Γέφυρα Σίξτου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γέφυρα Σίξτου
Χάρτης
Είδοςπέτρινη γέφυρα, γέφυρα δρόμου, τοξωτή γέφυρα, Ponte Romano και Ρωμαϊκή γέφυρα
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′32″N 12°28′15″E
Διοικητική υπαγωγήRoma Capitale
ΧώραΙταλία
Έναρξη κατασκευής1473
Μήκος105 μέτρα
Υλικάπέτρωμα
ΑρχιτέκτοναςΜπάτσιο Ποντέλι
Προστασίαιταλικό πολιτισμικό αγαθό[1]
Commons page Πολυμέσα

Η Γέφυρα του Σίξτου Δ΄, ιταλ.: Ponte Sisto είναι μία γέφυρα στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης, επάνω από τον ποταμό Τίβερη. Συνδέει τη Βία ντεϊ Πετινάρι στην Περιοχή της Ρέγκολα (ανατολικά) με την Πιάτσα Τριλούσα στο Tραστέβερε και τον Ιανίκουλο λόφο (δυτικά). Η κατασκευή της σημερινής γέφυρας έγινε μεταξύ 1473 και 1479 και ανατέθηκε από τον πάπα Σίξτο Δ' (κυβ. 1471–84), από τον οποίο πήρε η γέφυρα το όνομά της, στον αρχιτέκτονα Μπάτσιο Ποντέλι, ο οποίος επαναχρησιμοποίησε τις βάσεις μίας προηγούμενης ρωμαϊκής, της Γέφυρας του Αυρήλιου (Pons Aurelius), που είχε καταστραφεί κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Αυτή τη στιγμή η κυκλοφορία στη γέφυρα περιορίζεται στους πεζούς. (Σύμφωνα με την Ιστορία του Παπισμού του Μάντελ Κράιγκτον, η Γέφυρα του Σίξτου Δ΄ κτίστηκε με ογκόλιθους από το Κολοσσαίο. Ο Σίξτος Δ΄ είχε υπόψη του την καταστροφή, που είχε συμβεί στο Ιωβηλαίο του 1450 λόγω συνωστισμού στη βορειότερη Γέφυρα Σαντ'Άντζελο, που ήταν η μόνη διαθέσιμη διέλευση προς τη βασιλική του Αγ. Πέτρου.)

Η ρωμαϊκή Γέφυρα του Αυρήλιου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Φοντανόνε ντι Πόντε Σίστο (1612) βρίσκεται σήμερα στην Πιάτσα Τριλούσα στη δεξιά όχθη του Τίβερη, με θέα τη γέφυρα.

Η προηγούμενη από τη Γέφυρα του Σίξτου Δ΄ κατασκευή, η Γέφυρα του Αυρήλιου, αναφέρθηκε για πρώτη φορά από συγγραφείς τον 4ο και 5ο αι. και αργότερα ήταν γνωστή στον Μεσαίωνα ως Γέφυρα του Αντωνίνου, ή Γέφυρα του Αντωνίνου στην Αρένουλα ή Γέφυρα προς τον Γιανίκουλο, δηλ. η ραγισμένη γέφυρα, που κοινώς ονομάζεται του Τρέμελου και του Αντωνίνου (Pons Ianicularis id est pons ruptus vulgariter nominatus et Tremelus et Antoninus). [2]

Η Γέφυρα του Αντωνίνου καταστράφηκε μερικώς το 772, τη στιγμή που ο Λομβαρδός βασιλιάς Δεζιδέριος κατέλαβε τη Ρώμη, και ξανακτίστηκε στη σημερινή της μορφή από τον πάπα Σίξτο Δ', του οποίου το όνομα φέρει μέχρι σήμερα.

Αναγεννησιακή Γέφυρα του Σίξτου Δ΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γέφυρα είναι αρχιτεκτονικά χαρακτηριστική λόγω του οφθαλμού (oculus), που διαπερνά την τοιχοποιία της μεταξύ των δύο κεντρικών τόξων: το κυκλικό άνοιγμα ανοίχθηκε, για να μειώσει την πίεση του ποταμού στη γέφυρα σε περίπτωση πλημμύρας.

Στο αριστερό άκρο της γέφυρας είναι τοποθετημένα αντίγραφα δύο μαρμάρινων πλακών (που αφαιρέθηκαν τη δεκαετία του 1990 μετά από συνεχείς βανδαλισμούς), τα οποία φέρουν μία κομψή λατινική επιγραφή, που συνέθεσε ο ανθρωπιστής της Αναγέννησης Μπαρολομέο Πλατίνα προς τιμή του Σίξτου Δ΄ με την ευκαιρία της κατασκευής της γέφυρας. Αναγράφουν:

XYSTVS IIII PONT. MAX.
AD VTILITATEM PRO PEREGRINAEQVE MVLTI
TVDINIS AD JVBILAEVM VENTVRAE PONTEM
HVNC QVEM MERITO RVPTVM VOCABANT A FVN-
DAMENTIS MAGNA CVRA ET IMPENSA RESTI-
TVIT XYSTVMQVE SVO DE NOMINE APPELLARI VOLVIT

Δηλ. Ο Σίξτος Δ΄ αρχιερέας μέγιστος / για τη χρήση από των προσκυνητών το πλήθος / που πηγαίνουν στο Ιωβιλαίο, για διευκόλυνση τη γέφυρα / αυτή, την οποία παλαιά δικαίως σπασμένη την αποκαλούσαν, εκ θε/μελίων με μεγάλη φροντίδα και δαπάνη ξαναέ/κτισε, [γέφυρα] του Σίξτου, [δηλ.] με το όνομά του [αυτή] να καλείται επιθυμεί.

Λεπτομέρεια ενός τόξου της γέφυρας.

και

MCCCCLXXV
QVI TRANSIS XYST QVARTI BENEFICIO
DEVM ROGA VT PONTEFICEM OPTIMVM MAXI-
MVM DIV NOBIS SALVET AC SOSPITET BENE
VALE QVISQVIS ES VBI HAEC PRECATVS
FVERIS

Δηλ.: 1475 Εσύ που περνάς [τη γέφυρα που έγινε] με του Σίξτου του Τετάρτου την ευεργεσία / στον Θεό προσευχήσου ο αρχιερέας ο άριστος και μέγι/στος για εμάς, υγιής και ασφαλής να είναι. / Στο καλό να πας όποιος και αν είσαι, μόλις αυτή την ευχή / κάνεις.

Στη γωνία της Βία ντεϊ Πετινάρι και της Βία Τζούλια υπήρχε κάποτε μία κρήνη (η Fontanone di Ponte Sisto ή dei Cento Preti), η οποία μετέφερε νερό από το μεγάλο υδραγωγείο, που ονομάζεται Άκουα Πάολα, που προερχόταν αρχικά από το ρωμαϊκό υδραγωγείο Άκουα Τραϊάνι, που επανήλθε σε κατάσταση λειτουργίας από τον πάπα Παύλο Ε' (κυβ. 1605–21): το νερό μεταφέρθηκε από τη λίμνη Μπρατσιάνο στο Τραστέβερε και από εκεί πέρα μέσω της Γέφυρας του Σίξτου στο Κάμπο Μάρτσιο. Η γέφυρα εξακολουθεί να μεταφέρει το νερό του Άκουα Πάολα επάνω από το ποτάμι μέσω οκτώ μεγάλων σωλήνων.

Μπαρόκ και σύγχρονη εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γέφυρα τη νύχτα με ον τρούλο τοης βασιλικής του Αγίου Πέτρου στο βάθος.

Στις 20 Αυγούστου 1662 ένας καυγάς που άρχισε μεταξύ ορισμένων Κορσικανών στρατιωτών, οι οποίοι έλεγχαν τη γέφυρα και Γάλλων που ανήκαν στη συνοδεία του Γάλλου πρεσβευτή, πυροδότησε την υπόθεση της Κορσικανής Φρουράς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της Φρουράς, ενός σώματος μισθοφόρων -που προέρχοντο από την Κορσική- με αστυνομικά καθήκοντα στη Ρώμη. [3]

Μετά την Ενοποίηση της Ιταλίας το 1870 τα κτίρια που περιβάλλουν την πρόσοψη του Άκουα Πάολα (mostra dell'acqua paola) καταστράφηκαν για την ανέγερση του Λουγκοτέβερε κατά μήκος της όχθης του ποταμού και η κρήνη μεταφέρθηκε στην Πιάτσα Τριλούσα στην άλλη πλευρά της γέφυρας, όπου εκχέει νερό μέχρι σήμερα.

Το 1877 δύο μεγάλοι χυτοσιδηροί διάδρομοι για πεζούς, που στηρίζοντο σε μαρμάρινα υποστηρίγματα, προστέθηκαν στα πλαϊνά της γέφυρας, ώστε το κύριο μέρος της γέφυρας να χρησιμοποιείται από οχήματα. Μετά από σημαντικές διαμάχες, ο δήμαρχος της Ρώμης Φραντσέσκο Ρουτέλι επέτρεψε να κατεδαφιστούν οι δύο διάδρομοι το 2000, αποκαθιστώντας την αρχική μορφή της Γέφυρας του Σίξτου και έκτοτε η κυκλοφορία στη γέφυρα περιορίστηκε στους πεζούς.

Η Γέφυρα του Σίξτου συνδέει τη ζωντανή και δημοφιλή περιοχή Κάμπο ντε' Φιόρι (η οποία φτάνει μέσω της ντεϊ Πετινάρι) και τη Βία Τζούλια, που βρίσκονται ανατολικά (αριστερά) του Τίβερη με την Πιάτσα Τριλούσα στο Tραστέβερε δυτικά (δεξιά) από το ποτάμι, όπου πολλοί νεαροί Ρωμαίοι και τουρίστες συγκεντρώνονται για ένα ποτό πριν το γεύμα (aperitivo) την Παρασκευή το βράδυ.

Βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Wiki Loves Monuments Italia.
  2. The "Antonine Bridge", the Bridge of the Antonines in via Arenula", and the "Bridge to the Janiculum, that is, the broken bridge commonly called both 'Tremelus' and 'Antonine'".
  3. Ceccarelli, Giuseppe (1940). Strada Giulia (στα Ιταλικά). Rome: Danesi. σελ. 25-26. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]