. Τα δύο κείμενα θεωρούνται ενιαίο έργο, το Πατάντζαλα-γιόγκα-σάστρα.